Dinekdağı granitoyid kayaçlarının (Keskin kuzeyi/Kırıkkale güneydoğusu) mineralojik-petrografik ve jeokimyasal incelenmesi

Abstract

VI ÖZET Yüksek Lisans Tezi Dinekdağı Granitoyid Kayaçlarının (Keskin Kuzeyi/Kırıkkale Güneydoğusu) Mineralojik-Petrografik ve Jeokimyasal İncelenmesi Servet GEÇER Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Ensitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman:Prof.Dr.Durmuş BOZTUĞ Dinekdağı (Keskin Kuzeyi/Kırıkkale Güneydoğusu) ve dolayında yürütülen bu çalışmada yörede yüzeylenen granitik kayaçların ınineralojik-petrografik ve jeolojik incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma sonucunda Dinekdağı ve yalan çevresini kapsayan yaklaşık 140 km2Tik bir alanın 1/25.000 ölçekli jeoloji haritası yapılmıştır. Laboratuvar çalışmalarında ise optik mineralojik yöntemlere dayalı mineralojik-petrografik çalışmalar ile tümkayaç ana, iz ve REE analizleri yapılmıştır. Çalışma alanında bulunan litodem birimleri alttan üste doğru Orta Anadolu Ofiyoliti, Dağsolaklısı Lökograniti, Uzunlar K-feldispat megakristalli Granitoyidi, Çipideresi Mikrograniti, Gazibeyli Tonaliti birimleri ile bu birimleri uyumsuzlukla örten litostratigrafi birimi olan Kızılırmak Formasyonu'ndan oluşmaktadır. Uzunlar granitoyidi ile Dağsolaklısı lökograniti birimleri üzerinde yürütülen jeokimyasal çalışmalarda, bu birimlerin, subalkali-kalkalkali bileşimde oldukları belirlenmiştir. Diğer taraftan, ana ve eser elkement Harker diyagramlarında, Uzunlar granitoyidinin orta kesimlerinde ilk oluşan kayaçların, kuzey ve güney kesimlerinde ise katılaşmanın daha sonraki evresinde oluşan silis içeriği bakımından yüksek değerlere sahip olan kayaçların yüzeylendiği belirlenmiştir. REE jeokimyası verileri bakımından ise Uzunlar granitoyidinin LREE içeriği bakımından Dağsolaklısı lökograniti kayaçlarından daha zengin oldukları görülmüştür. Dinekdağı granitoyid kayaçlarının bölgesel jeolojik konumlan mineralojik-petrografik ve jeokimyasal verilerle birlikte değerlendirildiğinde, bunların çarpışma sonrası bir magma j enezine sahip olduğu ileri sürülebilmektedir. ANAHTAR KELİMELER: granitoyid kayaçları; petrografi; ana, iz ve nadir toprak elementleri jeokimyası, çarpışma sonrası magmatizma, Dinekdağı- Kırıkkale.

vn ABSTRACT MS Thesis Mineralogical-Petrographical and Geochemical Study of the Dinekdağı Granitoid Rocks (N Keskin / SE Kırıkkale) Servet GEÇER Cumhuriyet University Institute of Applied and Natural Sciences Geological Engineering Department Supervisor:Prof.Dr.Durmuş BOZTU? The aim of this thesis is to study the mineralogy-petrography and geochemistry of the granitoid rocks outcropping in and around the Dinekdağı region, N Keskin, SE Kuıkkale in Central Anatoh'a. An area of approximately 140 km2 with a scale of 1/25.000 has been geologically mapped in this study. The laboratory studies consist mainly of mineralogical-petrograpgical examinations based on optical mineralogy and wholerock majör, trace and REE geochemical analyses. Geological mapping reveals that the lithodem units are of, from older to younger, the Central Anatolian ophiolite, Uzunlar K-feldspar megacrystalline granitod, Dağsolakhsı leucogranite, Çipideresi microgranite, Gazibeyli tonalite. The only lithostratigraphic unit, unconformably overlying ali the lithodem units, is the Miocene Kızılırmak formation in the mapped area. The geochemical studies carried out in the Uzunlar granitoid and Dağsolaklısı leucogranite show that both of these unit have subalkaline- calcalkaline composition. The majör and trace element Harker variogram reveal that the middle part of the Uzunlar granitoid includes the early phase rocks, whereas the northerm and southem parts include the late stage rocks whose silica contents are higher than those of middle part rocks. REE geochemistry data represent that the LREE content of the Uzunlar granitoid is higher than those of the Dağsolakhsı leucogranite. When the mineralogical-petrographical and geochemical characteristics of the Dinekdağı granitoid rocks are interpreted together with the regional geologicals etting, öne can suggest that these granitoid rocks can be derived from a post-collisional magma source in terms of geodynamics. KEYWORDS: granitoid rocks; petrography; majör, trace and REE geochemistry; post-collisional magmatism, Dinekdağı-Rınkkale region.