Kandida türlerine bağlı üriner sistem infeksiyonlarında risk faktörleri ve antifungal duyarlılık araştırılması

Abstract

Günümüzde altta yatan hastalıklara ve ağır cerrahi girişimlere bağlı olarak hastanede yatış süresinin uzaması, hastanelerde özellikle yoğun bakım ünitelerinde uzun süreli ve çoğul antibiyotik kullanımlarının artması, bağışıklık baskılayıcı tedaviler, santral venöz kateter, total parenteral beslenme, üriner kateter kullanımlarının artması gibi nedenlere bağlı olarak üriner sistem mantar infeksiyonları önemli bir sorun haline gelmiştir.Bu çalışmada Ocak 2012 ile Mart 2013 tarihleri arasında Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi?nde yatarak tedavi alan 18 yaş üstü hastalar çalışmaya dahil edildi. İdrar kültürlerinde üreyen kandida türlerinin antifungal duyarlılıkları E-test yöntemiyle incelendi.Yaşları 18-88 arasında değişen (ortalama: 60.21 ± 17.57) 56?sı kadın ve 44?ü erkek çalışma grubunu oluşturdu. Hastaların yatışından itibaren kandidüri gelişmesine kadar geçen süre ortalama 23,9 gün bulunmuştur. Çalışmaya alınan hastaların %65?i yoğun bakım ünitelerinde takip edilirken, %35?i yoğun bakım dışı kliniklerde takip edilmiştir. Hastalarda saptanan risk faktörleri arasında ilk üç sırayı antibiyotik kullanımı (%99), eşlik eden en az bir kronik hastalık olması (%94) ve üriner kateter bulunması (%90) olarak saptandı. Diğer risk faktörleri ise total parenteral beslenme (%45), santral venöz kateter (%39), mekanik ventilasyon (%38), üriner sistem anomalisi (%34), diyabetes mellitus (%33), malinite (%32), cerrahi (%27), kronik böbrek yetmezliği (%23), hemodiyaliz (%14), immünsupresif tedavi (%12), steroid kullanımı (%10), travma öyküsü (%9) ve nefrostomi (%6) olarak bulundu.Araştırmaya katılan hastaların %58?i mortalite ile sonuçlandı. Yoğun bakımda yatma, santral venöz kateter, total parenteral beslenme, mekanik ventilasyon, hipotermi, taşikardi, hipotansiyon, genel durumda kötüleşme ve kandidemi birlikteliği ile mortalite arasında anlamlı bir ilişki olduğu görüldü (p<0.05 Fisher?in kesin ?2 testi). Yapılan çok değişkenli istatistiksel analizlerde bağımsız risk faktörü saptanmadı.Hastaların 46?sında C. albicans, 54?ünde ise non-albicans kandida türleri üredi. Bu türlerin mortalite ile ilişkisi değerlendirildiğinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı. Amfoterisin B, kaspofungin ve vorikonazol direncine her iki grupta da rastlanmamıştır. C. albicans kökenlerinde flukonazol direnci saptanmamış, kökenlerin % 4.3?ü doza bağlı duyarlı bulunmuştur. Non-albicanstürleri için ise flukonazol kökenlerin %20,3?ünde doza bağlı duyarlı, %5,6?ında dirençliydi. İtrakonazol direnci değerlendirildiğinde ise C. albicans kökenlerinin % 17.4?sında doza bağlı duyarlılık, %6.5?inde direnç saptandı. Non-albicans türler içinse itrakonazol %13 doza bağlı duyarlı, %26 dirençli bulundu.Sonuç olarak risk faktörleri bulunan, uzun süre antibiyotik kullanan hastalarda infeksiyon kanıtları oluştuğunda kandida türlerine bağlı infeksiyonlar da düşünülmeli ve buna yönelik tanı ve tedavi uygulamaları başlatılmalıdır.Anahtar kelimeler: üriner sistem infeksiyonu, risk faktörü, kandida, antifungal duyarlılık, E-test

In recent years, hospitalization rate is increased due to severe underlying disease and surgical interventions. In hospitals, particularly in intensive care units, because of increase in usage of longer duration and multiple antibiotics, immunosupressive therapies, central venous catheters and total parenteral nutrition, urinary fungal infections become an important problem.Patients who were over the age of 18 and hospitalized at Celal Bayar University Medical Faculty Hospital between January 2012 and March 2013 were included into the study. Antifungal susceptibilities of Candida species isolated from urine cultures were examined by E-test.The ages ranging from 18 to 88 (mean: 60.21 ± 17.57) and 56 female and 44 male patients constituted the study group. The mean period elapsed from the admission of patients to the development of candiduria was found 23.9 days. Of the patients, 65% were followed in intensive care units, and 35% were in other clinical departments.The mostly encountered risk factors in patients were detected as use of antibiotics, (99%), at least one underlying chronic disease (94%), and presence of urinary catheter (90%). Other risk factors were, respectively, total parenteral nutrition (45%), central venous catheter (39%), mechanical ventilation (38%), urinary tract abnormalities (34%), diabetes mellitus (33%), malignancy (32%), surgical operation (27%), chronic renal failure (23%), hemodialysis (14%), immunosuppressive therapy (12%), steroid use (10%), head trauma (9%) and nephrostomy (6%).Clinical outcomes of the participating patients had been followed, and 58% of these patients were resulted with mortality. A significant relationship was found between mortality and hospitalization in intensive care unit, having a central venous catheter, total parenteral nutrition, mechanical ventilation, hypothermia, tachycardia, hypotension, deteriorated general condition, and concomitant candidemia (p <0.05, Fisher's exact ?2 test). There was no independent risk factors detected in multivariate statistical analysis.In 46 of the patients C. albicans, whereas in 54 patients non-albicansCandida species were isolated. There was no statistically significant difference in the rates of mortality. Resistance to amphotericin B, caspofungin and voriconazole was detected in neither groups. There was no resistance determined for C. albicans strains to fluconazole and 4.3% of these strains were susceptible depending to dose. 20.3% strains of non-albicans Candida species had dose-dependent susceptibilities and 5.6% of them were resistant to fluconazole. When itraconazole resistance was evaluated; 17.4% of C.albicans strains had dose-dependent susceptibilities, while 6.5% were resistant. In non-albicans strains; 26% were resistant to itraconazole and 13% of them had dose-dependent susceptibilities.As a result, urinary fungal infections have to be thought when an infection is determined in patients with various risk factors and longer duration of antibiotic use and appropriate diagnosis and treatment interventions should be started. Key words: urinary tract infection, risk factor, Candida, antifungal susceptibility, E-test