Sürdürülebilir ulaşım kapsamında bisiklet ulaşımının İzmir Bornova ilçesinde irdelenmesi

Abstract

Sürdürülebilirlik kavramı üzerine irdelenen ulaşım ve ulaşım sistemleri, kentiçi ulaşım sistemleri içerinde toplutaşıma ve bisikletin önemini ortaya koymaktadır. Çalışmada, İzmir İli Bornova ilçesinde ulaşım amaçlı toplu taşıma sistemleri ile entegre olabilecek bisiklet güzergahlarının, bisiklet ulaşım güzergahı olabilirlik ölçütlerine uygunlukları, kullanıcıların bu yöndeki eğilim ve istemleri ile bu güzergahların toplumsal faydaları belirlenerek bu bulgular ışığında tasar önerilerinin geliştirilmesi ve planlanması amaçlanmaktadır.Bu amaç doğrultusunda bisiklet yolu güzergahı belirlenmesi kullanıcının istekleri ve güzergah belirlemede etkili olan fiziksel faktörlerin tümünün önem derecelerine göre sürece dahil edilmesi gerektiği anlaşılmış olup bu karmaşık mekansal karar verme süreci irdelenmektedir. Tek bir ölçüt yerine birden fazla ölçütün farklı önem düzeyleri ile karar sürecine dahil edildiği durumlarda `en iyi` belirlenirken çok ölçütlü karar verme sistemleri kullanılmaktadır. Yapılan çalışmada `Ağırlıklaştırılmış Kriter Yöntemi` kullanılarak bisiklet yolu güzergahı belirleme modeli oluşturmaktır. Bu model oluşturulmadan önce bisiklet yolu güzergahı belirlenmesini etkileyen etkenler yol genişlikleri, yolun eğimi, yolun kesişim noktaları, ulaşım sistemine entegrasyon, kullanıcı yoğunlukları, arazi kullanım türü vb. olarak belirlenmektedir. Bu amaçla seçilen 4 güzergah, toplam uygunluk düzeyini belirleyen 11 ölçüte göre değerlendirilmektedir. Değerlendirme ölçütlerinin önem düzeylerinin değişebileceği göz önüne alınarak her ölçüt için uygun katsayılar belirlenmektedir. Tasarlama sürecince tasarlama uzmanı, kullanıcı ve karar verici olmak üzere üç paydaş yer almaktadır. Bu üç paydaş farklı katsayılarla değerlendirmeye katılmış olup tüm değerler toplanmış ve bunların ağırlıklı aritmetik ortalamaları hesaplanmıştır. Değerlendirme sonuçlarına göre seçeneklerin toplam uygunluk değerleri 69–61 arasında (bir güzergahın alabileceği en yüksek değer 81'dir) değişmektedir. Elde edilen bulgular doğrultusunda toplam uygunluk değeri yüksek olan güzergahın öncelikli planlanması, uygunluk düzeyinin düşük olduğu güzergahlarda ise, bisiklet ulaşımının bütünlüğü açısından kısıtlayıcıları ortadan kaldırabilecek çözümlerin üretilmesi öngörülmektedir.

This study explains the importance of the public transportation and cycling within the urban transportation systems upon the context of sustainability studied.It also aims to improve and plan the suggestions on the subject by defining the accordance of the criteria for the cycling trasnportation path with the cycling paths which can be integrated into the public transportation, the social benefits and the cyclers' tendencies and wills in the city of Bornova, İzmir. While plotting the cycling routes, it has been understood that taking the wills of the cyclers and all the physical factors into consideration according to their importance must be included in the process and this complicated spatial decision-making process is studied. In a situation where more than one criteria is used in the decision –making process depending on their levels of importance, multi-criteria decision-making systems are used in order to decide on what is `the best`.In this study, the weighted criteria method is used to create a model of plotting cycling path route. Before this model is created, the elements which affect the plotting cycling path routes are determined as the width, the slope and the junction of the road, its integration into the transporation system, the traffic of the cyclers, the type of the land usage, etc.The four routes chosen for this purpose are evaluated acccording to the eleven criteria determining the total feasibility level. Taken the possible changes in the levels of the importance of the evaluation criteria into consideration, suitable coefficients are determined for every criteria. There are three parties which are the designer, the user and the executive in the designing process. These parties have participated in the evaluation with different coefficients and all the values gathered and the weighted aritmetic mean calculated. According to the evaluation results, the total suitibility values of the options change between 69-61 ( the maximum value a route can get is 81). In the light of these findings, it is suggested that the route with the higher total suitibility value be implemented first and for the routes with the lower level of suitibility the solution be made for the factors that limit the integrity of the bicycle transportation.