Gölova (Sivas) güneydoğusunda Kuzey Anadolu Fay Zonu`nun neotektonik özellikleri

Abstract

Bu çalışmada, Gölova (Sivas) ve dolayındaki bölgenin 1/25.000 ölçekli jeolojik haritası hazırlanarak, bölgenin jeolojik ve neotektonik özelliklerinin yanısıra depremselliğinin incelenmesi amaçlanmıştır.Çalışma alanı içerisindeki kaya birimleri, temel kayaları ve havza çökelleri olmak üzere iki grup altında incelenmiştir. Temel kayaları; Triyas yaşlı, düşük dereceli Gölova Metamorfikleri, Jura öncesi yaşta Refahiye Karmaşığı ve Alt Miyosen yaşlı karasal-sığ denizel Onarı Formasyonu'na ait kayalar oluşturmaktadır. Temel kayalarının üstüne Pliyosen yaşlı Kadıköy Formasyonu'na ait akarsu çökelleri ve Kuvaterner yaşlı çökeller uyumsuzlukla gelmektedir.Kuzey Anadolu Fay Zonu'nun Suşehri-Ortaköy ve Mihar-Tümekar segmentleri üzerinde bulunan çalışma alanı içerisinden aynı zamanda 1939 depremi yüzey kırığı da geçmektedir. Sağ yönlü doğrultu atımlı fay sisteminin denetiminde şekillenen inceleme alanında, Gölova Fayı ve Kuzey Anadolu Fayı'nın ana kırığı batıda çalışma alanı dışında birbirlerine yaklaşarak birleşmektedir. Bu birleşme sonucu bir kama görünümü kazanan alan, iki fay arasında bir çöküntü alanı oluşturmakta, bu çöküntü alanı da Gölova Havzası ile temsil edilmektedir. İnceleme alanının güneyinde ise Ekenek Fay Sistemi içerisinde de küçük çöküntü havzaları gelişmiştir.Belverme gölcükleri (Sag ponds), basınç sırtları, ötelenmiş yapılar, ana faydan ayrılan kollar gibi doğrultu atımın egemen olduğu faylanma rejiminin özelliklerini açıkça ortaya koyan veriler belirgindir. Bölgede 15 km'ye ulaşan en büyük yanal yer değiştirme, Çobanlı Irmağı üzerinde gözlenmektedir. 27.12.1939 Erzincan Depremine ait yüzey kırığı inceleme alanından da geçmekte olup, bu depremde bölgede büyük oranda can ve mal kaybı meydana gelmiştir. Son dönemde meydana gelen küçük depremler bölgenin sismik yönden aktif olduğunu göstermektedir.

This study aims to prepare the 1 : 25000 scaled geological map of the region and also investigates the neotectonic features and seismicity of the Gölova (Sivas) region.The rock units in the study area is subdivided into two main groups as basement and basin fill deposits. The basement rocks include the Triassic low-grade Gölova metamorphics, pre-Jurassic Refahiye ophiolitic complex, and Lower-Middle Miocene shallow marine to continental deposits of Onarı formation. Pliocene Kadıköy formation of alluvial deposits and Quaternary basin fill sediments cover the basement rocks with an angular unconformity.Study area is located along the Suşehri-Ortaköy and Mihar-Tümekar segments of the North Anatolian Fault Zone and the 1939 Erzincan Earthquake fault break also lies along the study area. The study area is shaped under dextral strike-slip shear in which the Gölova Fault and the main segment of the NAFZ join each other outside the area in the west. This integration creates a fault-wedge geometry in the region associated with the Gölova basin. Other small-scaled basin formations are located between Ekenek Fault System in the south. Gölova basin was also formed in such a transtensional area.Sag ponds, pressure ridges, displaced features, small-scaled splay faults are the main tectonomorphological expressions associated with strike-slip fault zone in the region. The most prominent displaced feature is the Çobanlı river along which 15 km dextral displacement is occurred. 1939 Erzincan earthquake was also felt and created surface rupture in the region and caused many casualties. Recent microseismic activity in the region indicates the high seismicty of the region.