Hemodiyaliz hastalarında eğitim programının sıvı kontrolü ve diyete uyum üzerindeki etkisi

Abstract

bu araştırma, hemodiyaliz hastalarına verilen eğitim programının sıvı kontrolü ve diyete uyum üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılan yarı deneysel bir çalışmadır. Özel Sivas Diyaliz Merkezi'nde gerçekleştirilen araştırma Girişim Grubu (N=38) ve Kontrol Grubu (N=40) olmak üzere 78 birey üzerinde yapılmıştır. Çalışma verileri Hasta Tanıtım Formu, Diyaliz Diyet ve Sıvı Kısıtlama Ölçeği (DDSÖ) ve Hemodiyaliz Hastalarında Sıvı Kontrol Ölçeği (HHKSÖ) kullanılarak toplanmıştır. Girişim grubundaki bireylere `Diyaliz Hastalarında Beslenme Eğitim Kitapçığı` verilmiştir. Girişim grubundaki bireylere eğitimler 1.,2., 3. ve 4. görüşmeler şeklinde 4 ay boyunca tekrarlanmış ve ölçekler uygulanmıştır. Kontrol grubundaki bireylere 1. görüşme ve 2 ay sonrası 2. görüşme şeklinde toplam iki görüşme yapılmış ve ölçekler uygulanmıştır. Girişim grubundaki hastaların eğitim sonrası interdiyalitik kilosu, UF miktarı, diyaliz öncesi ve sonrası kan basıncı değerlerinde azalma görülmüştür. Girişim ve kontrol grubundaki bireylerin diyete uyumsuzluk sıklığı, diyete uyumsuzluk derecesi, sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk, sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk derecesi ortalamalarında girişim grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı azalma (p<0.05) olduğu belirlenmiştir. Verilen eğitimler sonrası girişim grubundaki hastaların kontrol grubundakilere göre HHKSÖ alt boyut ve toplam puanlarında istatistiksel anlamlı (p<0.005) bir artış gözlenmiştir. Sonuç olarak, hemodiyaliz hastalarına verilen eğitim programının hastaların diyet ve sıvı kısıtlamasına uyumunda olumlu yönde etkisi olmuştur. Hastaların diyete ve sıvı kısıtlamasına uyumları artmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda hemodiyaliz hastalarının tedaviye uyumlarını etkileyen faktörlerin önceden belirlenmesi ve olumsuz faktörlerin ortadan kaldırılmasına yönelik sürekli eğitim programlarının düzenlenmesi, danışmanlık verilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Hemodiyaliz, diyete uyum, sıvı kısıtlamasına uyum, eğitim, hemşirelik

This study is a semi-experimental study designed to examine the effect of the education program given to hemodialysis patients on fluid control and dietary compliance. The research was carried out in the `Özel Sivas Diyaliz Merkezi` with 78 patients divided to Intervention Group (N=38) and Control Group (N=40).Data were collected using the Patient Assessment Form, Dialysis Diet and Fluid Non-adherence Questionnaire (DDFQ) and Hemodialysis Patients Fluid Control Scale (HPFCS). Individuals in the intervention group were given the `Nutrition Education Booklet in Dialysis Patients`. Educations for the individuals in the initiative group were repeated for 4 months in the form of 1 st, 2 nd, 3 rd and 4 th interviews and scales were applied. A total of two interviews were conducted with in the control group as the first interview and the second interview after the two months, and scales were applied. The interdialytic weight, UF amount, blood pressure values before and after dialysis were decreased in the patients in the intervention group. Individuals in the intervention and control groups were found to have a statistically significant decrease (p<0.05) in the frequency of diet nonadherence, the degree of diet nonadherence, frequency of fluid nonadherence and the degree of diet nonadherence in favor of the intervention group. There was a statistically significant increase (p <0.05) in the HPFCS subscale and total scores of the patients in the intervention group compared to the control group (p<0.005). As a result, the education program for hemodialysis patients has been positively impacting patients' dietary and fluid restriction. Patients' compliance with dietary and fluid restriction has increased. In the line with these results, it is suggested to arrange the continuing education programs and counseling to determine the factors affecting the compliance of the hemodialysis patients with care and to eliminate negative factors. Key words: Hemodialysis, diet compliance, compliance with fluid restriction, education, nursing