AB uyum sürecinde Türkiye`de yerel yönetimlerin dönüşümü ve mali özerklik

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti'nin 12 Eylül 1963 tarihinde Ankara Antlaşması'yla başlayan ve bugün itibariyle 50 yılı aşmış olan Avrupa Birliği (AB)'ne üyelik süreci, Türkiye'nin birçok alanda reform olarak adlandırılabilecek birçok yeniliği ve yenilik çabasını barındıran bir dönem olarak tarihe kaydolmuştur. Türkiye, bu süreçte AB'nin üzerinde durduğu demokratik standartları sağlamak üzere önemli çabalar sarf etmiştir. Yerel yönetimler, AB'nin kamu yönetimi alanında önem verdiği idari yapılardandır. Halkın yönetime katılması ve demokrasinin tabana yayılmasında özel önem atfedilen yerel idarelerin merkezi idareye hem karar alma noktasında hem de mali bakımdan bağımlılığının azaltılması, AB'nin kurumsal olarak destek verdiği konulardır. AB'nin geniş çaplı katılımla onayladığı hemen her metinde yerel idare ve yerel idarelerin merkezi idarelere karşı güçlendirilmesi gereğine vurgu yapılmaktadır. Türkiye, kuruluşundan bu yana merkeziyetçi idari yapıya sahip bir devlet olmuştur. Merkeziyetçi kamu idaresinin getirdiği sakıncalar ve zorluklar ise hemen her hükümetçe vurgulanmış ve merkeziyetçi yapının esnetilmesi adına çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalarda ekseri olarak yerel idarelerin merkeze finansal bağımlılıklarını azaltmak ve idari yönden yerel idare yetkilerinin artırılması üzerinde durulmuştur. Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi (MEHTAP), İçişleri Hizmet ve Teşkilatını Yeniden Düzenleme Projesi (İç Düzen) ve Kamu Yönetimi Araştırma Projesi (KAYA) başta olmak üzere birçok çalışma yapılmıştır. Bugün geldiğimiz noktada merkeziyetçi yapının sürdüğü, yerel idarelerin idari ve mali yönden merkezi idareye büyük orandaki bağımlılıklarının devam ettiği, akademik ve idari çevrelerce kabul edilen görüştür. Çalışmada, ilk olarak AB, AB'nin kurumsal yapısı içerisinde yerel idarelerin yeri aktarılmaya çalışılmıştır. Daha sonra Türkiye kamu yönetiminde yerel idarelerin yeri ve AB'ye uyum sürecinde geçirdikleri dönüşüm aktarılmaya çalışılmış ve son olarak yerel idarelerin mali özerkliği kavramsal olarak aktarımış ve son olarak Türkiye yerel idarelerinin, AB'nin seçilen ülkeleriyle mali özerklik boyutlarını kıyaslayan bir analize yer verilmiştir.

Accession of Turkey to the European Union (EU) which have started with Ankara Agreement at 12 September 1963 and today is more than 50 years was written to history as period that have include Turkey's a lot of innovations as can be designated reform and effort of innovations. In this period Turkey have important efforts to achieve democratic standards of EU. Local governments are one of the special administrative elements of EU. Reducing dependency to central administration of local governments which are giving special important on participating of people to public administration and spreading democracy to people on decision making and fiscal issues is the subjects of EU that have support as institutional. There are emphasized local government and strengthening local governments opposite of central governments on nearly all texts which EU confirm with high-level support. Turkey have been centralist state as founding. Inconveniences and difficulties of centralist public administration have emphasized by almost all governments and have been done studies to make relax the centralist administration. There have been done a lot of studies as majors The Project of Research of Central Government Organization (MEHTAP), The Project of Anew Regulation of Interior Service and Organization (İç Düzen) and The Project of Public Administration Research (KAYA). At today centralist administration, dependency of local government to central governments as administrative and fiscal is opinion that accepted by academic and administrative communities. In this study firstly EU, local governments in EU's institutional structure have been effeorted to explain. And then local governments in Turkish administrative structure and changes on accession of Turkey to the EU have been efforted to explain and finally there is analysis that include comparison as fiscal autonomy which Turkey's local governments and EU's countries as choised.Key Words: Local Governments, Turkey-EU Relationships, Fiscal Autonomy