İlköğretim okullarında demokrasi eğitimi üzerine bir araştırma (Manisa ili örneği)

Abstract

ÖZET Demokrasi ilk olarak Yunan şehir devletlerinde görülür. Avrupa'da baskılardan kurtulma arayışlarındaki insanlar, eski Yunan-Roma biçimsel, sosyal değerlerini yaşatmaya yöneldiler. Bu anlayış, bireyin kendi değerini anlamaya yönelikti. Her alanı etkileyen düşünsel ve sosyal gelişim eğitimde de kendini gösterdi. Önceleri disiplin ve formalitenin hakim olduğu geleneksel eğitim; yerini deneysel öğretime bıraktı. Bireye, bireyin gelişimine önem veren yeni eğitim anlayışı benimsendi. Bu süreç günümüzdeki çağdaş eğitim anlayışına kadar uzanır. Çağdaş eğitim; demokratik, özgür, bilimsel düşünceye dayanır; bireyi değer olarak ele alır, kendi gelişimi içerisinde değerlendirir. Bu değerlendirmeler sonucunda demokratik eğitimin nitelikleri, amaçları tespit edilmiş olup; eğitim öğretim faaliyetleri içerisinde göz önünde bulundurulacak esaslar belirtilmiştir. Buna göre araştırmanın amacı, toplumun farklı kesimlerini oluşturan çocuklara verilen eğitim modelindeki demokratik yaklaşımları belirlemek, evrensel ilkelere uygun olan ya da uygun olmayan unsurları tespit etmektir. Araştırmanın evrenini Manisa'nın merkezindeki devlete bağlı 8 ilköğretim okuluyla iki özel ilköğretim okulu ve Demirci merkezindeki 9 ilköğretim okulunun 5.- 8. sınıf öğrencilerinin tamamı olan toplam 3628 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini 5. - 8. sınıflardaki toplam 3628 öğrencinin %10'u olan 370 öğrenci oluşturmaktadır.Hazırlanan anketler, 5.-8. sınıf öğrencilerine uygulanmış olup, sonuçlar frekans(f), yüzde(%)s Aritmetik Ortalama, Z testi, ANOVA, Kikare'yle değerlendirilerek, tablolara aktarılıp yorumlanmıştır. Araştırmanın sonucunda; 1. 5. sınıfların 8. sınıflara göre daha demokratik tutum içerisinde oldukları anlaşılmaktadır. 2. Manisa Merkez devlete bağlı, Manisa Merkez Özel Okul, Demirci Merkez devlete bağlı İlköğretim okullarının 5- 8. sınıflarında kendi aralarında yapılan değerlendirmede anlamlı fark görülmemektedir. 3. Demokratik tutumu kazanma, cinsiyete göre farklılık göstermektedir. 4. İkametgah, annenin- babanın öğrenim durumlarıyla mesleklerinin öğrencilerin demokratik tutum ve davranışlarını etkiledikleri görülmektedir.

SUMMARY Democracy was experienced in Greek city-state first. The people seeking to rescue from the pressure tended to maintain the old Greek-Rome formal social values. This understanding was directed at the individual comprehend his own value. The intellectual and social progress effecting every area showed itself at education also. Traditional education dominated by discipline and formality before replaced with the experimental education. New education understanding which attaches importance to individual development has been adopted. This process reaches up to the contemporary education understanding in nowadays. Contemporary education bases on democratic, free, scientific idea; deals with the individual as a worth, is judged in self- development. At the end of this judgments, the characteristics and purposes of the democratic education have been determined; the essentials to be considered in education-instruction activities have been pointed out. According to this, the purpose of the study is to determine the democratic approaches in the education model applied to the children constituting the different part of the society, is to diagnose the components which is appropriate for universal principles or not. The overall 3628 students which is all of the S^-S* class students of 8 primary education school depending on the state in Manisa Center with 2 private primary education school and 9 primary education school in Demirci Center have constituted universe of the study. The 370 Students 10 percent of total 3628 students in 5^-8^ classes have constituted the sample of the study.The questionnaires prepared have been applied to the 5^^ class students, the results have been interpreted by transferring frequency (f), percentage (%), arithmetic average, Z test, ANOVA and Chi-Square to the tables and then by evaluating them. At the end of the study; 1. It is realized that the 5* classes have a way of behaving which is more democratic than the 8th classes have. 2. It is not experienced a significant difference in the evaluation made by themselves between S4-^ classes of Manisa Center Primary Education School depending on the state, Manisa Center Private Primary Education School and Demirci Center Primary Education School depending on the state. 3. Gaining democratic behaving way shows difference according to the sex. 4. It is realized that the residence, the education status of mother and father, and their jobs effect the democratic manner and behavior.