Tanzimat`tan II. Meşrutiyet`e Alaşehir: 1839 - 1908

Abstract

Bu çalışma, 1839-1908 yılları arasını kapsayan dönem içerisinde, Alaşehir kazasının idari, sosyal ve ekonomik durumunu ele alarak bir şehir tarihi ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. İncelediğimiz tarihsel dönem imparatorluğun en sancılı ve olaylı yıllarındaki modernleşme ve değişim olgularını kapsamaktadır. Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesi ile II. Meşrutiyet arasındaki modernleşme sürecinin Alaşehir ölçeğindeki yansımalarının görülmek istenmesi, çalışmanın kapsamın belirlenmesinde etkili olmuştur.Coğrafi açıdan oldukça uygun bir konumda bulunan Alaşehir, bu özelliğiyle eski çağlardan itibaren önemli yerleşimlere sahne olmuştur. Şehrin kuruluşunda etkili olan faktörler ile bulunduğu coğrafyanın önemi ve Osmanlı hâkimiyeti altına geçinceye kadar olan tarihsel süreç çalışmamızda ele alınmıştır. Tanzimat döneminde idari alanda başlayan yenileşme hamlelerinin Alaşehir örneğindeki uygulamaları, kaymakamlık ve kaza idare meclisi ile Alaşehir belediyesi ve belediye meclisi gibi yapıların oluşum ve kurumsal işleyişleri; kazanın idari yapı ve statüsünde Osmanlı İmparatorluğu dağılıncaya kadar devam edecek olan değişimler eserde ayrıntılı bir şekilde açıklanmaya çalışılmıştır. Kaza merkezine ait 21 adet temettüat defteri ve Aydın Vilayeti Salnameleri esas alınarak Alaşehir'in incelenen dönem içerisindeki tarım ve hayvancılık yapısı, ziraat yapılan arazilerin toplam miktarı ve büyüklükleri ile yetiştirilen tarım ürünleri, şehrin nüfusu, göç olgusu, iskân olunan aşiretler, mesleki teşekkülleri ile ticaret ve sanayi gibi ekonomik yapısını oluşturan unsurları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Hiç şüphesiz ki demiryolları, geçtiği yerleşim merkezlerinin sosyal, ekonomik ve demografik yapılarını doğrudan etkilemektedir. Demiryolu hattının 1875 yılında Alaşehir'e, 1897 yılında ise Afyon'a gelmesinin kazaya olan etkileri de değerlendirilmesi yapılan konular kapsamındadır. Bütün bunların yanı sıra kazanın 1839-1908 yılları arasındaki hukuk, eğitim, kültürel ve dini yapısı ile vakıf eserleri, ele aldığımız dönem içerisinde yaşanan doğal afetler ve eşkıyalık faaliyetleri ele aldığımız diğer konular arasında bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Alaşehir, Tanzimat, Meşrutiyet, Demiryolu, eşkıyalık

This study aims to reveal its history by doing research on administrative, social and economic conditions of town of Alaşehir between 1839 and 1908. This historic period comprises modernization and change in the Empire during the most painful and turbulent years of Ottoman Empire.The will to see reflections of modernization process in Alaşehir from Hatt-ı Şerif of Gülhane to 2nd Constitutional Monarchy has shaped the scope of this study.Alaşehir's privileged geographical position has given rise to significant human settlements since time immemorial. This study examines the factors influential in founding of the city, the importance of its geographical position and its historical background up to its control by Ottoman rule. Practices of administrative innovation movements in Alaşehir during the Tanzimat Era, corporate structure and functions of bodies such as Kaymakamlık (district governorate) and Town Administrative Council, Alaşehir Municipality and Municipal Council; changes in the administrative structure and status of the town until the end of Ottoman Empire has been explicated in the study.Based on 21 Temettüat Registers of the town center and Aydın Province Salnamas (yearbooks), agriculture and livestock, total amount and size of crop-fields, agricultural products, demographic structure, immigration movements, tribes, professions and factors such as trade and industry which form its economic structure is tried to be presented. Undoubtedly, railway lines affect socio-economic and demographic structures of areas where they are built. The effects of Railway built in Alaşehir in 1875 and Afyon in 1897 have also been reflected in the study. Besides, law, education, religious structure and waqf monuments of the town between 1839 and 1908; natural disasters, banditry activities during this period are also parts of this study. Key words: Alaşehir, Administrative reforms (Tanzimat), Constitutional Monarchy, Railway, Banditry