Obez çocuklarda yirmidört saatlik kan basıncı monitorizasyonu ile hipertansiyon değerlendirilmesi

Abstract

Hipertansiyon çocukluk çağında yaklaşık %1-5 oranında görülmektedir. HT primer ve sekonder olarak ayrılmaktadır ve çocukluk çağında en sık olarak renal nedenlere bağlı olan sekonder HT gözlendiği belirtilmektedir. Fakat son yıllarda HT'nun önemli risk faktörlerinden biri olan obezitenin prevalansındaki artışla birlikte primer HT daha sık gözlenmeye başlanmıştır. HT komplikasyonlarının önlenmesi amacıyla erken tanımlanması ve tedavisi önemlidir; bu nedenle de en önemli risk grubu olan obez olgularda HT taramasının önemi vurgulanmaktadır.HT tanımlanmasında son yıllarda özellikle 24 saatlik ambulatuar kan basıncı monitorizasyonu (AKBM) üzerinde durulmaktadır. Bu yöntem ile sağlık merkezi dışında ölçüm yapılması nedeniyle beyaz gömlek HT önlenmektedir; ayrıca bir diğer önemli nokta da kan basıncının yirmidört saat sirkadiyen paternindeki değişiklikleri değerlendirmeye izin vermesidir.Bu bilgiler doğrultusunda çalışmamızda obez çocuklarda kan basıncı değişiklikleri AKBM ile normal kilolu sağlıklı çocuklarla karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Aynı zamanda sadece HT taraması değil; obezite de önemli risk faktörleri olarak belirtilen ve HT üzerine de etkileri olan insülin rezistansı ile dislipidemi de değerlendirilmiştir.Çalışmaya 7-17 yaşları arasında 38 obez ve kontrol grubu olarak ise 30 normal kilolu olgu dahil edilmiştir. Tüm hastalara ambulatuar kan basıncı monitorizasyonu uygulanmıştır. Aynı zamanda insülin rezistansı 2 yöntemle (HOMA-IR ve Glukoz-İnsülin oranı) değerlendirilmiş; dislipidemi açısından da lipid oranlarına bakılmıştır.Ambulatuar kan basıncı monitorizasyonu sonuçları değerlendirildiğinde obez olgularda özellikle obezite ile ilişkili hipertansiyonunun ilk bulgusu olan izole sistolik hipertansiyonu destekleyen bulgular saptanmıştır. Obez olgularda kan basıncı yükü de hedef organ hasarına neden olacak düzeylere yakın olarak saptanmıştır; bu aynı zamanda AKBM yönteminin HT taraması dışında komplikasyonlar için riskli olguların belirlenmesinde de önemli bilgiler sağladığını göstermektedir.Bir diğer önemli bulgu olan kan basıncında beklenen gece düşüşüdür. (nokturnal dip) Obez olgularda bu bulgunun görülmediği belirtilmektedir; fakat çalışmamızda iki grup arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Bunun nedeni olarak AKBM'nun bir dezavantajı olan uyku kalitesinde bozukluk düşünülebilir.Obez olgularda özellikle sistolik HT saptanması dışında önemli bir bulguda normal kilolu olgular arasında da VKİ Persentil ve VKİ SDS artışı ile AKBM parametreleri arasında anlamlı ilişki olmasıdır. Bu bulgu obez ya da aşırı kilolu olmayan olgularda da kilo alımının gözlendiği durumlarda HT açısından yakın izlem gerektiğini göstermektedir.İnsülin rezistansı obezite ile ilişkili hipertansiyonunun patogenezinde önemli bir rol oynamaktadır; aynı zamanda metabolik sendromun bir komponentidir. İki grup arasında değerlendirmede iki yöntemle de anlamlı fark saptanmamıştır; bunun bir nedeni kontrol grubunda obezite ya da aşırı kiloluluk sınırında olmayan fakat bu değerlere yakın VKİ persentil ile VKİ SDS sahip olan olgularda insülin rezistansının saptanmasıdır. İki yöntem sensitivite ve spesifite açısından değerlendirildiğinde ise literatürden farklı olarak Glukoz-İnsülin oranının biraz daha üstün olduğunu destekleyen bulgular saptanmıştır.Bir diğer risk faktörü olan dislipidemi değerlendirildiğinde obez olgularda daha yüksek oranda saptanmıştır.HT yani AKBM parametreleri üzerine obezite, insülin rezistansı ile dislipideminin benzer etkileri olduğu gözlenmiş ve birbirlerine üstünlükleri saptanmamıştır.Obez olgularda HT açısından değerlendirme yapılmasının önemi unutulmamalıdır. Obezite dışında diğer önemli risk faktörlerinin de HT üzerine benzer etkileri olduğu için HT'nun erken tanımlanması için obezite, insülin rezistansı ile dislipidemi her zaman birlikte değerlendirilmelidir.Anahtar kelimeler: Hipertansiyon, obezite, ambulatuar kan basıncı monitorizasyonu, insülin rezistansı, dislipidemi

