Juglans regia L. (adi ceviz) taksonunda kükürt depolanma oranlarının kararlı izotop yöntemi ile belirlenmesi ve yaprak anatomik yapısına etkilerinin incelenmesi

Abstract

Çanakkale ili Çan ilçesinin atmosferik yapısı, termik santral, kış aylarında ısınma amaçlı yakılan linyit kömürü ve diğer endüstriyel faaliyetler nedeniyle başta kükürtdioksit olmak üzere çeşitli kirletici baca gazlarının zararlı etkileri altındadır. Kükürt kararlı izotop analizi, kükürt kaynaklarını ayırt etmek için son zamanlarda kullanılmaktadır. Bu çalışmada termik santral çevresindeki Juglans regia L. taksonu yapraklarındaki kükürt kararlı izotop miktarı değişimi ile yapraklarındaki bazı anatomik özelliklerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. 18 Mart Çan Termik santrali merkezde kalacak şekilde 3x3km2'lik 49 grid oluşturulmuştur. Her bir grid içerisinde bulunan Juglans regia taksonundan örnekler alınarak kararlı kükürt izotop analizi yaptırılmıştır. Doğu-Batı ve Güney-Kuzey yönleri üzerinden 2 eksen geçirilmiş ve 4 bölge belirlenmiştir. Bölgeler Kuzey ile Batı yönleri arasında kalan bölgeden başlanılarak, saat yönünde 1'den 4'e kadar numaralandırılmıştır. Bazı gridler seçilerek stoma yoğunluğuna ve stoma ölçümüne bakılmış ve kükürt kararlı izotop analizi sonuçlarının kontrolü yapılmıştır. Termik santral bacasını merkeze alan düzlemde hakim rüzgar olan Kuzeyli rüzgarlarının en çok estiği Güneybatı yönündeki (3. bölgede) gridler içerisinde yer alan örneklerin δ34S oranında ortalama ‰ -1.46 ± 3.15 ile bir düşme, diğer yönlerdekilerde ise zenginleşme görülmüştür. δ34S oranındaki en fazla zenginleşmenin de ‰ +2.36 ± 1.38 ile 1. bölge olduğu belirlenmiştir. Benzer şekilde kükürt kompozisyonu bakımından 3. ve 4. bölgelerdeki örneklerin kükürt yüzdesinin, 1. ve 2. bölgelerden toplanan örneklere göre istatistiksel olarak daha zengin olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Ayrıca seçili örnekten anatomik kesitler alınarak yapılan incelemede 3. ve 4. bölgelerde stoma yoğunluklarının önemli derecede arttığı ve stoma boylarının da küçüldüğü belirlenmiştir (p<0,05).

The atmospherical structure of Çanakkale-Çan district is under the threat of various gases due to thermal power plant, lignite coal burned for heating in winter and other industrial activities, and sulfurdioxide is the leading one of these gases. Stable sulfur isotope has recently been used to differentiate sulfur sources. In this study, it is aimed to reveal the change of stable sulfur in Juglans regia L. taxon leaves around thermal power plant and some anatomical properties of leaves. 49 grids of 3x3 km2 have been built with the 18 Mart Çan thermal power plant in the center. Stable sulfur isotope analysis was performed by taking samples from Juglans regia L. taxa which we could find in each grid. 2 axes were passed over East-West and South-North directions and 4 regions were determined. Regions are numbered from 1 to 4 clockwise starting from the region between North and West. Some grids were selected and the results of sulfur stable isotope analysis were checked by looking at stoma density and stoma measurement.The δ34S value of the samples located in the grid between the South and West directions (Region 3), where the wind power of the thermal power plant is the dominant wind, Northern winds, is decreased with an average of -1.46±3.15‰, while the enrichment in the other directions has been observed. It was determined that the highest enrichment was in region 1 with 2.36±1.38‰. Similarly, the sulfur percentage of the samples in the 3rd and 4th regions was found to be richer in terms of sulfur composition than the samples collected from the 1st and 2nd regions (p<0,05).