İş sağlığı ve güvenliğinde psikososyal etkenlerin rolü: Çanakkale kamu kurumlarında ampirik bir uygulama

Abstract

Rekabetin ve teknolojik gelişmelerin hızla arttığı günümüzde, değişen işgücü yapısı, çalışan beklentileri vb. hedeflere varma yolunda işletmeleri psikososyal etmenleri dikkate almaya zorunlu hale getirmiştir. Psikososyal etkenler; iş sağlığı ve güvenliğinin fiziksel, biyolojik, kimyasal ve ergonomik etkenlere göre az bilinen bir boyutudur. İşyerinde mevcut fiziksel risklere göre çoğunlukla göz ardı edilen psikososyal riskler, işgören sağlığı üzerinde negatif etkilere sebep olmaktadır. İş yükünün artması, çalışma saatleri, çalışma temposu gibi olumsuz etkiler kişiler üzerinde tükenmişlik ve gerginlik başta olmak üzere pek çok etkiye neden olmaktadır. Bu olumsuz etkiler zamanla işyerine bağlılığın azalması, devamsızlıkların artması gibi istenmeyen neticelere sebep olmaktadır. Bu noktada psikososyal risklerin işgörenler üzerinde oluşturduğu stres çalışma hayatında etkisi ve sonuçları ile beraber üzerinde durulması gereken bir husustur.Araştırmanın amacı, kamu çalışanlarının örgütsel adalet, örgütsel bağlılık ve iş tükenmişliği düzeylerini belirleyerek, söz konusu faktörler arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmaktır. Bunun için, Çanakkale merkezde çeşitli kurumlarda görev yapan toplam 612 kamu çalışanına anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, SPSS 19'da analiz edilmiştir. Araştırmada, frekans analizi, bağımsız örneklemler için T-testi, ANOVA testi, çoklu regresyon analizi, korelasyon analizi, ve güvenilirlik analizi kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, kamu çalışanlarının örgütsel adaleti algılama düzeyleri ile cinsiyet, yaş, medeni durum, görev yılı, kadro durumu, gelir ve unvanları arasında; örgütsel bağlılığı algılama düzeyleri ile medeni durum, cinsiyet, kadro durumu, gelir ve unvanları arasında; son olarak tükenmişliği algılama düzeyleri ile cinsiyet, yaş, medeni durum, görev yılı, toplam hizmet süresi, kadro durumu, gelir ve unvanları arasında istatistiki olarak anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Araştırma bütünsel olarak değerlendirildiğinde, örgütsel adaletin örgütsel bağlılık üzerinde doğru yönlü pozitif; örgütsel adaletin örgütsel tükenmişlik üzerinde ters yönlü negatif bir ilişkisinin olduğu sonucuna varılmış olup, Ayrıca, örgütsel bağlılık ile örgütsel tükenmişlik arasında da ters yönlü negatif bir ilişkinin olduğu ortaya konmuştur.

In today's rapidly increasing competition and technological developments, changing labor force structure, employee expectations, etc., have made it compulsory for businesses to consider psychosocial factors on their way to achieving their goals.Psychosocial factors; occupational health and safety are less well-known than physical, biological, chemical and ergonomic factors. Psychosocial risks, which are often overlooked by physical risks in the workplace, cause negative effects on occupational health. Negative effects such as increased workload, working hours, working time cause many effects on people, especially burnout and tension. In this point, psychosocial risks creating stress on the workers is a subject that should be emphasized in terms of its effects and consequences in working life. The aim of the research is to reveal the relation between the mentioned factors by determining the level of organizational justice, organizational commitment and job burnout. For this, a survey was conducted on a total of 612 employees in various institutions in Çanakkale. Findings obtained were analyzed in SPSS 19. In the study, frequency analysis, T-test, ANOVA, correlation and multiple regression analysis and reliability analysis were used.According to the results of the research, there were statistically significant relationships between the level of perception of organizational justice of public employees and gender, age, marital status, years of service, staff status, income, titles; the levels of perception of organizational commitment and marital status, gender, staff status, income, titles; finally, there were statistically significant relationships between perceived burnout levels and gender, age, marital status, years of service, total service duration, staff status, income, titles.When the research is evaluated holistically, it was found that, while organizational justice has a positive effect with organizational commitment, organizational justice has a negative relationship with organizational burnout. Also, it was revealed that there is a negative relationship between organizational commitment and organizational burnout.