Hastanede yatan yaşlı bireylerin düşme riskinin değerlendirilmesinde morse düşme ölçeğinin kullanılması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

Abstract

ÖZETBu araştırma, hastanede yatan 65 yaş ve üzeri bireylerin düşme riskinin belirlenmesinde Morse Düşme Ölçeği'nin güvenilirlik ve geçerliliğinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Araştırma 15 Eylül 2008 ? 15 Şubat 2009 tarihleri arasında Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi dahili kliniklerinde yatan, görüşmeye engel oluşturacak sınırlılıkları olmayan ve çalışmaya gönüllü olarak katılan 870 yaşlı ile yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak; yaşlıların tanıtıcı özelliklerini içeren soru formu ve Janica Morse tarafından geliştirilen Morse Düşme Ölçeği (Morse Fall Scale) kullanılmıştır.Elde edilen verilerin analizi SSPS 11.0 paket programı (SPSS 11.0 demo version) ile yapılmıştır. Çalışmada Morse Düşme Ölçeğinin (MDÖ) güvenilirliğinde Cronbach Alfa katsayısı 0.67, korelasyon katsayısı 0.93 olarak bulunmuştur. Çalışmada ölçeğin faktör yüklerine bakıldığında ölçeğin tek bir faktörle açıklanabileceği başka gruplara ayrılamayacağı saptanmıştır.Çalışmaya katılan yaşlı hastaların %54.3'ü kadın, %44.1'i 65-69 yaş grubunda ve %46.2'si okur yazar değildir. Günlük aktiviteleri yerine getirirken yaşlıların %49.5'inin yardımcı araç kullanma ihtiyacının olduğu, %48.7'sinin baston kullandığı ve %59.8'inin hiç egzersiz yapmadığı saptandı.Çalışmaya katılan yaşlıların, %88.6'sı var olan sağlık problemleri nedeniyle sürekli ilaç kullanmakta ve kullanılan ilaçların % 41.2'sini kardiyak ilaçlar oluşturmaktadır. Hastaların %29.5'i kalp ve damar sistemine, %21.6'sı solunum sistemine ait sağlık problemlerine sahiptir. Yaşlıların, %69.1'inde düşme hikayesi olduğu, %57.5'inin ikincil bir tanısının olduğu ,%62.3'ünün intravenöz tedavi aldığı, %33.6'sının yürüme durumunun normal, %79.5'inin mental durumunun normal olduğu belirlenmiştir. Çalışamaya katılan yaşlıların %62.2'sinin düşme riskinin yüksek olduğu bulunmuştur.Morse Düşme Ölçeğinin dâhiliye kliniklerinde yatan yaşlı hastaların düşme riskinin değerlendirilmesinde geçerlilik ve güvenilirliği iyi olan bir ölçüm aracı olduğu saptanmıştır.Anahtar kelimeler: Yaşlı, Morse Düşme Ölçeği, Güvenilirlik, Geçerlilik, Hemşire.

ABSTRACTThis study has been carried out as a descriptive one to examine the validity and reliability of the Morse Fall Scale in determining the fall risk of the inhospitalised individuals of 65 and over.The study has involved 870 inhospitalised patients who have no obstacles to interview with and also feel volunteer for the project in the internal clinics in Cumhuriyet University Research and Practice Hospital between 15th September 2008 - 15th February 2009. As a data collector tool, both Morse Fall Scale developed by Janica Morse and a questionnaire including the questions about the characteristic features of the elderly participated.The outcome data have been analyzed by SSPS 11.0 program.( SSPS 11.0 demo program ) In this study Cronbach Alfa coefficient for the reliability of Morse Fall Scale has been found as 67 % and correlation coefficient is 0.93. In the study when factor loads are examined , it has been determined that the scale can be xplained by only one factor , it can not be separated into other groups.Most of the elder patients consists of 54.3 % of female , 44 % of the people between the age group of 65-69 and 46.2 % of illiterate . It has been found that 50.5 % of the elderly has no ambulatory aid, 48.7 % of them uses cane and 59.8 % doesn?t take any exercises.According to the results of the study . 88.6 % of the elderly participating the study takes regular medicine due to the other health problems and 41.2 % of this medicine has been the cardiogenic drugs. 29.5 % of the patients has cardiovascular and 21.6 % of them has respiratory system problems. It has been found that 69.1 % of the patients has already had a fall history, 57.5 % of them has a secondary diagnosis, 48.4 % is able to walk without any help, 62.3 % takes intravenous care, 33.6 % is able to walk normally, 79.5 % is in a good condition mentally and 62.2 % has a high fall risk.It has been found that Morse fall scale is a good means of measurement with its good levels of validity and reliability in measuring the fall risk of the in hospitalized elderly patients in internal clinics.Key Words: Elderly, Morse Fall Scale, Reliability, Accuracy,Nurse.