Çanakkale Boğazı`ndan taşınmakta olan Çernobil kaynaklı Cs-137 miktarının belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada Çanakkale Boğazı'ndan 10 ay boyunca alınan deniz suyu örneklerinde 137Cs aktivitesi ve 137Cs aktivite konsantrasyonun mevsimsel değişimi incelenmiştir. Tez yazım aşamasında iken Japonya'da meydan gelen Fukuşima Nükleer Reaktör kazasından sonra deniz suyu ve yağmur suyu örnekleri alınarak bunların 137Cs aktivite değerleri belirlenmiştir. Deniz suyu örneklerinin yanı sıra Çanakkale Boğazı'ndan yakalanan Sardalye (Sardine pilchardus), Karagöz (Diplodus vulgaris), Mezgit (Merlanguis euxmus), Levrek (Dicentrarchus labrax), Çipura (Sparus aurata), Mercan (Sparus pagrus) ve Tekir (Mullus surmuletus) gibi organizmalar kullanılmıştır. Balık örnekleri ile birlikte denizlerde biyoindikatör olarak görev yapan midye (Mytilus galloprovincialis), yosun ve sediment örnekleri alınarak bunların 137Cs aktivitesi belirlenmiştir.Nisan 2010 ile Ocak 2011 tarihleri arasında Çanakkale Boğazı'ndan alınan su örneklerinde 137Cs aktivitesi 9,36±9,47.10-1 ? 15,38 ± 1,51 Bq.m-3 arasında belirlenmiştir. Fukuşima Nükleer Reaktör kazasından sonra alınan deniz suyu örneğinde 137Cs aktivitesi 11,1±1,05 Bq.m-3 olarak belirlenmiştir ve kazadan önce ve sonra alınan örneklerdeki değişim grafikle gösterilmiştir. Fukuşima Nükleer reaktör kazasından sonra alınan yağmur suyu örneği ancak 9 lt olduğundan ve yağmur suyundaki Cs konsantrasyonu çok küçük olduğundan, örneklerde herhangi bir 137Cs radyoaktivitesine rastlanmamıştır ve sonuçlar ancak MDA olarak verilmiştir. Sediment örneği için 137Cs aktivitesi 1,6±1,0 Bq/kg (kuru) olarak ölçülmüş ve daha önce yapılan çalışmalarla uyum içinde olduğu belirlenmiştir.Yaptığımız çalışmada yosun ve midye örneklerinde belirlenen 137Cs konsantrasyonları ölçülebilen en küçük aktivite değerlerinin altında kalmıştır. Yüzey balıklarının 137Cs konsantrasyonları ölçülebilen en küçük değerin altında kalırken, dip balıkların bir kısmında 137Cs konsantrasyonuna rastlanmıştır. Balıklarda rastlanan 137Cs aktivitelerini 0,7±0,05 ile 1,24±0,12 Bq/kg arasında değiştiği belirlenmiştir. Balık ve midye gibi insanlar tarafından tüketilen organizmalardaki 137Cs değerinin Avrupa Birliğinin (gıda maddelerinde 137Cs için 600 Bq/kg) (Council Regulation (EEC)). tarafından tavsiye sınırların çok altında olduğunu bulunmuştur.

In this study, the 137Cs activity and seasonal variation of its concentration were investigated in sea water samples which were taken from Dardanelles Strait during 10 months. After Fukishima Nuclear Power Plant occurred in Japan during writing the thesis stage, sea water and rain water samples were taken and 137Cs activity of them was determined. Besides water samples, organism such as Sardine (Sardine pilchardus), Blacktail bream (Diplodus vulgaris), Whiting (Merlanguis euxmus), Sea bass (Dicentrarchus labrax), Gilt head bream (Sparus aurata), Red sea bream (Sparus pagrus) and Mullet (Mullus surmuletus) which were captured in the Dardanelles Strait were used. In addition to samples of fish, mussel (Mytilus galloprovincialis) served as bio indicator in sea, algae and sediment samples were taken and their 137Cs was determined.The activity of 137Cs in water samples taken from the Dardanelles Strait between April 2010 and May 2011 was determined between 11,64±1,46 - 15,38±1,51 Bq.m-3. The activity of 137Cs in water sample taken after Fukushima Nuclear Power Plant was determined as 11,1±1,05 Bq.m-3 and changes in samples taken are shown in the graphic. As rain water samples taken after the Fukushima Nuclear Power Plant is just 9 lt and Cs concentration in rain water is too little, no 137Cs radioactivity has been found in samples and the result is given only as MDA . For the sediment sample (dry) the activity of 137Cs was measured as 1,6±1,0 Bq/kg and determined to consistent with previous studies.In our study, concentrations of 137Cs determined in seaweed and mussel samples remained below the minimum detectable activity. While the concentrations of 137Cs in surface fish remains below the minimum detectable activity, concentration of 137Cs was found at some bottom fish. It determined that 137Cs activity observed in fish ranged between 1,24±0,05 and 0,7±0,12 Bq/kg. It was found that the value of 137Cs in the organism such as and mussels consumed by people is below the limits set by EU (in food staff for 137Cs 600Bq/kg).