Akgüney (Kabadüz-Ordu) bakır - kurşun - çinko yatağının jeolojisi

Abstract

iÖZETYüksek Lisans TeziAKGÜNEY (KABADÜZ-ORDU) BAKIR-KURŞUN-ÇİNKO YATAĞININJEOLOJİSİEsra ÜNALCumhuriyet ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüJeoloji Mühendisliği Anabilim DalıDanışman: Prof. Dr. Ahmet GÖKCEAkgüney bakır - kurşun - çinko yatağı, Doğu Karadeniz Bölgesi'ndebulunan ve günümüzde işletilmekte olan çok sayıdaki bakır - kurşun - çinkoyataklarından birisidir. Bu yataklar, aşırı derecede bozunmuş Üst Kretase yaşlıandezitik kayaçlar içinde fay zonları boyunca gelişmiş damar tipi oluşumlarşeklindedirler. Yörede 7 adet cevher damarı belirlenmiş olup D-1, D-2, D-3, D-4,D-5, D-6 ve D-7 şeklinde numaralanmışlardır. D-1, D-2, D-3, D-4, D-5 ve D-6numaralı damarlar K 70-800 B, 50-600 KD konumlu, D-7 damarı ise DBdoğrultulu 250 G konumludur.Cevher damarları ileri derecede limonitleşmiş ve hematitleşmiş kuvarsdamarları şeklinde yüzeylemekte olup galerilerde işletilen, D-2 ve D-3damarlarında, birincisi küçük kristalli ve bol piritli, diğeri iri kristalli ve piritinyanı sıra kalkopirit, sfalerit, galenit, fahlerz ve limonit; gang minerali olarak isekuvars ve kalsit içeren iki farklı yapıda cevher gözlenmiştir. Belirtileniiminerallerin oluşum sıraları (süksesyon), ? pirit-galenit - kalkopirit-I-sfalerit -kalkopirit-II (± fahlerz)-kuvars-kalsit? şeklindedir.Sıvı kapanım incelemeleri; hidrotermal çözeltiler içinde CaCl2, MgCl2,NaCl ve olasılıkla KCl gibi tuzların bulunduğunu, tuzluluklarının % NaCleşdeğeri olarak % 24.34 ile 13.94 (ort. = %19.0) aralığında değiştiğini, çözeltilerinokuvars kristallerinin oluşumu sırasında sıcaklıklarının 349.0 ile 276.0 Co oaralığında (ort. 307.0 C) değiştiğini, daha sonraki evrelerde ise 211.0 C' yekadar düştüğünü göstermektedir.Kükürt izotopları jeokimyası incelemelerine göre; piritlerde δ 34S'in â°2,42 ile 3,02 aralığında (n = 2, ort = â° +2,72), kalkopiritlerde â° 0,91 ile 1,77aralığında (n = 3, ort = â° +1,28), sfaleritlerde â° 0,75 ile 1,72 aralığında (n = 4,ort = â° +1,41), galenitlerde ise â° -0,63 ile 0,60 aralığında (n = 3, ort = â° -0,09)değişmekte olup δ 34S değerlerinin ve çözelti içindeki H2S' in tahmini δ 34Sdeğerlerinin â° 0.0' a çok yakın oluşu ve çok dar bir aralıkta değişmesi (homojen)çözeltilerdeki kükürtün magmatik kökenli olduğunu düşündürmektedir.Anahtar Kelimeler: Akgüney, Doğu Karadeniz Bölgesi, Bakır-Kurşun-ÇinkoYatağı, Cevher mikroskopisi, Sıvı kapanım, Kükürt izotopları jeokimyası.

iiiABSTRACTM. Sc. ThesisGEOLOGY OF AKGÜNEY (KABADÜZ-ORDU) CUPPER-LEAD-ZİNCDEPOSİTSEsra ÜNALCumhuriyet Universityİnstitut of Applied and Natural SciencesDepartment of Geological EngineeringSupervisor: Prof. Dr. Ahmet GÖKCEAkgüney copper-lead-zinc deposit is one of the widely occured andworkable deposits in the Eastern Black Sea Region of Turkey. This depositconsist of ore veins occured along the fault zones hosted by hardly altered, UpperCretaceaous andesitic rocks. Seven ore veins have been identified and numberedas D-1, D-2, D-3, D-4, D-5, D-6 and D-7. These ore veins, excluding the D-7,have strikes and dips of N 70-800 W, 50-600 NE, while the last one has E-W, 250S.Ore veins croupt out as hardly limonitezed and hematitized quartz veins.In the mining adits, two different ore types were distinguished. The first oneconsists of quartz and fine grained pyrite, while the second one consists of quartz,calcite and coarse grained sulfide minerals such as chalcopyrite, galena,sphalerite, fahlor and secondary limonite veinlets in addition to pyrite. Theivsuccession of these minerals were identified as; pyrite-galena-chalcopyrite-I -sphalerite-chalcopyrite-II (±fahlor)-quartz-calcite.Fluid inclusion data indicate that the ore forming fluids contain CaCl2,MgCl2, NaCl and possibly KCl as salts, the salinity of the fluids is in the range of24.34 to 13.94 (avr. = 19.0) % NaCl equivalent, and the temperature of the fluidsis in the range of 349.0 to 276.0 oC (avr. 307.0 oC) during the crystallization ofothe quatrz and decreased down to 211.0 C trough the later stages ofmineralization.δ 34S values of pyrite, chalcopyrite, sphalerite and galena are in the rangeof 2,42 to 3,02 â° (n = 2, avr.= +2,72 â°), 0,91to 1,77 â° (n = 3, avr. = +1,28 â°),0,75 to 1,72 â° (n = 4, avr.= +1,41 â°) and -0,63 to 0,60 â° (n = 3, avr. = -0,09â°) respectivly. These δ 34S values and the estimated δ 34S values of H2Sdissolved in hydrothermal fluids are dispersed in a narrow range very close tozero and suggest a magmatic source for sulfur in the mentioned sulfide minerals.Key Words: Akgüney, Eastern Black Sea Region, Copper-Lead-Zinc deposit,Ore microscopy, Fluid inclusion, Sulfur isotope geochemistry.