Melanoma dışı deri kanserlerinde yaşam kalitesinin değerlendirilmesi, psoriazis ve vitiligo hastalarındaki yaşam kalitesi ile karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Deri maligniteleri insanlarda en sık görülen kanserlerdir. Melanoma dışı deri kanserlerinin insidansında artış olmasına rağmen ölümler nispeten nadirdir. Tedavide hedef tümör rekürrensinin önlenmesi ve yaşam kalitesinin yükseltilmesidir. Melanoma dışı deri kanserleri çok nadiren yaşamı tehdit ettikleri için önemli olan hastaların yaşam kalitesi ve tedavi maliyetidir. Literatürde melanoma dışı deri kanserleri (Bazal hücreli karsinom ve skuamöz hücreli karsinom)'nde yaşam kalitesinin değerlendirildiği az sayıda araştırmada bizim çalışmamızda kullanılacak ölçeklerin birlikte kullanıldığı bir başka çalışma mevcut değildir. Bu araştırmada melanoma dışı deri kanserlerinde yaşam kalitesinin değerlendirilmesi, psoriasis ve vitiligo gibi yaşam kalitesini oldukça fazla etkilediği gösterilen hastalıklardaki yaşam kalitesi ile karşılaştırılması amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmaya, yaşları 18 ve üzeri olan, Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji polikliniğine başvuran klinik ve/veya histopatolojik olarak melanoma dışı deri kanseri tanısı alan 50 olgu, psoriazis ve vitiligo tanısı alan 50'şer olgu olmak üzere üç gruptan oluşan toplam 150 olgu alındı. Melanoma dışı deri kanseri olgularına EORTC QLQ-C30, DYKİ, WHOQOL-Bref, psoriazis ve vitiligo olgularına DYKİ, WHOQOL-Bref yaşam kalitesi ölçekleri uygulandı. Çalışmaya katılan bireylere ayrıca sosyodemografik, hastalık şiddet değerlendirmeleri (PAŞİ) ve eşlik eden sağlık sorunları ile ilgili anket uygulandı. Hastaların yaş, cinsiyet, medeni durum, meslek ve eğitim düzeyleri, hastalık tipi, lezyonların yerleşim yerleri, hastalık süresi, eşlik eden sistemik hastalıkları (komorbiditeler) kaydedildi.Bulgular: Çalışmamızda, melanoma dışı deri kanseri, psoriazis ve vitiligo gruplarında yaşam kalitesi dermatolojiye spesifik bir ölçek olan DYKİ ve genel sağlık ölçeği olan WHOQOL-BREF TR yaşam kalitesi ölçekleri kullanarak karşılaştırılmıştır. Melanoma dışı deri kanseri, psoriazis ve vitiligo gruplarında yaşam kalitesinin istatistiksel olarak farklı olduğu görülmüştür. Melanoma dışı deri kanseri, psoriazis ve vitiligo gruplarının, DYKİ ile ölçülen yaşam kaliteleri karşılaştırıldığında; melanoma dışı deri kanseri ve psoriazis hastalarında yaşam kalitesinin, toplam DYKİ, semptom ve duygular, iş/okul alt boyutlarında benzer olduğu ve vitiligo hastalarından daha fazla bozulduğu görülmüştür. Günlük aktiviteler, kişisel ilişkiler boyutlarında psoriazis hastalarında yaşam kalitesinin vitiligo hastalarından daha fazla bozulduğu görülmüştür. Boş zaman, tedavi boyutlarında ise yaşam kalitesinin psoriazis hastalarında en fazla bozulduğu, bunu sırası ile melanoma dışı deri kanseri ve vitiligo hastalarının takip ettiği görülmüştür. Melanoma dışı deri kanseri, psoriazis ve vitiligo gruplarının, WHOQOL-BREF TR ile ölçülen yaşam kaliteleri karşılaştırıldığında; melanoma dışı deri kanseri ve psoriazis hastalarında yaşam kalitesinin, bedensel alan ve sosyal alan boyutlarında benzer olduğu ve vitiligo hastalarından daha fazla bozulduğu görülmüştür. Çevresel Alan-Tr (+Ulusal Sosyal Baskı) boyutunda melanoma dışı deri kanseri hastalarında yaşam kalitesinin vitiligo hastalarından daha fazla bozulduğu görülmüştür. Ruhsal alan boyutunda ise yaşam kalitesi açısından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığı görülmüştür.Sonuç: Çalışmamızda EORTC QLQ-C30 genel kanser ölçeği, Dermatoloji Yaşam Kalite İndeksi (DYKİ), WHOQOL-BREF TR ile değerlendirme yapılmış fakat BCC ile SCC hastaları ve BCC klinik tipleri arasında yaşam kaliteleri açısından hiç bir boyutta istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır. Mevcut ölçekler bu popülasyon için duyarlı olmadığından dolayı çalışmamız ve daha önceki çalışmaların sonuçları hastalığa özgü bir yaşam kalitesi ölçeğine olan ihtiyacı işaret etmektedir. Çalışmamızda, melanoma dışı deri kanseri, psoriazis ve vitiligo gruplarında yaşam kalitesi karşılaştırıldığında; Melanoma dışı deri kanseri, psoriazis ve vitiligo gruplarında yaşam kalitesinin istatistiksel olarak farklı olduğu görülmüştür. Tüm hasta gruplarında DYKİ ve WHOQOL-BREF TR ile ölçülen