Yahyalı (Kayseri) çevresindeki kurşun-çinko yataklarının karşılaştırmalı eser element jeokimyası

Abstract

Bu çalışmada, Yahyalı (Kayseri) Bölgesinde bulunan Denizovası, Havadan, Aladağ, Çadırkaya, Göynük ve Tekneli yataklarının eser element jeokimyası özellikleri incelenmeye çalışılmıştır.Bölgede, Devoniyen-Alt Kretase zaman aralığında çökelmiş, genellikle karbonatlı kayaçlardan oluşan birimler, naplar halinde yüzeylemiş olup Yahyalı Napı, Siyah Aladağ Napı, Mineratepeler Napı, Çataloturan Napı, Beyaz Aladağ Napı, Aladağ Ofiyolitik Melanjı, Aladağ Kesilmekte ve Tersiyer yaşlı çökeller ile Alüvyonlardan tarafından örtülmektedirler.İncelenen cevherleşmeler, karbonatlı kayaçlar içinde genellikle tabaka düzlemleri ile uyumsuz kırık zonları boyunca oluşmuş, damar tipi oluşumlar şeklindedirler. Yer yer tabaka düzlemeleri ile uyumlu oluşumlar da gözlenmektedirler. Bu cevherleşmeler çoğu yerde yüzeysel koşullarda mobilize olarak kireçtaşları içindeki çözünme boşluklarında yeniden depolanmışlardır.Mikroskopik gözlemler ve XRD incelemeler, cevherleşmelerde cevher minerali olarak; galenit, sfalerit, pirit, kalkopirit, simitsonit, serusit, götit, gibi minerallerin bulunduğu, gang minerali olarak ta çoğunlukla kalsit, değişik oranlarda da dolomit ve kuvarsın bulunduğunu göstermiştir.Tüm cevher örneklerinde ve galenit örneklerinde yapılan eser element incelmeleri, tüm örneklerde analiz edilen eser elementlerin bolluklarının clark sayılarına göre oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca analiz sonuçları EE-Pb, EE-Zn ve EE-Cu ikili diyagramlarında değerlendirilmiş olup yataklara ait değerlerin bu diyagramlar üzerinde farklı yerlerde gruplandıkları görülmüştür. Bu durum yatakların farklı kaynak veya oluşum koşullarına sahip oldukları şeklinde değerlendirilmiştir.

This study deals with the trace element geochemistry of the Denizovası, Havadan, Aladağ, Çadırkaya, Göynük and Tekneli lead-zinc deposits located in the Yahyalı (KAYSERİ) Region.In the study area, Devonian-Lower Cretaceous carbonate dominated sedimentary rocks cropt out as nap units named as; Yahyalı, Siyah Aladağ, Minaretepeler, Çataloturan, Beyaz Aladağ, Aladağ Ophiolitic Melange and Aladağ Ophiolite naps. These tectonic and alloltoneus units are intruded by Tertiary granitoids and overlid by Tertiary sedimentary units and Quaternary alluviums.The investigated deposits are hosted by carbonate units and are generally occurred as discordant ore veins along the fault zones, however there are some occurrences developed paralel to the bedding surfaces. Nearly all of the deposits have been effected by the alteration and remobilization processes and were redeposited within the karstic caves developed in the hosting carbonate units.Microscopic and XRD studies showed the deposits contains galena, sphalerite, pyrite, cahalcopyrite, simitsonite, serusite and goettit as ore and mainly calcite, and various amonth of dolomite an quartz asgangue minerals.Trace element analyses indicate that the amonth of analysed trace elements in the raw ore samples and in the galena seperates are high comparing to their clark numbers. In addition, the plots of the analytical results on the EE-Pb, EE-Zn and EE-Cu diagrams show tahat the dispersion of the values of various deposits clustered in different places and indicate different source or formation condition for investigated deposits.