Mısırda (Zea mays L.) olgun embriyodan kallus oluşumu ve bitki rejenerasyonuna genotipik tepkinin araştırılması

Abstract

Bu çalışma 2010-2011 yılları arasında Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü Doku Kültürü ve Biyoteknoloji labaratuarlarında yürütülmüştür. Araştırma üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada mısır genotiplerinin olgun embriyolarından kallus oluşumu, ikinci aşamada embriyogenik kallus eldesi ve üçüncü aşamada ise somatik embriyogenesiz ve sürgün oluşturma amaçlanmıştır. Çalışmada 5'i saf hat, 6'sı bunların melez kombinasyonları olmak üzere 11 farklı mısır genotipi kullanılmıştır. Besi ortamı olarak 1. aşamada MS + 4 mg/L 2,4-D, 2. aşamada MS + 2 mg/L 2,4-D + 0,25 mg/L BA, 3. aşamada ise MS ve MS + 1 mg/L BA ortamları uygulanmıştır. Genel olarak melez hatlardan saf hatlara göre daha başarılı yanıtlar alınmıştır. Ebeveynlerden RSSSC dişi hattı kallus boyutu ve canlılık yüzdesi açısından en iyi yanıtı vermiş, RSSSC'nin yer aldığı melez kombinasyonları da aynı şekilde tepki göstermiştir. Embriyogenik kallus oluşturma kapasitesi GKK, ÖKK ve heterosis değerleri açısından yine en yüksek olan RSSSC hattı ve melez kombinasyonlarıdır. Sonuç olarak bu çalışma ile mısırın doku kültürüne yanıtının genotipe bağlı olarak değiştiği belirlenmiştir. Doku kültürüne yanıtta kalıtımın etkisine bakıldığında da melez kombinasyonlarında yer alan iyi yanıt veren hatların söz konusu melezinde yanıt verme oranını olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir.

This study was conducted in Tissue Culture and Biotechnology Laboratories of Department of Field Crops, Faculty of Agriculture during 2010-2011. The study consists of three stages. Firstly, callus induction from mature maize embryos, secondly obtaining embryogenic calli and thirdly somatic embryogenesis and shoot production were aimed. In the experiment, five inbred line and their six hybrid combinations total eleven maize genotypes were used. MS + 4 mg/L 2,4-D for the first stage, MS + 2 mg/L 2,4-D + 0,25 mg/L BA for the second stage and MS and MS + 1 mg/L BA were used as media. In general, hybrid genotypes had a better tissue culture response than inbred lines. Among the parent lines, RSSSC female line had the best response in terms of callus size and viability percentage. Hybrid combination produced using RSSSC also responded in the same way. The highest embryogenic callus production was also obtained from RSSSC inbred line and its hybrid combinations for GKK, ÖKK and heterosis values. As a result, it was determined that tissue culture response of maize changed depending on genotypes. When the heredity effects on tissue culture response is considered an inbred line which has a good tissue culture response also results a good response in combinations of hybrids.