Çalışma yaşamında yıldırma (mobbing) ve boyutları; Manisa kamu kurumları üzerinde bir araştırma

Abstract

İş yaşamında bireye, sistemli olarak bir ya da daha fazla çalışan tarafından en az altı ay süreyle rahatsızlık verilmesi ve etikten yoksun davranışlar sergilenmesi yıldırma olarak tanımlanmaktadır. Çalışma barışını ve verimliliği olumsuz etkileyen yıldırma olgusu, başta İskandinav ülkeleri olmak üzere Avrupa Birliği ülkelerinde son 20 yıldan bu yana pek çok araştırmaya konu olmuştur. Ülkemizde ise yıldırmaya ilişkin çalışmaların, birkaç yıldır arttığını görmekteyiz. Bireye, örgüte ve topluma her bakımdan zararı olan yıldırmanın varlığının araştırılması, kaynağının tespiti ve engellenmesine ilişkin çalışmalara fayda sağlayacaktır.Araştırmanın genel amacı, Manisa kamu kurumlarında çalışan personelin yıldırma ve boyutlarını yaşayıp yaşamadıklarını tespit etmektir. Cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, medeni durum ve görev yeri değişkenlerinin çalışanların yıldırma sürecindeki etkisi de incelenmiştir.Araştırmanın örneklemini Manisa il merkezindeki 10 kamu kurumunda çalışan rasgele seçilmiş 678 kamu personeli oluşturur. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Leymann'ın ?Mobbing Tipolojisinden? yararlanarak hazırlanmış 56 sorudan oluşan yıldırma ölçeğiyle çalışanlar, yıldırmaya dair düşüncelerini açıklamışlardır. Ölçekteki ilk 51 madde, yıldırmanın boyutlarını tespite yöneliktir. Yıldırmanın boyutları; kendini gösterme ve iletişim oluşumuna etkisi, sosyal ilişkilere saldırı, itibara saldırı, yaşam kalitesi ve mesleki duruma saldırı, sağlığa saldırı ve yıldırmanın sonuçları olarak ele alınmıştır. Ölçekte yer alan son beş soru ise demografik değişkenleri içerir.Araştırmanın sonucunda, genel olarak kamu çalışanlarının yoğun bir yıldırma yaşamadıkları belirlenmiştir. Ancak kamu çalışanlarında yaş değişkeninin: yıldırmanın kendini gösterme boyutu üzerinde, eğitim düzeyinin: yıldırmanın sonuçları üzerinde, medeni durum değişkeninin: itibara saldırı ve sağlığa saldırı üzerinde, görev yeri değişkeninin: kendini gösterme boyutu ve sağlığa saldırı üzerindeki etkisi anlamlı bulunmuştur. Kamu çalışanları en çok, işyerlerinde çalışmalarının görmezden gelindiği ve başarısızlıklarının abartıldığı, bilgi ve becerilerini gösterme olanaklarının kısıtlandığını ifade etmişlerdir. Yıldırma eylemleriyle karşılaşma bakımından ?30 yaş altı genç, bekâr, kadın, lise ve üniversite mezunu? çalışanlar, diğer çalışanlara göre daha yüksek puan ortalamalarına sahiptir.

Mobbing refers to continuous disturbances given to the individual by one or more than a single employee in working life and exhibition of unethical mode of conduct to the individual. Mobbing, as a pejorative factor influencing work peace and efficiency, has been the subject of many scientific research in the EU countries for the 20 years, in particular, among the Scandinavian countries. Studies, in regard to mobbing, have also been on the rise in Turkey. The research of mobbing in relation to its detriments to the individual organization and society in each and every respect will shed light on the identification of the source and determination of measures to avoid the term ?mobbing?.The objective of research is to elucidate if employees working in the public sector of the province of Manisa are subject to mobbing and whether they experience different dimensions of mobbing. In such respect, variables, including gender, age, education, marital status and place of appointment have impact on the mobbing processes of employees.The sampling of the study has been drawn from 10 public sector units, consisting of 678 public personnel at province of Manisa. Questionnaires have been utilized a mean in the data-gathering process. Employees have expressed their opinions within the research framework coupled with 56 questions inspired from the Leymann?s mobbing typology. The first 51 items in scales have been targeted to find out dimensions of mobbing. Dimensions of mobbing have been determined as its appearance and its impact on formation of communication, assault on social relations, attacks on prestige, life quality and assault on occupational status, attack on health and ramifications of mobbing. The very last items on the questionnaire have been inclusive of demographic variables.The results of the study indicate that public sector employees in general do not experience an intense mobbing. However, while age variable has been found out to have impact on the mobbing?s appearance dimension, educational level variable has been identified to have a significant relation with the variable ramifications of mobbing. In addition to the stated findings, marital status variable has had an impact on the assault on prestige and assault on health status and place of appointment has been analyzed to have a statistically meaningful relation on the mode of mobbing appearance and assault on health variables. Public sector employees have complained about underestimation of their achievements and exaggeration of their failures and limitations in regard to the exhibition of their knowledge and skills. In terms of comparisons, from the point view of mobbing acts, employees who are 30 years of age and below, single female, high school and university graduates, have scored higher than other on the mobbing scales.