19. yüzyıl seyahatnamelerinde Kafkasya

Abstract

Kafkasya, kendine has jeopolitik konumuyla tarih boyunca önemli devletlerin ele geçirmeyi arzu ettiği ve bu bağlamda mücadelelere giriştiği bir coğrafya olmuştur. Grekler, Mısırlılar, Romalılar, İskitler, Hunlar gibi güçlerin antik dönemde bölgede varlık göstermelerinin yanı sıra Yakın Çağ'da, özellikle 19. yüzyılda Rus, Osmanlı ve İran devletlerinin yanında Avrupalı devletler de bu bölgeye kayıtsız kalmamıştır. Hatta Avrupa'dan ve Rusya'dan çeşitli amaçlar için Kafkasya'ya seyyahlar gelmiştir. Bu seyyahların eserleri Kafkasya tarihi için büyük önem arz etmektedir. Seyahatnamelerin taşıdığı önem, Kafkasya halklarının sosyal yaşamları ve yazıyı geç kullanmalarından ileri gelmektedir. Kafkasya'daki nüfuz mücadeleleri, Kafkas halklarının yaşadıkları yerler, etnik yapıları, sosyal yaşamları, inançları ve kültürleri gibi hususlar hakkında söz konusu 19. yüzyıl seyahatnamelerinin verdiği bilgiler, Kafkasya'nın daha iyi anlaşılması noktasında bizlere yardımcı olmaktadır. Yapmış olduğumuz çalışmada 19. yüzyıl Kafkasya seyyahları ve eserleri ile ilgili bilgiler verilmiştir. Ayrıca bu çalışmada, seyahatnamelerdeki birtakım pasajlar eşliğinde Kafkas halklarına yönelik bazı açıklamalar yapmaya çalışmış bulunmaktayız.

Caucasus with its own unique position, throughout the history, became a geography which significant states wanted to possess and in this context fought against one another. Besides, in the ancient times, powers like Greeks, Egyptians, Scythians, Huns which were existed in the region, in the modern age, especially, in 19th century, not only Russian, Ottoman and Iranian states but also European states were not oblivious to region. Even, travellers for the various aims came to the Caucasus from Europe and Russia. Travel books of these travellers become important for the history of the Caucasus. The importance of travel books is by reason of social life of Caucasian folks and their use of writing late. İnformations about subjects which the travel books of 19th century give us, such as strugle for influence in Caucasus, places where the Caucasian folks live, their ethnicities, social lives, religions, cultures, help us to understand Caucasus better. The informations about 19th century's travellers of the Caucasus and their books were given in the work which we made. Also accompanied by some passages of the travel books we tried to make some explanations intended for the folks of the Caucasus.