İç denetçilerin gelişen iç denetim uygulamalarına ve paydaş beklentilerine uyumu

Abstract

Etkileri tüm dünyada görülen ve 2000'li yıllara damgasını vuran muhasebe temelli şirket skandalları, zorunlu da olsa yasa düzenleyicilerin ve şirket paydaşlarının farkındalık seviyesinin artmasına yol açmıştır. Bu farkındalık sonucunda, zayıf denetim yapısını yeniden düzenleyerek kaybolan güven ortamını tesis etmek amacıyla, Sarbanes Oxley Yasası 2002 yılında Amerika'da yürürlüğe konmuş ve dünya çapında birçok ülke tarafından benzer yasal çalışmalar gerçekleştirilmiştir.Tüm bu gelişmeler işletmelerin kurum içerisinde iç denetim fonksiyonunu yeniden hatırlamalarını ve yasaya uyum sağlayabilmek için gerekli dönüşümleri başlatmalarını sağlamıştır. İç denetim mesleğine yönelik değişimin önemli temsilcilerinden biri de Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü olmuştur. Enstitü, kuruluşundan itibaren mesleğin icrasına yönelik standartlar ve etik ilkeler yayımlayarak her ne kadar bağlayıcılığı bulunmasa da bu standart ve ilkelerin küresel anlamda yayılmasını sağlamıştır. Türkiye'de ise Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun birçok alana olduğu gibi iç denetim alanına da önemli etkileri olmuştur. Yasa sonrasında iç denetim birimlerinin kurumlar içerisindeki yetki ve sorumlulukları arttırılmıştır. Çalışmamız sonucunda, Türkiye'de iç denetim mesleğinin güncel genel durumunu ortaya koymak ve arzulanan uluslararası uygulama seviyesine yükseltmeye yardımcı adımları tespit etmek hedeflenmektedir. Bu amaçla Türkiye'de faaliyet gösteren iç denetçilere bir anket çalışması gerçekleştirilmiş ve iç denetçilerin Yeni TTK sonrasında iç denetim birimine yüklenen yeni rol ve sorumluluklara ilişkin ve uluslararası paydaş beklentilerine yönelik algıları ortaya konmuştur.Sonuçlara göre, Türkiye'de iç denetçilerin Yeni TTK sonrasında iç denetim mesleğini etkileyen pozitif dönüşümlerin farkında ve bu dönüşümleri hayata geçirmek üzere hazır oldukları sonucuna ulaşılmıştır. İç denetçiler, Yeni TTK sonrasında kurumsal yönetim anlayışının kurum içerisinde yerleşmesine yönelik önemli katkılar sunabilecektir.Paydaş beklentilerine yönelik ise farklı sonuçlar ortaya çıkmıştır. İç denetçiler, risk yönetimi, raporlama ve iletişim konularında paydaşlar ile aynı beklenti ve algılara sahipken beceri ve yetkinlikler, yetenek gelişimi ve finansal destek konularında paydaşların beklenti ve algıları ile iç denetçilerin beklenti ve algıları arasında farklılıklar tespit edilmiştir.

Accounting based scandals that left its mark on 2000's had effected all over the world and even so compulsory, it has increased the awareness level of both stakeholders of corporations and legal regulators. As a result of this awareness, The Sarbanes Oxley Act of 2002 has stimulated many countries on restructuring their own regulations in order to restore the environment of confidence by revising the weak auditing system. All of those developments were ensured corporations to recall the internal audit function and were started the transformation, which was necessary. The Institution of Internal Auditors has been one of the most important representative of the profession. Institute has published the standards and ethical principles, which were nonbinding but broadly accepted by many countries around the world. As to Turkey, New Turkish Commercial Law has important effects on internal auditing field as well as many others. The role and the responsibility of internal auditing in the Corporation has increased after the new Law. The goal of this study is to identify the current situation of the profession in Turkey while defining the necessary steps in order to increase the quality of the profession to international level. For that purpose, a questionnaire designed and conducted to internal auditors in Turkey, in order to identify the perceptions of internal auditors about the new roles and responsibilities given after The New Turkish Commercial Law and about the expectations of stakeholders of the profession. According to the results of the study, internal auditors in Turkey are aware of the positive transformation of the profession after The New Turkish Commercial Law and ready to put into practise the transformation process. Internal auditors can contribute to the establishment of corporate governance understanding in the corporations after The New Turkish Commercial Law.However, the results were differentiated about the perceptions on stakeholders' expectations. Internal auditors and the stakeholders have similar expectations and perceptions on risk management, reporting and communications subjects while the perceptions and expectations of internal auditors and the stakeholders differ on skills and competences, talent development and financial support subjects.