Haçlı Seferleri ve Doğu Hıristiyanları

Abstract

Tarih boyunca pek çok kültür ve inanç, savaşlar sebebiyle farklı kültür ve inanca sahip devletlerin hakimiyeti altında bulunmuş ya da bazı inançlar ayrı fikirlere sahip milletlerin bağrında ortaya çıkmış ve güçleninceye kadar onların idaresi altında yaşamak zorunda kalmıştır. Genelde farklı inanç ve kültürler üzerinde hakimiyet tesis eden devletlerin, diğer milletleri kültür ve medeniyet bakımından kendilerine tabi kıldıkları, inanç ve değerlerini zorla değiştirmeye çalıştıkları tarihin sık sık kaydettiği bir olgudur. Hıristiyanlık tarihinin başlangıcında putperest Romalıların Hıristiyanlara yaptığı zulümler, Sasaniler'in Ermeniler'i ateşe tapmaya zorlamaları, Yahudi Himyer Krallığı'nın Hıristiyanlara dinlerini değiştirmeleri için uyguladığı baskılar zulüm tarihinin sadece birkaç sayfasıdır.İslamiyet tarih sahnesinde görülen bu zulüm perdelerini kapatmak için çaba gösterdi. İslamiyet fethettiği yerlerde insanları yok ederek ya da sürerek o topraklarda sadece kendi hakimiyetini tesis etmeyi değil, aksine olabildiğince fazla sayıda insanın İslam olgusunu tanımasını hedeflemiştir. Dolayısıyla ilk etapta İslam gerçeğini reddeden gayri Müslimlere zamanla İslamiyet'i daha iyi tanıyabilecekleri bir ortamın hazırlandığını ve hür iradeleri ile din seçiminin kendilerine bırakıldığını ifade etmek yanlış olmayacaktır.Hıristiyanlar sosyal hakların en önemli unsurlarından birisi olan fikir ve düşünce özgürlüğünden de olabildiğince faydalanmışlar, günümüze ulaşan pek çok eser bırakmışlardır. Onlara bu hususta baskı uygulandığına dair bir bilgiye kaynaklarda rastlanmamaktadır.İslam birliğinin bozulması ve Bizanslıların pek çok yeri ele geçirmesi bu topraklarda yaşayan gayri Müslimler üzerinde yaşayan olumsuz tesirler bırakmıştır. Haçlı Seferleri'nin başlangıcında özellikle Bizans Kilisesi'ne bağlı Ermeni Hıristiyanları ihanet içine girmişlerdir. Daha sonra ise pişman oldukları ayrı bir gerçektir.Çalışmamızdaki örneklerden de anlaşılacağı gibi bu seferler sırasındaki yaşanan olaylarda Müslüman askerlerin ve Haçlı askerlerinin davranış ve tutumları Doğu Hristiyanlarının hangi düşünce yapısında daha rahat ve özgür bulunduklarını anlamamız açısından önemlidir. Müslüman Türk askerleri savaş sırasında bile mert ve adil davranışlarda bulunarak savaşmışlardır. Eskilerin Hristiyan tarihçileri dahi Türklerin yiğitlik ve cesaretlerini beğenip,takdir ederek, ?bu Türklerin tam ve mükemmel olduklarını ve Haçlılar ile kıyas ve karşılaştırmaya kabul edilebilmeleri için yalnız Hristiyan olmamaktan başka bir eksiklikleri olmadığını? ilave ederler.Haçlı Seferleri ile bozulan İslam dünyasındaki gayri Müslimlerin durumları Doğu Hıristiyanlara felaket getirdi. Haçlı seferlerinden önce her konuda hoşgörü ortamında bulunan Doğu Hıristiyanları, bu seferler sırasında Batı Hıristiyanlarının kendilerine yaptıkları ile büyük bir hayal kırıklığı yaşadılar. Doğu Hıristiyanları tam bir hayal kırıldığına uğradıkları ve İslam idaresinde sahip oldukları hakları kaybettikleri bilinen bir husustur. Batı'nın Doğu Hıristiyanlarına yardım götürmek, onları bulundukları Müslüman egemenliğinden kurtarmak amacıyla düzenlenen Haçlı Seferleri Doğu Hıristiyanlarına yardımdan çok felaket getirmiştir. Birçok tarihçiye göre Haçlı Seferleri kilise tarafından organize edilen bir harekettir. Fakat bu seferlerin sömürgesi bir karakter taşıdığı da tartışılmaz bir gerçektir.Medeniyete karşı barbarlığın taarruzu olarak görülmesi gereken Haçlı Seferlerinin sonucunda Doğudaki Hristiyan halkın bu yıkım sonucunda toplanıp yeniden ayağa kalkması zaman alıcaktır. Sözde Doğu Hristiyanlarına yardım ve huzur götüren Haçlılar, Seferlerini sonunda var olan huzuruda yok edip ülkelerine dönmüşlerdir. Doğu Hristiyanlarına fayda götürme girişimleri asıl seferlerin sonunda ülkelerine döndüklerinde medeniyetten pay kapmış olan haçlılara fayda sağlamıştır.