Kız öğrencilerin jinekolojik kanserlerden korunma konusundaki bilgi tutumlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile ilişkisi

Abstract

Kız öğrencilerin jinekolojik kanserlerden korunma konusundaki bilgi ve tutumlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları (SYBD) ile ilişkisini belirlemek amacıyla kesitsel olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2014-2015 öğretim yılında Cumhuriyet Üniversitesi Kredi Yurtlar Kurumunda kalan 2938 kız öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemine 802 kız öğrenci alınmıştır. Araştırma verileri yüz yüze görüşme yöntemi ile `Kişisel Bilgi Formu`, `Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBD)` ve `Jinekolojik Kanserlerden Korunma Bilgi Formu` aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesi, SPSS 15.0 paket programında, ortalama, standart sapma ve yüzdelik dağılımı gibi tanımlayıcı istatistik ölçülerinin yanı sıra Ki-Kare (Chi-square) test, t test, F testi (ANOVA) ile yapılmıştır. SYBD ölçeği ile jinekolojik kanserden korunma değişkenleri arasındaki korelasyon katsayısı bulunmuştur. Anlamlılık düzeyi 0.05 olarak alınmıştır.Öğrencilerin % 20.9'unun Sağlık Bilimleri ile ilgili bölümlerde, % 29.3'ünün Fen-Edebiyat Fakültesinde, % 33.2'sinin 1.sınıfta, % 27,4'ünün 2.sınıfta öğrenim gördüğü, yaş ortalamalarının 20.71+1.68 olduğu belirlenmiştir. Kız öğrencilerin SYBD ölçeğinden aldıkları puanlar incelendiğinde, en yüksek puan ortalamasının 36.29±6.42 ile kendini gerçekleştirme olduğu görülmektedir. Bunu sırasıyla; sağlık sorumluluğu 21.40±6.05, kişilerarası destek 19.73±3.60, stres yönetimi 17.25±3.64, beslenme 14.84±3.40 ve egzersiz 9.38±3.25 izlemektedir. SYBD ölçeği toplam puan ortalaması 118.90±20.54'tir. Öğrencilerin SYBD ölçeği toplam puanları incelendiğinde, kendi kendine vulva muayenesi (KKVM), kendi kendine meme muayenesi (KKMM) yapanlar ve yapmayanlar, jinekolojik kanserler konusunda bilgi alanlar ile almayanlar arasında ve tüm alt boyutlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p˂0.05). Jinekolojik kanserlerle ilişkisi incelendiğinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p˂0.05). Öğrencilerin SYBD ölçeği toplam puanları ile jinekolojik muayene yaptırma durumları arasında, alt boyutlardan; sağlık sorumluluğu, egzersiz, beslenme, stres yönetimi arasında anlamlı bir fark vardır (p˂0.05). Jinekolojik kanserlerden korunma bilgi puanları ile ilişkisi incelendiğinde anlamlı bir fark vardır (p˂0.05). SYBD ölçeği toplam puanları ile jinekolojik kanserlerden korunma toplam puanları arasında %17,2 düzeyinde doğrusal yönde pozitif bir ilişki olduğu saptanmıştır (p=0,000 olduğundan α=0,01 önemlilik seviyesinde bu ilişki anlamlıdır). Yapılan tüm istatistiksel değerlendirmelerde SYBD ölçeği ile jinekolojik kanserlerden korunma bilgi puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p=0.000<0.05). Kız öğrencilerin SYBD ölçeğinden aldıkları toplam puan ortalamaları artarken, jinekolojik kanserlerden korunma bilgi puan ortalamaları da artış göstermektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda toplum sağlığının geliştirilmesi açısından önemli bir yere sahip olan üniversite öğrencilerine SYBD benimsetilerek ve ilerde oluşabilecek jinekolojik kanserlerden korunma sağlanabilir. SYBD ve jinekolojik kanserlerden korunma konusunda farkındalık ve bilinç geliştirilmesi için kız öğrencilerin SYBD ve jinekolojik kanserlerden korunma konusunda bilgilerinin belirlenmesi, değerlendirilmesi, eğitim ve danışmanlık verilmesi eksik oldukları konularda desteklenmesi önerilir.

The cross-sectional study was conducted to determine the relationship of girls' knowledge and attitudes about gynecological cancer prevention to healthy life style behaviors. The research population consisted of 2,938 female students staying at Cumhuriyet University Dormitory Institution in 2014-2015 academic year. The research data were gathered by means of face-to-face interview with `Personal Information Form`, `Healthy Life Style Behaviour Scale` and `Gynaecologic Cancer Prevention Information Form`. The evaluation of the data obtained from the study was carried out by Chi-square test, t test, F test (ANOVA), as well as descriptive statistical measures such as mean, standard deviation and percent distribution in the SPSS 15.0 package program. The correlation coefficient between the Healthy Life Style Behaviour scale and gynaecological cancer prevention variables was found. Significance level was taken as 0.05.It has been determined that 20.9 % of the students are in the departments related to Health Sciences, 29.3 % are in the Faculty of Arts and Sciences, 33.2% are in the first class and 27.4 % are in the second class and the average age is 20.71 + 1.68. When the scores of female students' Healthy life style behaviours scale are examined, it is seen that the highest average score is realized with 36.29 ± 6.42. This is followed in series by; Health responsibility 21.40 ± 6.05, interpersonal support 19.73 ± 3.60, stress management 17.25 ± 3.64, nutrition 14.84 ± 3.40 and exercise 9.38 ± 3.25. The mean score of the Healthy life style behaviours scale was 118.90 ± 20.54. When the total Healthy life style behaviours scores of the students were examined, there was a statistically significant difference (p˂0.05) between the subjects who did and did not do self- vulva examination and self- breast examination, and who gathered information or not about the gynaecologic cancers. A statistically significant difference was found when the relation with gynaecological cancers was examined (p˂0.05). Among the students' total scores of Healthy life style behaviours, those who do not have gynaecological examinations and those who have, there is a significant difference (p˂0.05) between health responsibility, exercise, and nutrition and stress management. There is a significant difference when examining the relationship with gynaecologic cancers (p˂0.05). A positive correlation was found at 17.2 % between the total scores of the Healthy life style behaviours scale and the total scores of gynaecological cancer prevention (Since p = 0,000, then this relationship is significant at α = 0, 01 significance level). In the evaluation of the Chi square analysis; Protection from gynaecological cancers with the Healthy life style behaviours, scale there was a significant difference (p = 0.000 <0.05).A statistically significant difference was found between healthy life style behaviors scale and gynecological cancer prevention knowledge scores in all statistical evaluations (p=0.000<0.05). While the average score of the total scores of girls receiving the Healthy life style behaviours scale increases, the average score of gynecological cancer prevention information points also increases. In the light of these results, it is possible to protect the gynecological cancers that may occur in the future by adopting Healthy life style behaviours to university students who have an important place in the development of community health. In order to raise awareness and awareness about the prevention of Healthy life style behaviours and gynecological cancers, it is recommended that female students be provided with information on the prevention and evaluation of Healthy life style behaviours and gynecological cancer prevention, and that education and counseling are lacking.