Buğdayda Fusarium culmorum kemotiplerinin patojenite ve zearelanone üretimi açısından karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışma, 2010-2011 buğday yetiştirme döneminde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Dardanos Araştırma ve Uygulama arazisinde yürütülmüştür. Bu çalışmada buğdaya inokule edilen ve buğdayda Fusarium başak yanıklığına (FHB), verim ve kalitenin azalmasına, danelerde mikotoksin akümülasyouna sebep olan Fusarium culmorum kemotipleri arasında hastalık şiddeti açısından farklılıkları saptamak ve verime olan etkisini karşılaştırmak amaçlanmıştır. Ayrıca inokule edilen izolatların başaklarda oluşturdukları bir mikotoksin olan zearalenone (ZEA) üretimi karşılaştırılmıştır. Bu amaçla iki buğday çeşidi (Golia ve Ceyhan) ve 16 F. culmorum izolatı kullanılmıştır. Çiçeklenme dönemindeki başaklar şırınga yöntemi ile inokule edilmiştir. Hastalık gelişimi 3 farklı zamanda ölçülmüş ve elde edilen veriler hastalık gelişimi altındaki bölge (AUDPC)'nin hesaplanmasında kullanılmıştır. F. culmorum izolatlarının her iki buğday çeşidinde de sebep oldukları hastalık şiddeti arasında istatistiki olarak fark olduğu saptanmıştır. Bin dane ağırlığı yönünden izolatlar ve çeşitler arasında istatistiksel olarak önemli farklılıkların olduğu gözlenmiştir. ZEA birikimi yönünden ise izolatlar ve çeşitler arasında belli bir yönde ilişki görülmemiştir. Ele alınan özellikler arasındaki ilişki incelendiğinde başak ağırlığı ile bin dane ağırlığı arasında pozitif, AUDPC ile başak ağırlığı ve bin dane ağırlığı arasında negatif yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır. ZEA ile diğer özellikler arasında herhangi bir ilişki bulunmamıştır. Bu çalışmadan F. culmorum izolatlarının buğdayda farklı oranlarda hastalık şiddetine sebep olduğu ve verimi farklı oranlarda düşürdüğü, fakat ZEA akümülasyonunun hastalık şiddeti ile ilişkili olmadığı sonucuna varılmıştır.Anahtar kelimeler: Fusarium culmorum izolatları, Buğday, Hastalık gelişimi, Başak Ağırlığı, Bin Dane Ağırlığı, ZEA.

This study was conducted at the Dardanos Agricultural Research Station of Çanakkale Onsekiz Mart University in 2010-2011 wheat growing season. Fusarium head blight (FHB), caused by Fusarium culmorum, results in yield and quality reductions and mycotoxin accumulation. The aggresiveness among the F. culmorum chemotypes and reduction on yield was evaluated. Two wheat varieties (Golia and Ceyhan) and 16 isolates of the fungus were employed in the research. In addition, the mycotoxin, zearalenone (ZEA), contents in the infected kernels were also compared. The wheat heads was inoculated by a syringe during anthesis. Head blight severity was assesed 3 times and the data was used to calculate the area under disease progress curve (AUDPC). Significant variation in aggressiveness of isolates of F. culmorum was observed in both wheat varieties tested. The isolates of F. culmorum reduced significantly thousand kernel weights (TKW) at different levels in both varieties. No interaction was found between ZEA accumulation and isolates or wheat varieties. There was a positive correlation between head weight and TKW, but negative correlation between AUDPC and head weight or TKW. No correlation was found between ZEA and any other parameters assessed. We concluded that the isolates of F. culmorum differed in aggressiveness and reduced yield at different levels; ZEA accumulation was, however, not correlated with the disease severity.Keywords: Fusarium culmorum, Wheat, AUDPC, Head Weight, Thousand Kernel Weight, ZEA