Engelliler için meslek eğitim tasarımında bir model önerisi

Abstract

Bilgi teknolojilerindeki hızlı gelişim, eğitim alanında da birçok yeniliği ve değişimi beraberinde getirmiştir. Geleneksel eğitim sistemiyle ulaşılamayan kitlelere, bilgi teknoloji temelli eğitim sistemi sayesinde çok daha rahat bir şekilde ulaşılabilmektedir. İşte tam bu noktada eğitimde engelli bireyler için fırsat eşitliği yolu açılmıştır. Her insan gibi engelli bireyin de eğitim ve istihdam hakkı vardır. Teknolojik gelişmelerin engelli bireyin eğitimi için kullanılması, onların yaşam boyu eğitim görmesine imkân verecek, bilgi teknolojilerini kullanarak bir meslek sahibi olabilmelerini sağlayacaktır.Çalışmanın temel amacı öğrenme güçlüğü olan bireylerin bir eğitim platformu üzerinden DJ'lik mesleğini beceri olarak kazanmaları ve bu becerinin icrasındaki ortamın ne kadar kullanılabilir olduğunun kullanılabilirlik değerlendirmesiyle ortaya konmasıdır. Araştırmanın örneklemini, MEB Özel Yeni Tomurcuk Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi'ne bağlı, zihinsel engelli gençlerden oluşan Bremen Mızıkacıları Perküsyon Grubu ve özel öğrenme güçlüğü olan bir ilkokul öğrencisi oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemini benimsediğimiz araştırmada, durum çalışması deseni kullanılmıştır. Veri toplama tekniği olarak; gözlemler, video kayıtları ve konuşma transkriptleri kullanılmıştır. Grup ve bireysel vaka analizleri yapılmış, uzmanların, öğretmenlerin ve velilerin, engelli bireylere meslek edindirmede uzaktan eğitimin katkılarına ilişkin görüşleri yarı yapılandırılmış görüşme formlarıyla alınmıştır. Tasarımın kullanılabilirlik değerlendirmesi için araştırmacı tarafından Nielsen'in sezgisellerinden de faydalanarak bir araç geliştirilmiştir. Elde edilen bulgulara bakıldığında özel gereksinimli bireylerin mesleki eğitimlerinin yetersiz olduğu ortaya çıkmıştır. Veliler, yöneticiler ve uzmanlar bilgi teknoloji temelli DJ'lik eğitiminin engelli birey üzerinde her yönüyle olumlu bir katkısı olacağını belirtmişlerdir. Tasarımı kullanan özel gereksinimli öğrenenin kısa sürede müziği ve ritmi algıladığı, dikkat süresinin uzadığı, motivasyonunun, iletişiminin ve kendine olan güveninin arttığı gözlemlenmiştir. Araştırma kapsamında yapılan literatürel bilgileri bulguları destekler niteliktedir. Gözlemlerden ve görüşmelerden ortaya çıkan sonuca göre özgüveni ve motivasyonu artan engelli bireyler için yeni bir meslek ediniminin yolu açılmıştır.Anahtar Kelimeler: Engelli, Özürlü, Uzaktan Eğitim, DJ, Müzik

With the high advance in information technologies, a lot of novelties and changes in educational systems emerged. IT based educational systems allow to reach specific groups of people much more easily although the traditional education system couldn't. And, at that point, people with disabilities can have the equal opportunity in education. Like all other people, a person with adisability has the right to get education and employment. Technological improvements will allow them to access educational facilities until the rest of their life and to obtain vocational training by use of information technologies.The main purpose of the model is to convey to the people with learning difficulties the capabilities of DJing through an educational platform for which several evaluations will be made to estimate the possibility of performing on that database.The test group of this research consists of `Bremen Mizikacilari Percussion Band`, a percussion group of young people with mental disabilities which is linked to `MEB Ozel Yeni Tomurcuk Private Rehabilitation and Research Center` and a primary school student with learning disabilities.The research ran with qualitative research techniques, consists of case study examples. Explorations, video recordings and speech transcriptions have been used to collect data. Analysis of groups and specific cases have been made, reviews of experts, professors and parents have been taken with semi-structured forms in order to obtain their ideas on the contribution of distance learning to educate people with disabilities. For the evaluation of the usage of that specific design, a tool has been developed by the researcher with Nielsen's heuristics.Within the results, the fact that people with additional needs do not have sufficient vocational training had been shown. It had been stated that an IT based DJing education will be beneficial for the students by parents, directors and experts. The students with specific needs who experimented with the platform captured music and rhythm very quickly, the time-based length of attention capabilities has been sustained, their motivation, relations with other people and self-confidence have been boosted.The literal information which has been found in the process of this research has matched the findings of the research itself. As a result of interviews and opinions, vocational training of people with disabilities, having higher motivation and self-confidence is now possible.Keywords: Disability, Distance, E-Learning, DJ, Music