Türkiye`de bireysel emeklilik sisteminin sermaye piyasasına etkileri

Abstract

Türkiye bugün itibariyle her ne kadar yaslı nüfus problemini derindenhissetmiyor olsa bile, gelecekte tüm dünya yaslı nüfus sorunu ile karsı karsıyakalacaktır. Bunu önceden sezen ülkeler, özellikle vatandaslarına emeklilik dönemlerindeödeyecekleri ücretlerin ekonomik ve sosyal yasam üzerindeki etkileri sebebi ile, dagıtımsistemini kademeli olarak terk ederek, onu tamamlayıcı nitelikte olan çok ayaklımodellere geçis sürecine girmislerdir ve bu çok ayaklı yapının en az bir basamagındaözel emeklilik programları yer almıstır.Dünya genelinde yapılan reformlar paralelinde ülkemizdeki emeklilik sistemi deçok ayaklı bir yapılanma sürecine girmistir. Nisan 2001 tarihinden itibaren yasal birdayanak kazanan bireysel emeklilik sistemi, Ekim 2003 tarihinden itibaren üyekaydetmeye ve gönüllülük esasına göre islemeye baslamıstır. Sosyal güvenlik sistemineek olarak katılımcılara emeklilik döneminde ilave gelir saglamayı amaçlayan busistemin uzun vadede gösterecegi basarı özellikle katılımcılar, emeklilik sirketleri,piyasalar ve devlet açısından büyük önem tasımaktadır.Diger yandan özel emeklilik fonlarının yürürlüge girmesi sonucu uzun vadedekisisel hesaplar yoluyla yapılacak çok büyük meblaglarda yatırım ile ulusal tasarruflarınartması saglanacaktır. Dolayısıyla bu yatırımlar ulusal yatırımları, verimliligi ve isolanaklarını, sonuç olarak ekonomik büyümeyi arttıracaktır. Buna ilave olarak emeklilikfonları gelir dagılımı, yatırım ve tasarruf fonksiyonları açısından da önemli bir ögedir.Özel emeklilik fonlarının ve diger kurumsal yatırımcıların gelisimi, sermaye piyasasınınyapısı üzerinde genis bir etkiye sahiptir. Fakat, emeklilik fonlarının sermayepiyasalarının gelisimi üzerindeki etkisi, ülkeden ülkeye çesitlilik göstermektedir. Bununyanında toplanan fonlarla yatırım yapılması da çok önemlidir. Özel emeklilik fonlarıkurumsal sermayenin en büyük ve en hızlı gelisen bölümünü temsil etmektedir. Bunedenle ülkemiz açısından bu fırsatın iyi degerlendirilmesi ve sistemin saglıklı islemesiiçin gereken tüm düzenlemelerin, diger ülkelerin tecrübelerinden de yararlanılarak,yapılması gerekmektedir.Bu çalısmada, gelismis ve gelismekte olan ülkelerin sosyal güvenliksistemlerinin gelismesinde önemli bir adım olan bireysel emeklilik sisteminin ülkemizekonomi ve sermaye piyasasına etkilerinin neler olacagı hususu, örnek ülkeuygulamalarına da yer verilerek, karsılastırmalı olarak açıklanmaya çalısılmıstır

Although Turkey does not experience the problem of the population of the old asof now, in the future the whole world will be facing the older population issue. Thecountries who detect this problem beforehand have specifically abandoned the systemof allocating retirement pensions in a progressive way because of the effects on theeconomical and social life and moved on to a transition period towards multi-layeredmodels which complement the previous system. The private retirement pension systemconstitutes at least one of these many layers.Parallel to the reforms that are undertaken throughout the world, the retirementsystem in our country has also entered into the process of re-structuring in a multilayeredfashion. The retirement system which has gained legal stature since April 2001has started to accept memberships and proceed according to the principle of voluntaryparticipation since October 2003. This system which aims to provide additional incometo the participants in their retirement periods as a supplement to the social securitysystem carries a great importance on participants, retirement firms, markets and thegovernment for the success it will display in the long run.On the other hand with the effectuation of private pension funds, it will bepossible to increase the national savings and economy with great amounts of investmentthrough individual accounts in the long run. Consequently these investments willexpand national investments, productivity and job opportunities which in turn willincrease the economic growth. In addition to that, pension funds are important elementsfor income distribution, investment and savings functions as well. The development ofprivate retirement pensions and other institutional investments has a vast effect over thecapital market. But the effect of private retirement pensions on the capital market variesfrom one country to another. It is also very important to create investments with thefunds that have been collected. Private pension funds represent the largest and fastestgrowing segment of the institutional capital. For this reason, it is necessary for ourcountry to use this opportunity effectively and to provide all the required modificationsfor the system to proceed in a healthy manner by making use of the experiences andexpertise of the other countries.In this research, the private retirement system which is an important step in theprogress of the social security systems of the developed of developing countries will beviiiexamined in regard to the effects on the economy and capital of our country and will beexplained by giving examples and cases from other countries comparatively.