Beyaz nektarin tiplerinin AFLP moleküler markör polimorfizmi ile aroma bileşenlerinin Prunus cinsine giren önemli tür ve çeşitlerle karşılaştırılması ve melez populasyonların oluşturulması

Abstract

Beyaz nektarinler Çanakkale ilinde yetiştirilen endemik bir genotip olup, çok zengin ve beğenilen bir aroma yapısına sahiptir. Son yıllarda iç pazarlarda gerçekleşen tanınma ve tüketici tercihi nedeniyle üretiminde önemli artışlar kaydedilmiştir. Beyaz nektarinler yüksek kalite özelliklerine sahip, yeni sert çekirdekli meyve çeşitlerinin geliştirilmesi için özgün bir materyaldir. Bu çalışmada beyaz nektarin ile erik, şeftali, badem, kayısı çeşitleri arasında melezlemeler yapılmış, şeftali ve nektarin ile aroma bileşenleri karşılaştırılmış ve Prunus cinsine giren türler ile genetik akrabalık durumu araştırılmıştır.Melezleme sonuçlarına göre elde edilen meyvelerde tutum oranı ve bazı pomolojik özellikler incelenmiştir. Bu amaçla 2008-2011 yılları arasında 94 kombinasyonda toplam 19046 çiçekte melezleme yapılmıştır. Bu analizler sonucunda meyve tutum oranı en yüksek %26,10 ile Beyaz Nektarin X Erik kombinasyonundan elde edilmiştir.Çalışmamızda beyaz nektarin tipleri (17-BN-01, 17-BN-02, 17-BN-03) ile diğer nektarin çeşitleri (Armking ve Fantasia), basık şeftali çeşidi (Domat) ve şeftali çeşitlerinin (J.H. Hale, Redhaven, Early Red ve Cresthaven) aroma bileşenleri araştırılmıştır. Aroma bileşenlerin tanımlanmasında katı faz mikro ekstraksiyon tekniği ve GC/MS cihazı kullanılmıştır. Aroma ekstraksiyonlarında C6 bileşikleri, esterler, alkoller, ketonlar, aldehitler, laktonlar, terponoidler ve diğer bileşikler grubuna giren ucucu bileşikler tanımlanmıştır. Beyaz nektarin tiplerinde tanımlanabilen ucucu bileşik oranı %95,60 olmuştur. Beyaz nektarin tiplerinin toplam ester ve lakton miktarları ile terpenoidlerin içerisinde yer alan linalool bileşiği diğer çeşitlere göre daha yüksek konsantrasyonlarda bulunduğu izlenmiştir.Çalışmamızda beyaz nektarin tiplerinin diğer Prunus cinsine giren şeftali, nektarin, kiraz, kayısı, badem ve erik ile genetik akrabalık oranları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla şeftali (Royal Glory), kiraz (Premier Giant), kayısı (Roxana), badem (Texas), nektarin (Caldesi 85), erik (Black Diamond) ve beyaz nektarin (17-BN-01 ve 17-BN-02) genotipleri kullanılmıştır. Genetik akrabalık oranlarını belirlemek için AFLP analizi yapılmıştır. AFLP analizlerinde 6 primer kombinasyon kullanılmış, toplam 282 AFLP fragment elde edilmiştir. AFLP analizleri sonucunda beyaz nektarin tiplerinin diğer şeftali ve nektarin çeşitlerinden farklı genetiksel özelliklere sahip olduğu görülmüştür. Hazırlanan dendrogramda beyaz nektarin tipleri birbirine genetik olarak en yakın bulunurken, kiraz çeşidi en uzak bulunmuştur.

White nectarines are the endemic genotype grown in Canakkale which have the unique characteristics of desirable and rich flavor. In recent years, a significant increase has been recorded in the production of white nectarines, due to being recognized in the domestic market and the consumer choice. White nectarines with high quality are the orginal material for development of new stone fruits varieties. In this research, white nectarine types have been hybridized with plum, peach, almond and apricot varieties, compared the volatile components to peach and nectarine varieties and investigated the genetic relationship with the Prunus species.The fruit set ratio and some pomological characters were investigated in the hybrid fruits obtained after hybridization. For this purpose, 19046 flowers were pollinated with 94 combinations in 2008-2011. As a result of this studies, the highest fruit set ratio with 26.10% has been obtained from the White Nectarine X Plum combination.In this research, the volatile components of white nectarine types (17-BN-01, 17-BN-02, 17-BN-03), other nectarine varieties (Armking and Fantasia), flat peach variety (Domat) and peach varieties (J.H. Hale, Redhaven, Early Red and Cresthaven) were investigated using SPME (Solid Phase Micro Extraction) technique by GC/MS (Gas Chromatography / Mass Spectrometry). C6 components, esters, alcohols, ketones, aldehydes, lactones, terpenoids and other volatile compounds were identified, as a result of volatile extractions. The volatile compounds ratio in white nectarines were to be found 95.60%. The total quantity of ester and lactones in white nectarines and linalool compound in the terpenoids were observed to have the highest concentrations compared to the other genotypes.In this study, the genetic relationships were identified among white nectarine (17-BN-01 and 17-BN-02), peach (Royal Glory), cherry (Premier Giant), apricot (Roxana), almond (Texas), nectarine (Caldesi 85) and plum (Black Diamond) genotypes within observed the Prunus species. For this purpose, 282 AFLP fragments were marked by AFLP analyses, using 6 primer combinations. The results of AFLP analysis have brought out the different genetic characters of white nectarine types from other peach and nectarine varieties. In dendrogram, the genetic distance of white nectarine types were found to be similar, although cherry species were found to be must distant from the genetic of white nectarines.