Etili (Çanakkale) güneydoğusundaki magmatik kayaçların jeolojisi ve petrografisi

Abstract

Çalışma alanı Kuzeybatı Anadolu'da, Biga Yarımadası'nda Kazdağyükseliminin kuzeyinde kalan Etili ve çevresini kapsayan yaklaşık 154 km2 biralandan oluşmaktadır. Bu çalışmada Etili beldesi ve güneyinde yer alan magmatikkayaların jeolojik konumları ile petrografik ve jeokimyasal özellikleri araştırılmıştır.Çalışma alanında temeli, Üst Kretase yaşlı serpantinit, kireçtaşı ve metaşeyldenoluşan Çetmi Ofiyolit Melanjı oluşturur. Üst Oligosen-Alt Miyosen yaşlı EvcilerPlütonu, Çetmi Ofiyolit Melanjı'nı keser. Bu plütonizma ile kökensel ilişkili olanlav, aglomera ve riyolitik tüften oluşan Çan volkanitleri bu birimleri uyumsuz olaraküzerler. Kumtaşı, silttaşı ve organik çamurtaşından oluşan Alt Miyosen yaşlıKüçükkuyu Formasyonu'na ait gölsel sedimanlar Çan volkanitleri ile arakatkılıdır.Kiltaşı, kumtaşı, kömür, organik şeyl, aglomera ve tüf stratigrafisi sunan Erken-OrtaMiyosen yaşlı Çan Formasyonu, yaygın olarak gözlenen volkanik kayaçların üzerineuyumsuz olarak gelmektedir. Kuvaterner yaşlı birimler ise tüm birimleri uyumsuzolarak örterler.Çalışma alanındaki plütonik kayaçlar petrografik çalışmalar doğrultusundagranit granodiyorit ve kuvars diyorit bileşimlidirler. Çoğunlukla granüler veporfiritik dokulu olup, plajioklas, K-feldispat, amfibol (hornblend), biyotit ve kuvarsmineralerini içermektedirler. Volkanik kayaçlar ise çoğunlukla andezit olmaklabirlikte, ender olarak dasit ve trakiandezit bileşimler sergiler. Plütonik ve volkanikkayaçların SiO2 ? Na2O+K2O değişim diyagramlarında subalkali alanda yer aldıklarıgörülür. Na2O+K2O - FeO - MgO (AFM) üçgen diyagramında ise magmatikkayaçlara ait örneklerin çoğu kalkalkalen alanda bulunmakta ve kalkalkalen trendgöstermektedir. Çalışma alanındaki plütonik ve volkanik kayaların majör element, izelement ve nadir toprak elementleri sonuçlarına dayanarak, bu kayaçlarınoluşumunda fraksiyonel kristalleşmenin yanı sıra kabuksal kirlenme gibi magmakarışım süreçlerinin de etkili olduğu belirtilebilir.Çalışma alanındaki yapısal unsurlardan Çan-Etili Fayı, Neotektonik dönemyapısı olup sağ yanal atımlı DKD-BGB doğrultuludur. Bu fay sistemine dik gelişençizgisellikler muhtemelen volkanizma sırasında ya da neotektonik dönem içindegelişmiş olmalıdır.Anahtar sözcükler: Etili, Petrografi, Jeokimya, Biga YarımadasıHazırlanan bu Yüksek Lisans tezi ÇOMÜ Bilimsel Araştırma Projesi (BAP)tarafından 2007/08 no'lu projeden desteklenmiştir

The study area formed around 154 km2 that comprised Etili and its surroundingarea, in the north of Kazdağ mountain range, Biga Peninsula, NW Anatolia.At the basement of the study area, represented by Late Cretaceous aged ÇetmiOphiolite Melange which consisted serpentinite, limestone, shale. Late Oligocene-Late Miocene aged Evciler Pluton cuts Çetmi Ophiolite Melange. These units areoverlain uncomformably by the Çan volcanics, consisting of lavas, agglomerates andrhyolite tuffs. Lower Miocene age Küçükkuyu Formation including of sandstone,siltstone and organic mudstone related to lacustrine sediments interclated Çanvolcanits. Volcanic rocks observed commonly in the study area are overlain withdisconformity by Lower ? Middle Miocene aged Çan Formation showed stratigraphyclaystone, sandstone, coal, organic shale, agglomerates and tüff. All units in thestudy area are overlain with unconformity by Quaternary alluvium deposits.Plutonic rocks in the study area have granite, granitoid and quartz dioritecompositions. It has usually granular and porphyritic textures and consist ofplagioclase, K-feldspar, amphibole (hornblende) biotite and quartz minerals. In theSiO2-Na2O+K2O diagram they show granite, granodiorite and quartz dioritecompositions. Volcanic rocks show different composition ranging from andesite,trachyandesite, and dacite compositions. Plutonic and volcanic rocks in variationdiagrams fall into subalkaline area. Na2O+K2O - FeO ? MgO (AFM) ternary diagrammost of the samples indicate calc-alkalen trend. Results of major elements, traceelements and rare earth elements of plutonic and volcanic rocks can be related tofractional crystallization as well as magma mixing processes and crustalcontamination.In the study area Çan-Etili fault is a dextral fault which has ENE-WSW strike.Linears developing vertical to this fault system are probably during volcanism orneotectonic period.Keywords: Etili, Petrography, Geochemistry, Biga Peninsula