Türkiye`de bölgelerin gelişmişlik farklılıklarının giderilmesine yönelik politikaların analizi

Abstract

Birçok ülkenin bünyesinde bulunan bölgelerin ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmişlik düzeyleri birbirinden farklıdır. Bu farklılıkların derecesi gelişmiş ülkelere göre gelişmekte olan ülkelerde daha fazladır. Türkiye'de bölgeler arası gelişmişlik farklarını giderici politikaların analizinde cazibe merkezleri modeli, ihracat teorisi modeli, merkez hinterland modeli ve christaller merkez teorisi seçilmiştir. Bu modellerden hareketle bölgesel gelişmenin dinamiklerini yakalamak mümkündür. Aynı zamanda bu teoriler desentral politikanın oluşumu için belirli ipuçları vermektedir.Türkiye'nin beş yıllık kalkınma planlarının analizinde merkezden yapılan planların ve harcanan kaynakların bölgeler arası az gelişmişliği gidermediği, metropollere daha fazla kaynak ayrıldığı görülmüş, İstanbul- Kocaeli, Ankara, Adana gibi şehirlerin sanayi yapılarının güçlendirildiği ve daha da büyüdükleri gerçeği ortaya çıkmıştır. Tarım, hizmet ve sanayi sektörleri daha çok Türkiye'nin batı bölgelerinde yer almakta ve doğuya doğru bölgeler arası gelişmişlik farklılıkları artmaktadır.

The economic, social and cultural developmental level of regions differs from each other throughout the world. The level of these differences is higher in developing countries than in developed countries. In Turkey, in order to analyze the policies which destroy these differences growth `pole theory, export base theory, centrum periphery model, christaller?s zentral place theory? are used. By that way it is possible to have a better understanding of dynamics of regional development. Moreover, these theories play an important role in establishing the decentred policies.In Turkey?s five-year development plans, it is stated that the central plans and resources are not able to resolve development problems within the regions, more resources are allocated to metropolitan cities and the industry in cities like İstanbul, Kocaeli, Ankara and Adana is strengthened and expanded. While agricultural and industrial activities and services are taken place in Western parts of Turkey, the developmental differences are increased in Eastern parts of Turkey.