EVALUATION OF HYPERTENSION WITH 24 HOUR BLOOD PRESSURE MONITORING IN OBESE CHILDRENHypertension incidence in childhood is % 1-5. Hypertension (HT) is classified as primary and secondary and most common etiology in childhood is secondary hypertension due to renal pathologies. But recently with increase in prevalence of obesity, an important risk factor for HT, primary HT incidence has rised. For prevention of complications of HT early diagnosis and treatment is important, for this reason importance of HT screening in obese patients is especially emphasized.24 Hour Ambulatory Blood Pressure Monitoring (ABPM) is especially considered to be important in defining HT. With this method ? white coat hypertension? is prevented by making measurements outside of health care facility. Also another important point is with this method we have the opportunity to evaluate 24 hour circadian rythm changes in blood pressure.İn guidance of these informations blood pressure changes in obese children and normal weight children was comparatively evaluated with ABPM in our study. At the same time in addition to hypertension, insulin resistance and dyslipidemia, both of which is important risk factor obesity and have effect on HT, were also evaluated.38 obese children between ages of 7-17 years and 30 normal weight children as control group were included in the study. All of the children were screened by ABPM. At the same time insulin resistance is evaluated with 2 methods (HOMA-IR and glucose insulin ratio) and lipid levels are determined for dyslipidemia.When ABPM results were evaluated in obese children, findings related to isolated systolic HT, first symptom of obesity related HT, were obtained.İn obese children blood pressure burden was determined at levels close to the levels causing target organ damage, this in turn shows that ABPM may give us the opportunity to detect patients at risk of complications in addition to screening of HT.An other important finding is nocturnal decrease in blood pressure (nocturnal dip). It is reported that in obese children it doesn?t occur, but in our study significant difference between two groups wasn?t found. This could be due to decrease in sleep quality due to ABPM.İn obese children, another important finding other than systolic HT, is significant relationship between ABPM with BMI percentile and BMI SDS increase in normal children. This finding emphasizes the need for follow up of HT in normal weight or overweight children gaining weight.Insulin resistance plays important role in pathogenesis of obesity related HT, at the same time it is a component of metabolic syndrome. Between two groups in our study there was not any significant difference. One of the reasons for this finding may be appearence of insulin resistance in control group patients who are not obese or not in the limit of being overweight but having BMI percentile and BMI SDS values close to the values of obese and overweight children. When two methods are evaluated according to specifity and sensitivity, findings indicating glucose insulin ratio as the better one to use was found. This finding was contrary to the literature.The other risk factor, dyslipidemia, was found more in obese children.It is observed that obesity, insulin resistance and dylipidemia have similar effects on HT or ABPM parameters and neither of them are superior to each other. İmportance of evaluation HT in obese children should not be forgotten. Effects of risk factors, other than obesity, on HT are similar so while diagnosis of HT is being made obesity, insulin resistance and dyslipidemia should be evaluated together.Key Words: Hypertension, obesity, ambulatory blood pressure monitoring, insulin resistance, dyslipidemia