yaşam kalitesinde benzer sonuçlar elde edilmesi, dermatolojide hastalıkların yaşam kalitelerinin karşılaştırılmasında dermatolojiye özgü bir ölçek olan DYKİ'nin, genel sağlığa özgü bir ölçek olan WHOQOL-BREF TR ile birlikte kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Objective: Skin malignancies are the most frequent cancers in humans. Despite the increase in incidence of non-melanoma skin cancers, deaths are relatively rare. The goal of treatment is to prevent the recurrence and to increase the quality of life (QOL). The quality of life and the cost of treatment are becoming more important treatment goals as nowadays the non-melanoma skin cancers are rarely life-threatening. Small number of studies assessed the quality of life scales in non-melanoma skin cancers (basal cell carcinoma and squamous cell carcinoma) in the literature, however the combination of quality of life scales that we used to compare QOL is not present. In this study, we aim to compare the quality of life of non-melanoma skin cancers with the quality of life in disorders, such as psoriasis and vitiligo which were shown to affect the quality of life seriously.Method: The study group consists of a total of 150 patients (50 patients with clinically and / or histopathologically diagnosed non-melanoma skin cancer, 50 patients with psoriasis and 50 patients with vitiligo) who were evaluated in Celal Bayar University Medical Faculty, Dermatology Clinic and were aged 18 and above. EORTC QLQ-C30, DLQI, and WHOQOL-Bref quality of life scales were applied to non-melanoma skin cancer patients, and DLQI and WHOQOL-Bref quality of life scales applied to psoriasis and vitiligo patients. The socio-demographic status, disease severity assessment (Psoriasis Area and Severity Index - PASI), and other health problems were also assessed by a questionnaire. The age, gender, marital status, occupation, education level, disease type, locations of the lesions, duration of disease, and accompanying systemic diseases (co-morbidities) were recorded.Results: In our study, quality of life was compared with the DLQI scale (a QOL quastionnare specific to dermatologic diseases) and with the WHOQOL-BREF TR scale (a QOL quastionnare of general health) among the non-melanoma skin cancer, psoriasis and vitiligo groups. Quality of life was statistically different among the non-melanoma skin cancer, psoriasis and vitiligo groups. Quality of life was similar in terms of total DLQI score, symptoms and feelings subscale score, and work and school subscale score between non-melanoma skin cancer and psoriasis patients, and also QOL was statistically more impaired in these groups than vitiligo patients. QOL was more impaired in psoriasis patients than vitiligo patients in daily activities and personal relations subscales. In leisure and treatment dimensions, QOL was most impaired in psoriasis patients, followed by non-melanoma skin cancer and was least impaired in vitiligo patients. QOL was similar between non-melanoma skin cancer and psoriasis patients but was more impaired in these groups than vitiligo patients in physical and social domains in WHOQOL-BREF TR questionnaire. QOL was more impaired in non-melanoma skin cancer group than vitiligo patients in Environmental-TR (+ National social pressure) domain. QOL scores was not statistically different among groups in Psychological domain.Conclusion: The EORTC QLQ-C30 (QOL questionnaire in cancer patients), Dermatology Life Quality Index (DLQI), WHOQOL-BREF TR questionnaires were used to compare the QOL among the groups in our study. We found no difference between QOL domains of any questionnaire among SCC and BCC patients and BCC subtypes. The current questionnaires are not specific to this population. Our study and previous studies indicate the need for a disease-specific quality of life questionnaires. In our study, we found that QOL was statistically different among non-melanoma skin cancer, psoriasis and vitiligo groups. Obtaining the similar QOL scores in all groups by DLQI and the WHOQOL-BREF-TR questionnaire may indicate that WHOQOL-BREF TR scale (a scale to assess QOL of general health) can be used in conjunction with DLQI (a specific questionnaire to assess QOL in dermatologic diseases) scale to assess QOL in dermatologic diseases.