Bolu ovası güneydoğu kesminin jeolojisi ve neotektoniği

Abstract

ÖZET Yüksek lisans Tezi BOLU OVASI GÜNEYDOĞU KESİMİNİN JEOLOJİSİ VE NEOTEKTONİĞİ Burhan KAZAK Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. T. Fikret SEZEN Çalışma alanı 1/25.000 ölçekli Bolu G-27 el ve d2 paftalarının kuzey yanlarının birleşiminden oluşan bölgeyi kapsamaktadır. Bilindiği gibi Bolu Ovası ve yakın çevresi Türkiye'nin ve hatta Dünya' nın sayılı aktif fay zonlarından biri olan Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ)' nun batı kesiminde yer almaktadır. Bu nedenle bölgenin stratigrafik ve tektonik özelliklerinin ortaya çıkartılması büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, öncelikle belirlenen alanın jeolojik ve neotektonik özellikleri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ)' nun Bolu Ovası ve yakın çevresindeki tektonik özellikleri ve davranış biçimleri belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan çalışmada, inceleme alanının 1/25.000 ölçekli jeoloji haritası hazırlanmış ve jeolojik kesitleri çıkartılmıştır. Bölgede yüzeyleyen kayaç birimleri ayrıntılı olarak incelenmiş ve çalışma alanının stratigrafisi ortaya konmuştur. Ayırtlanan stratigrafik birimler yaşlıdan gence doğru aşağıdaki gibidir : Çalışma alanında temeli oluşturan Kallovryen-Apsiyen yaşlı Soğukçam formasyonudur. Bunun üzerinde, Albiyen-Maastrihtiyen yaşlı Yenipazar formasyonu; Maastrihtiyen sonu yaşlı Arkotdağı karışığı; Üst Paleosen yaşlı Kıvaşı formasyonu Tahtalı üyesi; Lütesiyen yaşlı Merkeşler formasyonu; Orta Miyosen yaşlı Köroğlu volkanitleri; Pliyosen yaşlı örencik formasyonu ve Kuvateraer yaşlı alüvyon oluşukları yer alır. Çalışma alanında yüzeyleyen birimlerden ölçülen tabakalanma ve eklem sistemleri ölçümleri ile yapılan analizler sonucunda bölgenin KB-GD doğrultum bir sıkışma rejimi etkisinde kaldığı saptanmıştır. Bu KB-GD doğrultum sıkışma rejimi, Türkiye ve yakın çevresini Alt-Orta Miyosen başından itibaren etkilemeye başlayan ve halen günümüzde de etkileyen neotektonik dönemi ifade etmektedir. Bolu Ovası ve yakın çevresi neotektonik dönemin karakteristiği olan Kuzey Anadolu Fay Zonu' na dahil doğrultu atımlı ve genelde sağ yönlü fayların kontrolünde gelişmiş bir çek-ayır havza karakterindedir. Anahtar Kelimeler: Kuzey Anadolu Fay Zonu, Bolu Baseni, Yapısal Jeoloji, Neotektonik, Deprem

11 ABSTRACT M.Sc. Thesis GEOLOGY and NEOTECTONICS OF SOUTHEAST PART OF THE BOLÜ BASIN Burhan KAZAK Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Geological Engineering Department Supervisor: Assoc Prof. Dr. T. Fikret SEZEN The investigated area includes the region covering the northern parts of 1/25000 scaled G-27 cl and d2 sheets of Bolu. As is known, Bolu basin and its vicinity is located the west side of the North Anatolian Fault Zone (NAFZ) which is an active fault zone of Turkey and the World. There fore, identification of the stratigraphic and tectonic features of this region is an important task. In this study the neotectonical and stratigraphical features of the area studied were initially investigated. The tectonic features and behaviour of the Nourth Anatolian Fault Zone (NAFZ) in Bolu basin and its vicinity were tried to be determined. The geological map of the area in 1/25.000 scale was prepared and geological cross-sections were drawn. The lithological units croping out in the area were investigated in detail and the stratigraphy of the investigated area was identified. The stratigraphic units differentiated are from the bottom to the top are as follows: The basement rocks in the area investigated consist of Callovian-Aptian aged Soğukçam formation. Above this formation are Albian-Maastrichtian aged Yenipazar formation; Rognacian aged Arkotdağı melange; the Upper Paleocene aged Tahtalı member of Kıvaşı formation; Lutetian aged Merkeşler formation; Middle Miocene aged Köroğlu volcanits; Pliocene aged Örencik formation and Quaternary aged alluvial deposits. The investigated area settles on the west site of the Nourth Anatolian Fault Zone. As a result of this, neotectonic features of the investigated area should entirely be identified. Analysing the measurement of the joint systems and bedding planes, it was concluded mat the region has been influenced by NW-SE directed compression regime. This regime represents the neotectonical period which has started to affect Turkey and vicinity since the beginning of Lower-Middle Miocene. This effect is stil on process. Bolu basin and its vicinity has a pull-apart basin character developed under the control of the strike-slipe faults of the North Anatolian Fault Zone (NAFZ) which are characteristics of the neotectonical period. Key Words: Nort Anatolian Fault Zone, Bolu Basin, Structural Geology, Neotectonics, Earthquake