Malatya Battalgazi ilçesi Roma surlarının kentsel peyzaj değerleri açısından irdelenmesi

Abstract

Eski Malatya, bugünkü ismiyle Battalgazi, Malatya ilinin 8 km kuzeyinde bir ilçe merkezidir. Hitit ve Asur yazıtlarında `Maldiya, Milidya, Melid` isimleriyle geçen ilk yerleşim, Eski Malatya'nın 4 km güney doğusundaki Orduzu mevkisinde (Arslantepe) kurulmuştur. Battalgazi İlçesi beş bin yıllık geçmişiyle birçok medeniyetin izlerini taşımaktadır. Battalgazi'de koruma altına alınan otuz adet tarihi eser olduğu tescil kayıtlarında belirlenmiştir. Şehir surlarının büyük bir kısmı yıkılmış; bugün sadece temel kalıntıları ve kısmen sağlam kalabilmiş kuleleri ile günümüze ulaşabilmiştir. Bugüne kadar yapılmış olan koruma amaçlı imar planlarında sur içi ve çevresinde yaklaşık 110.000 m2 yeşil alan bırakılmıştır. Plan üzerinde görülen 110.000 m2 lik yeşil alanın sadece 6000 m2'si lejandına uygun olarak tasarlanmış ve kullanılmaktadır. Geriye kalan, planda yeşil alan olarak görülen alanlarda ise; konut, ticaret, servis, hizmet sektörleri ve tarım alanları yer almaktadır. Konut, ticari alan ve tarım arazisi olarak kullanılan yerlerin tamamına yakını şahıs mülkiyetindedir. Battalgazi surlarını kentsel peyzaj yönünden ön plana çıkarabilmek için; hazırlanan koruma amaçlı imar planında park ve yeşil alan olarak gösterilen yerlerin kamulaştırılması ve uygun projelerin hazırlanarak hayata geçirilmesi önemlidir. Bu alanlar, yeşil alan olarak kente dahil edildiğinde, kentsel açık alan altyapısı, bu alanlara önerilebilecek yaya ve bisiklet ulaşım altyapısı, tarihi ve kültürel miras değerlerinin ortaya çıkartılması ve yeni rekreasyon alanlarının yaratılması ile, Malatya ili daha sağlıklı ve yaşam kalitesi yüksek bir kent haline getirecektir. Anahtar Kelimeler: Malatya, Battalgazi, Sur, Peyzaj

Old Malatya, current name Battalgazi is a county town located in 8 miles north of Malatya. In Hittite and Assyrian inscriptions the first settled area named as `Maldiya, Milidya, Melid` was established in Orduzu station (Arslantepe) that is located in the 4 miles southeast of Old Malatya. Battalgazi county preserves the traces of many civilizations with five thousand year history. In registration records it has been identified that thirty historical artifact were taken under protection by registration certificates. Most of the city walls were tumbled down; only the foundation and partially surviving towers arrived until today.In zoning plan made for protection, approximately 110 000 m2 area were lefted for park and open-space area inside and arround of the walls. According to this plan the width of the field may be considered as sufficient. Only the 6000 m2 of this area, which were lefted for park and open-space area, were designed and used compatible to purpose. In the remaining parts; single storey, double storeyed, three storeyed houses and vaired commercial enterprises (such as; grocery store, greengrocer, bottled gas seller, bait seller) were seen. Partially used as argicultural area. It was observed that nearly the whole of these places which were used as house, commercial enterprise and argicultural area belonged to individuals. In terms of urban landscape to highlight Battalgazi walls its important to nationalize the areas that shown as park and open-space areas in zoning plan made for protection and its necessary to implement eligible projects.Key Words: Malatya, Battalgazi, Wall, Landscape