Tedarikçilerin performans etkinliğinin ölçümünde veri zarflama analizinden yararlanma ve bir sanayi uygulaması

Abstract

Rekabetin yoğun yaşandığı günümüz koşullarında, işletmeler başarılı olmak için verimliliği arttırmak, maliyetleri azaltmak, değişen müşteri isteklerini yakından takip etmek ve müşteri isteklerine hızlı cevap vermek zorundadır. Bunu gerçekleştirebilmek işletmelerin tedarik zincirini etkin şekilde yönetmesini gerekli kılmaktadır. Bu tür bir etkin yönetimin yanında performans odaklı bir Tedarik Zinciri Yönetimi (TZY)' ne ihtiyaç duyulmaktadır. Üretimde kullanılacak hammaddelerin elde edildiği tedarikçiler TZY'nin önemli unsurlarından biridir. İşletmenin bütün faaliyetleri tedarikçilerin performansından etkilenmektedir. Bu nedenle, uygun tedarikçilerin seçimi ve performanslarının değerlendirilmesi işletmeler için çok büyük öneme sahiptir.Çalışmayı iki kısımda özetlemek mümkündür. Birinci kısımda TZY ve tedarik zincirinde performans ölçümü ile genel bilgilere yer verilmiş, ardından TZY'nin önemli unsurlardan biri olan tedarikçilerin performanslarının ölçülmesinde kullanılan yöntemler incelenmiştir. Çok kriterli karar verme durumlarında kullanılan bir yöntem olan AHS ve çok sayıda girdi ve çıktının bulunduğu durumda performans ölçümünün yapılmasını sağlayan VZA'nın birlikte kullanılması önerilmiştir.Çalışmanın ikinci kısmında, beyaz eşya sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın tedarikçi seçim ve değerlendirme süreci incelenmiş, tedarikçi seçiminde kullanılacak firma için öncelikli kriterler AHS kullanılarak belirlenmiştir. Kalite, teslimat, fiyat, belirlenen üretim yeterliliği ve kapasite, teknik yeterlilik, prosedürlere uyum, faaliyet kontrolü ve performans geçmişi kriterlerinin firma için önemli kriterler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Belirlenen kriterlere göre; firmanın önemli gördüğü tedarikçilerinin performansı VZA ile ölçülmüştür. Firmanın tedarikçilerinin %35'inin etkin performans gösterdiği belirlenmiştir. Etkin performans göstermeyen tedarikçilere yönelik gerekli iyileştirme önerilerinde bulunulmuştur.

In an age of intensive competiveness circumstances firms find themselves obliged to increase efficiency, decrease costs, follow up the changing needs of customers and meet the demands of customers fast. In realizing this, supply chain has to be managed effectively. As well as the prior, a performance based Supply Chain Management (SCM) is required. The suppliers providing raw materials in production processes have become important components of SCM. All of the activities of the firms have been influenced by suppliers? performances. In such regard, an assessment of suppliers? selection and performance evaluation becomes an important element.The study can be summarized in two parts. The first section covers a general background on SCM and performance measurement followed by a discussion of several methods utilized in the measurement of performance of suppliers. It?s proposed to use AHP (Analytic Hierarchy Process) used in multi-criteria decision making process and DEA (Data Envelopment Analysis) providing performance measurement when there are many inputs and outputs in common.The study, in the second section, deals with the selection and evaluation process of a firm working in white goods industry. The important supplier selection criteria for the firm are determined by using AHP. It?s concluded that quality, delivery, price, production facilities and capacity, technical capability, procedural compliance, operating controls and performance history are important criteria for the firm. According to the criteria, the performances of the firm?s important suppliers have been measured with DEA. It?s determined that 35% of the firms? suppliers have effective performance. For the inefficient suppliers essential improvement suggestions are made.