Açık kalp ameliyatı olan hastaları taburculuk öncesi bilgilendirmenin anksiyete düzeyine etkisi

Abstract

XI. ÖZET Açık kalp ameliyatı yapılan hastaların, ağırlıklı olarak fiziksel bakımları ile ilgilenilmesi, hastaların psikolojik açıdan değerlendirilmemesi ve planlı bir taburculuk eğitimi yapılmaması, hastaların anksiyete yaşamasına neden olmaktadır (Moore 1996, Goodman 1997, Torres 1998). Anksiyete, açık kalp ameliyatı olan hastalarda kalp yükünün, ameliyat sonrası kan basıncı ve kalp atım sayısının artmasına ve aritmi gibi kardiyak sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bununla birlikte, açık kalp ameliyatı olan hastaların anksiyete düzeyinin artması, hastaların algılama, konsantre olma, uyum ve öğrenme yetisinde de bozukluklara neden olmaktadır (Grady ve ark 1988, Miller ve ark 1990, Özkan 1993, Bezci 1997). Bu araştırma, açık kalp ameliyatı olan hastalarda ortaya çıkabilecek taburculukla ilgili anksiyeteyi önlemeye taburculuk öncesi bilgilendirmenin etkili olup olmadığım değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 15 Aralık 1999-15 Ekim 2000 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Gevher Nesibe Hastanesi Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniği ve Kalp Cerrahisi Yoğun Bakım Ünitesinde `açık kalp ameliyatı olarak` yatan ve araştırma sınırlılıkları dışında kalan 3 5 'i deney, 3 5 'i kontrol olmak üzere 70 hasta oluşturmuştur. Araştırmada veriler araştırmacı tarafindan,hemşirelik literatüründen yararlanılarak hazırlanan iki soru formu ve Durumluk-Sürekli Kaygı Ölçeği aracılığı ile toplanmıştır. Deney grubundaki hastalara ve hastaların evde bakımına yardımcı olacak bireylere hastaneden taburcu olmadan önce araştırmacı tarafından planlı bilgilendirme yapılmıştır. Kontrol grubundaki hastalara ise araştırmacı tarafından bilgilendirme yapılmamış, bu hastalar servis rutinlerindeki bakım ve hizmeti almışlar ve elde edilen bulgular yönünden her iki grup karşılaştırılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, Mann Whitney U testi, Kruscal-Wallis testi ve Ki-kare testi kullanılmıştır. Bu araştırmada, deney grubundaki hastalara yapılan planlı bilgilendirmenin, bilgi artışı üzerine etkili olduğu belirlenmiştir. Taburculuk öncesi anksiyete puanı tüm hastalar için yüksek olup, planlı bilgilendirme sonunda, deney grubundaki hastaların anksiyete puanının hem bilgilendirme öncesine göre, hem de kontrol grubundaki hastalara göre azaldığı saptanmıştır (p<0.05). Ayrıca, açık kalp ameliyatı olan hastaların 72anksiyete puan ortalamaları üzerine, cinsiyet, yaş, medeni durum, meslek ve sosyal güvenceye sahip olma durumunun etkili olduğu, hastaların yaşadıkları yer, eğitim ve maddi durumlarının ise etkili olmadığı bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, hemşirelerin; açık kalp ameliyatı olarak yatan hastaların taburculuk öncesi anksiyetesini değerlendirmeleri, anksiyeteyi etkileyen faktörleri dikkate alarak bakım vermeleri, hastaların hastaneden taburcu olduktan sonra evde kendi bakımlarım sürdürebilmeleri için planlı öğretim yapmaları, yapılan planlı öğretimi görsel ve işitsel eğitim materyalleri ile desteklemeleri, açık kalp ameliyatı olan hastaların evde bakımları ile ilgili hazırlanan kitapçığı çoğaltarak tüm hastalara vermeleri önerilmiştir. 73

SUMMARY Since the patients who underwent open-heart operation were only focused intensively for physical treatment but not evaluated psychologically and not received a planned training for discharge, they were caused to experience anxiety. (Moore 1996, Goodman 1997, Torres 1998) Anxiety, in patients with open-heart operation, causes an increase in the number of heart beating, heart-load and post operative blood pressure and causes some cardiac problems to emerge like arrhythmia. In addition to this, an increase in the anxiety level of patients with open-heart operation causes corruption in patients' perceptions, concentration, adaptation and learning capabilities. (Grady et al. 1998, Miller et al. 1990, Özkan 1993, Bezci 1997) This research was maked to evaluate the efficiency of pre-discharge information, which is aimed to prevent the emergence of discharge related anxiety that can happen in patients who underwent open-heart operation. The sample of the research consists 70, 35 sample and 35 control group, patients who stayed out of research extensions and are bedded after open-heart operations in Erciyes University Medical School Gevher NesibeHospital Thoracic and Cardiovascular Surgery Clinic and Heart Surgery Intensive Care Unit between 15 December 1999-15 October 2000. In the research, the data is collected through two inquiry forms prepared relying on the literature of nursery and by means of Status-Trait Anxiety inventory. The patients in the sample group and individuals who will provide care for them at home were given a planned education before discharge by researcher. The patients in the control group were not informed by the researcher, they only received care and service of the service routines and the two groups are compared related to the findings. In the evaluation of the data the significance test on the difference between the two means, Mann Whitney U Test, Kruscal-Wallis Test and Khi-kare Test are used. In this research, it is determined that the planned information of patients in the sample group is effective on the increase of information point. Pre-discharge anxiety point is high for all patients, but after planned information, it is found that anxiety point of patients in the sample group decreased as compared to both pre-information state and control group. (p<0,05) Additionally, it is found that, on the average of anxiety points of patients who underwent open-heart operations sex, age, civil status, occupation and state 74of social security are effective but patients' living environments, education and economic positions are not effective. According to research results, it is suggested that, nurses should; evaluate pre- discharge anxiety in patients with open-heart operations, treat them considering factors effecting anxiety, give planned education to patients to continue their self-care at home after discharge, support the education with audio-visual materials, and by copying the brochure prepared for home care of patients who underwent open-heart operation, distribute it to all patients. 75