Bazı Achillea l. (Asteraceae) türlerine ait tohumlarda yağ asidi kompozisyonunun belirlenmesi

Abstract

Yaklaşık 140 tür ile temsil edilen Achillea L. (Asteraceae) genusu, dünyada geniş yayılış göstermekte ve eski çağlardan beri geleneksel tıpta kullanılmaktadır. Fitokimyasal çalışmalar Achillea L. genusunun yüksek biyoaktivite gösteren bir çok bileşene sahip olduğunu göstermektedir. Ancak bu genusun tohum yağ asidi kompozisyonu hakkındaki çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu çalışmada Sivas ve çevresinde farklı bölge ve yükseklikte yayılış gösteren 11 tanesi endemik olan 16 Achillea L. türüne ait tohumlarda yağ asitleri bileşenleri ve oranları çalışılmıştır. Gaz kromatografisi yöntemi ile yapılan çalışmada tüm türlerde ortak bulunan 21 farklı yağ asidi saptanmış ve en fazla bulunanlar da C16:0, C18:1 n-9 ve C18:2 n-6 yağ asitleri olmuştur. A. sipikorensis Hauskkn. & Bornm., A. schischkinii Sosn., A. lycaonica Boiss. & Heldr., A. magnifica Hub.-Mor., A. phyrgia Boiss. & Balansa subsp. chelikii T.Arabacı var. nov., A. teretifolia Willd., A. sintenisii Hub.-Mor., A. sivasica Çelik & Akpulat sp. nov., A. biebersteinii Afan., A. cappadocica Hausskn. & Bornm. türlerinde genellikle doymuş yağ asitleri yüksek bulunurken, A. wilhelmsii C. Koch. subsp. wilhelmsii, A. cucullata (Hausskn.) Bornm., A. armenorum Boiss. & Hausskn. in Boiss., A. millefolium L. subsp. millefolium, A. nobilis L. subsp. neilreichii, A. coarctata Poir. türlerinde ise genellikle doymamış yağ asitleri yüksek bulunmuştur. Çalışılan tüm türler için yağ asitleri kompozisyonu ile rakım arasındaki korelasyon değişkenlik göstermektedir.

Achillea L. (Asteraceae) genus, represented with about 140 species which is widely distributed throughout the world and has been used in traditional medicine since ancient time. Phytochemical studies on genus Achillea L. shows that they contain compounds with rich bioactivity. However, studies on the fatty acid composition of seeds in this genus are very limited. In this study, the fatty acid compounds and their ratios in seeds of 16 species of genus Achillea L (11 of these species are endemic) which collected from various regions and altitudes in Sivas and surrounding areas, were investigated. The method of gas chromatography is used in this work and 21 fatty acids found to be common among all the species and utmost detected fatty acids are C16:0,C18:1 n-9 and C18:2 n-6. A. sipikorensis Hauskkn. & Bornm., A. schischkinii Sosn., A. lycaonica Boiss. & Heldr., A. magnifica Hub.-Mor., A. phyrgia Boiss. & Balansa subsp. chelikii T.Arabacı var. nov., A. teretifolia Willd., A. sintenisii Hub.-Mor., A. sivasica Çelik & Akpulat sp. nov., A. biebersteinii Afan. and A. cappadocica Hausskn. & Bornm. species contain a high amount of saturated fatty acids, while A. wilhelmsii C. Koch. subsp. wilhelmsii, A. cucullata (Hausskn.) Bornm., A. armenorum Boiss. & Hausskn. in Boiss., A. millefolium L. subsp. millefolium, A. nobilis L. subsp. neilreichii and A. coarctata Poir. species contain a high amount of unsaturated fatty acids. The correlation between altitude and the fatty acids composition belong to all the species studied showed variability.