Annelerin doğum sonu konfor düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma annelerin doğum sonu konfor düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma Sivas'ta Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Hastanesi ve Özel Anadolu Hastanesi doğum sonu kliniklerinde gerçekleşmiştir. Araştırmanın evrenini iki hastanede bir yıl içerisinde doğum yapan tüm anneler (N=2947) oluşturmuştur. Evrenin sayısının bilindiği, konforun görülüş sıklığının dikkate alındığı durumlardaki örnekleme seçme formülü kullanılarak araştırmaya alınması gereken örneklem büyüklüğü 526 anne olarak hesaplanmıştır. Araştırma verileri literatür taranarak araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu` (Ek 2) ve `Doğum Sonu Konfor Ölçeği` (DSKÖ-Ek 3) ile 19.08.2013-30.06.2014 tarihleri arasında yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Araştırmaya katılan annelerin yaş ortalaması 27.07±5.63 olarak belirlenmiş, % 62'sinin ilköğretim mezunu, % 82.5'inin ise ev hanımı, % 64.1'inin memur olduğu bulunmuştur. Annelerin % 65'inin hastaneye yatışının birinci gününde, % 58.7'si ile doğumu takiben ilk 12 saat içinde ve % 65.2'si ile üniversite hastanesinde görüşülmüştür. Annelerden % 46'sının epizyotomi ile doğum yaptığı, % 35.7'sinin ikinci doğumu olduğu, % 74.2'sinin önceki doğumunu devlet hastanesinde yaptığı, % 84.4'ünün isteyerek gebe kaldığı belirlenmiştir. Annelerin % 42.4'ünün ağrılı bir doğum geçirdiği, % 61.6'sının doğum sonrası süreç hakkında bilgi aldığı, % 73'ünün doğum sonrası ağrı yaşadığı, % 68.4'üne görevlilerin oldukça nazik davrandığı saptanmıştır. Annelerin % 72.8'inin yatış sürecince eğitim aldığı, yalnızca % 3'ünün verilen bakımdan memnun olmadığı, % 47'sinin genel sağlık durumunun iyi olduğu, % 57.6'sının verilen bakım sonrasında rahatladığı bulunmuştur.Annelerin DSKÖ'den aldıkları puan ortalamaları toplamda 122.88±15.02, fiziksel konforda 46.27±7.66, psikospritüel konforda 43.48±5.10, sosyokültürel konforda 33.09±6.59'dur. Doğum şekli ile fiziksel ve psikospritüel konfor puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bu farkın epizyotomi ile doğum yapan annelerden kaynaklandığı saptanmıştır (p<0.05). Doğumunu kolay olarak nitelendiren kadınların fiziksel, oldukça kolay olarak ifade eden kadınların ise psikospritüel ve toplam ölçek puan ortalamaları diğer gruplara göre daha yüksek ve aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Doğum sonu ağrı varlığı ile fiziksel konfor ve toplam puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bu farkın doğum sonu ağrısı olmayan gruptan kaynaklandığı saptanmıştır (p<0.05). Sağlık personelinin davranış şeklini `oldukça nazik` olarak belirten ve yatış süresince eğitim alan annelerin fiziksel, psikospritüel, sosyokültürel konfor ve toplam ölçek puan ortalamaları diğer gruplara göre daha yüksektir ve aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.05). Sonuç olarak; annelerin doğum sonu dönemde konforlarının değerlendirilmesi, etkileyen faktörlerin belirlenmesi, ebelik hizmetlerinin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi açısından önem ve öncelik arz etmektedir. Bu doğrultuda; annelerin doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası dönemde bilgilendirilerek desteklenmesi, doğum servislerinin konforu artıracak şekilde düzenlenmesi ve sağlık personelinin annelere ve ailelerine nazik yaklaşımlar sergilemesi önerilebilir.

The descriptive study was conducted to determine mothers' postpartum comfort levels and affecting factors. The study was conducted in Sivas Cumhuriyet University Health Sciences Research and Application Hospital and in Private Anadolu Hospital postpartum clinics. The population of the study consisted of mothers (N=2947) who gave birth in these two hospitals throughout a year. The sample size was calculated as 526 mothers by using sampling strategy in which population is known and comfort interval is considered. Data of the study were collected by face to face interview methods between 19 August, 2013 and 30 June, 2014 using `Personal Information Form` (no.2) created by researchers by reviewing the literature and using the Postpartum Comfort Questionnaire (PPCQ) (no.3). The average age of participating women was found to be 27.07±5.63. 62% of them were primary school graduates, 82.5% of them were housewives and 64.1% of them were civil servants. 58.7% of women were met in the first 12 hours following the birth, 65.2% of women were met in university hospital and 65% of them were met in the first day of hospitalization. 46% of women gave birth with episiotomy, 35.75% of them were giving their second birth, 74.2% of them gave their previous births in a state hospital and 84.4% of them got pregnant intentionally. 42.4% of women had a painful birth, 61.6% of them had got information about postpartum period, 73% of them had pain, 68.4% of them stated that attendants behaved kindly to them. 72.8% of women had training during hospitalization, 3% of them were not pleased with the given care, 47% of theirs health conditions were fine and 57.6% of them were found to be relaxed after given care. PPCQ total average score of women was 122.88±15.02, it was 46.27±7.66 in physical comfort, 43.48±5.10 in psychospiritual comfort, 33.09±6.59 in sociocultural comfort. The difference between mode of delivery and physical, psychospiritual comfort average scores was statistically significant and this difference was the result of women giving birth with episiotomy (p<0.05). Physical scores of women describing the birth as easy, psychospiritual scores of women describing the birth as quite comfortable and their total scale average scores were higher than other groups and this difference was statistically significant (p<0.05). The difference between the pain and physical comfort, total average scores was statistically significant and this difference was the result of the group that does not have pain (p<0.05). Physical, psychospiritual, sociocultural comfort and total scale average scores of women who stated that attendants behaved kindly to them and who had training during hospitalization were higher than other groups and this difference was statistically significant (p<0.05). As a result, evaluation of postpartum comfort of women and determination of affecting factors have priorities in terms of planning, application and evaluation of midwifery services. In this context, supporting women by informing them in prenatal, delivery and postnatal periods, arranging maternity wards in a comfort increasing way and approaching kindly to women and their families by health professionals are recommended.