Tilapia`da (Oreochromis mossambicus) kurşun toksisitesi: Oksidatif stres ve bazı fizyolojik etkiler

Abstract

Bu tez çalışmasında, kurşun toksisitesinin tilapia (Oreochromis mossambicus) balığı üzerinde oluşturduğu oksidatif stres ve bazı fizyolojik etkiler incelenmiştir. Balıklar 0; 0,5; 2,5 ve 5 mg L-1 kurşun konsantrasyonlarına 14 gün boyunca maruz bırakılarak dokuda (solungaç, karaciğer, bağırsak, kas, beyin, böbrek) biyomarkır analizleri (Na+/K+-ATPaz, Glutatyon ve TBARS) ve ağır metal birikimleri ile kanda hematolojik, biyokimyasal ve immunolojik parametreler belirlenmiştir.Deney süresince 5 mg L-1 kurşun konsantrasyonlarına maruz kalan gruplarda deneme sonuna doğru iki adet balık ölümü gözlenmiştir. Denemede kurşun ağır metalinin dokularda birikimi, ortamdaki metal derişimi ve maruz kalma süresi ile doğru orantılı olarak artış göstermiştir.In vivo etkide kurşun konsantrasyonlarına maruz bırakılan tilapia balığında Na+/K+-ATPaz enzim aktivitesi solungaç, bağırsak ve beyin dokusunda inhibisyona uğramış, böbrek ve kas dokusunda ise derişim ve süreye bağlı olarak azalmanın yanında artışlarda görülmüştür (p<0,05). Bu çalışmada glutatyon, zamana, etkide kalma süresine ve doku türüne bağlı olarak değişim gösterirken, TBARS düzeyinin 5 mg L-1 kurşun konsantrasyonlarına maruz bırakılan tilapia dokularında (kas hariç) arttığı görülmüştür (p<0,05).14 gün boyunca kurşun konsantrasyonlarına maruz bırakılan Oreochromis mossambicus'un kurşun konsantrasyonuna ve zamana bağlı olarak kan parametrelerinde değişimler görülmüştür. Hematolojik parametrelerden hemoglobin, hematokrit, eritrosit ve nötrofil sayısında azalma (p<0,05); MCH, MCHC ve monosit sayısında artma (p<0,05) saptanmıştır. Biyokimyasal kan parametrelerinden, lipaz, ALP, LDH, AST, toplam protein, glikoz, bilurubin, üre, ürik asit, trigliserid, kreatinin, klorür ve magnezyumda artma (p<0,05); LDL ve kalsiyumda azalma; ALT, CK, kolesterol, albumin, demir ve fosforda ise dalgalanmalar gözlenmiştir (p<0,05). İmmonolojik parametrelerden fagositik aktivite, fagositik indeks, NBT, lizozim aktivitesi ve myeloperoksidaz da ise azalma görülmüştür (p<0,05).Çalışmada elde edilen sonuçlara göre, kurşun ağır metalinin O. mossambicus' ta oksidatif stres ve doku hasarlarına sebep olduğu belirlenmiştir.

In this thesis study, the oxidative stress and some physiological effects of lead on tilapia (Oreochromis mossambicus) have been investigated. Fish were exposed to different lead concentration of 0; 0,5; 2,5 and 5 mg L-1 during 14 days. Biomarker (Na+/K+-ATPase, Glutathione, TBARS) and metal accumulation analysis in some tissues (gill, liver, intestine, muscle, brain, kidney) and blood parameters (haemotological, biochemical and immunological parameters) have been studied.During the experiments, it was observed that 2 fish dead in the groups of exposing to lead concentration of 5 mg L-1 towards the end of the experiment, lead accumulation in tissues in the experiment increased in direct proportional duration of exposure and ambient metal concentrations.In vivo effects, Na+/K+-ATPase enzyme activity in some tissues (gill, intestine and brain) in the tilapia exposed to lead concentrations were inhibited while it fluctuated in terms of concentration and duration in some tissues (kidney and muscle).In this study, GSH level has shifted depending on time, exposure duration and tissue types while TBARS level increased in tilapia tissues (except mussel) exposing to lead concentrations of 5 mg L-1 (p<0.05).During 14 days, changes of blood parameters in O. mossambicus exposed to lead concentration were observed depending on exposure time and concentration. Haemotological parameters such as haemoglobin, hematocrit, erythrocyte, neutrophil number decreased (p<0.05) while MCH, MCHC and monosit number increased (p<0.05). Biochemical blood parameters such as lipase, ALP, LDH, AST, total protein, glucose, bilurubin, urea, uric acid, triglyceride, creatinin, chloride and magnesium increased (p<0.05). LDL and calcium levels decreased (p<0.05); ALT, CK, cholesterol, albumin, iron and phosphore fluctuated (p<0.05). Immunological activities such as phagositic activity, phagositic index, NBT, lysozyme activity and myeloperoxidase activity decreased (p<0.05).Conclusion, it was determined that lead heavy metal caused to oxidative stress and tissue damages in O. mossambicus.