Kayseri kenti içme suyu akiferlerinin su temini ve su kalitesi açısından karakterizasyonu

Abstract

Kayseri, Türkiye'de içme sularının tamamının yeraltısuyundan (kaynak ve kuyu olarak) karşılandığı örnek kentlerden birisidir. Kayseri kenti 1.000.000'in üzerindeki nüfusu ile ev ve işyerlerinde musluklarından memba suyu kalitesinde (sertlik 5-12 Fr arasında) su akan, Türkiye'de, belki de dünyadaki tek örnek bir şehir durumundadır. Bu durum, kentin yakın çevresinde çok geniş bir yayılıma sahip olan volkanik kökenli Erciyes Dağı ile ilgilidir. Kentin içme ve kullanma suyu Erciyes dağının ovaya yakın eteğinden tek noktadan çıkan, 150 ? 350 L/sn debili bir kaynak suyu ile yine Erciyes'ten beslenen ve kentin üzerinde kurulmuş olduğu ovada açılmış 100 dolayında sondaj kuyularından alınan sulardan sağlanmaktadır. Mevcut kaynak ve kuyuların tamamı günümüzde kent yerleşim alanı içerisinde kalmış durumdadır. Günümüzde kentin katı atıkları kent yerleşiminin 15 km kadar dışında düzenli depolama şeklinde toplanırken, altyapı kanalizasyon sistemi de tamamlanmış olup, toplanan atıksular şehrin 10 km kadar batısında kurulmuş ?İleri Arıtma? sistemine sahip bir tesiste arıtıldıktan sonra Kızılırmak'a verilmektedir.Bu çalışma kapsamında, Kayseri içme suyu havzası sınırları içerisinde yer alan yaklaşık 70 adet örnekleme noktasının hidrojeokimyasal özellikleri incelenmiş ve su kalitesi açısından değerlendirilmiştir. Araştırma ile ilgili çalışmalar; arazi ölçümleri, laboratuvar analizleri ve değerlendirmeler şeklinde yürütülmüştür. Bir aylık periyotlarla (Aralık 2008 - Aralık 2009) bir yıl süresince alınan örneklerde fiziksel kimyasal su kalite parametre analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışma alanındaki sularının köken ve hidrojeokimyasal fasiyes değerlendirmeleri için Schoeller ve Piper diyagramları kullanılmıştır. Alınan hidrokimyasal analiz sonuçları ve mevcut litoloji verileri (kuyu logları,karotlu kuyu verileri,Lugeon test sonuçları vs.) birbirleriyle ilişkilendirilip akifer karakterizasyonu açıklanmaya çalışılmıştır.Anahtar kelimeler: Yeraltısuyu, Akifer, Kayseri, İçme suyu Havzası

Kayseri City, with a population over 1.000 000, is one of the few cities in Turkey where the domestic water demand is met entirely by groundwater resources through either springs or boreholes. Probably it is the only city in Turkey, if not in the world where the quality of tap water is as high as commercial mineral waters, with a hardness ranging between 5-12 Fr, owing to the volcanic rocks originated from the Erciyes Volcano, covering large areas around the city. The water for domestic use including drinking and household use is supplied from a spring discharging at rate between 150-350 l/s from a single orifice at the foothill of the Erciyes Mountain, and from about 100 boreholes drilled at the plain on which the Kayseri city is settled. The plain aquifer is also recharged mainly from the volcanic heights that forms the Erciyes Mountain. The area where all of the springs and boreholes supplying water are located is urbanized and therefore under the threat of contamination. Presently, the solid wastes are disposed at a regular landfill site, about 15 km out of the urban area, and the waste water is collected and treated at a high technology plant installed about 10 km to the west of the urban area, before it is discharged into the Kizilirmak river.Sampling locations (70 locations) within the borders of Kayseri City drinking water basin, hidrogeochemical characteristics are analyzed and their water qualities are evaluted within this study.Studies about the research were conducted by means of ground measurements, laboratory analyses and evaluations.Physical and chemical water quality analyses are implemented by using samples taken in every month (December 2008 ? December 2009). Schoeller and Piper diagrams were used for origin and hydrogeochemical facies evaluations of the stations. The hydrochemical analysyses results that have been taken and the available litolojy data were associated together and the charecteristics of them were tried to explained.Key words: Underground Water, Aquifer, Kayseri, Drinking Water Basin