İmparatorluk döneminde Roma Hukukunun konusu olarak kadın (mö 27-305)

Abstract

ÖZETTarih; insanı, icraatlarını, ürettiğini, tükettiğini ve hadiseler içerisindeki davranışlarını inceler. Bir anlamda tarih, inşa, icra ve ifa bakımından erkek diliyle ve eliyle yazılmış, yapılmış, yapılandırılmış ve çeşitli sebeplerle, genellikle ve çoğunlukla erkekler tarafından ve erkek egemen kurgular üzerine yazılmıştır. Bununla birlikte tarih disiplini açısından yine genellikle kadınlar ile ilgili yapılan çalışmalar ise sınırlı sayıdadır. Tarihin, tarih biliminin cinsiyete dayalı bu bakış açısının yer yer, bölge bölge çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Hukuk, siyaset ve yönetim konularında önemli gelişmeler kaydederek tarihe adını yazdırmış ve bin yıldan fazla bir süre ayakta kalmış olan Roma gibi bir Eskiçağ Akdeniz Devleti'nin `cinsiyet ve kadın` konusuna bakışı hassasiyetle ele alınması gereken önemli bir husustur. Siyasetin ve yönetimin erkek hâkimiyetinde olduğu Eskiçağ Roma toplumunda tarih yazıcılarının temel gündem konusu, yöneten erkekler ve onların etrafında dönen hadiseler olmuştur. Bu nedenle de kadınlar hakkında ulaşılan bilgiler sınırlıdır ve sosyal tarih alanında yapılan çalışmalar bu yönüyle eksik kalmaktadır. Kadınların satır aralarında kalan tarihlerini aydınlatarak, sosyal tarih alanındaki çalışmalara katkıda bulunurken kadın ve cinsiyet konularının tarihi süreçteki durumunu değerlendirebilmek amacıyla araştırma konusu olarak böyle bir konu seçilmiş ve İmparatorluk Döneminde Roma Hukukunun Konusu Olarak Kadın (MÖ 27- 305) başlığı altında çalışılmıştır. Çalışmada kadınların adları, icraatları, tavırları, tarzları satır aralarında, söylentilerde ve özellikle devrin saygın erkek bireylerine bağlı (iyi ya da kötü) olarak geçebilmiş olan Romalı kadınların öncelikle sosyal (kısmen siyasî?) statülerinden yola çıkılarak hukukî durumları tespit edilmeye çalışılarak, günümüze örnekleme yoluyla karşılaştırmalı bir şekilde ele alınmıştır.Bu çalışmada, toplumda cinsiyete dayalı uygulamaları analiz edebilmek ve bu çerçevede kadınların tarih sahnesindeki rolünü belirleyerek, gölgede kalan tarihlerinin en azından belli bir kesitine ışık tutabilmek amacıyla Roma sosyal yaşamı ve aile yaşamı içerisindeki kadın-erkek ilişkileri, cinsiyet kavramı, süreç içerisinde değişen cinsiyet ve kadın algısının sosyal hayat ve hukukî düzenlemelere ne şekilde yansıdığı ele alınarak değerlendirmek hedeflenmiştir. Romalı tarih yazarlarının eserleri, imparator emirnameleri, hukuk metinleri ve Senatus tutanaklarında kadınların adları ancak belli şartlar ve durumlara bağlı olarak ele alınmış ve bunlar maddi kültür kalıntılarıyla da (yazıtlar, heykeller, çömlek ve duvar resimleri, sikkeler vb) desteklenebilmiştir. Kadınların `kendi dünyalarına` kapatılmış sosyal hayatları, imparatorluğun gelişen ve değişen ekonomik, siyasî ve sosyal yapısının değişmesiyle zamanla farklı hukukî düzenlemeleri de gerektirmiştir. Roma'nın bin yıldan fazla süren uzun tarihi geçmişi içerisinde bütünüyle kadınların durumunu ele almak da manidardır. Ancak bir yüksek lisans tez çalışması için bu çerçevede toplumda cinsiyete dayalı uygulamaları analiz edebilmek ve kadınların tarih sahnesindeki rolünü belirleyerek, satır aralarında gizli tarihlerine ışık tutabilmek amacıyla Roma'nın klasik dönemi olan Roma İmparatorluk Dönemi'nde aile yaşamı içerisindeki kadın-erkek ilişkileri, cinsiyet kavramı, süreç içerisinde değişen kadın algısının sosyal, siyasî ve hukukî düzenlemelere ne şekilde yansıdığı değerlendirilecektir. Ayrıca çalışmada, Roma toplumu içindeki kadın kimliği, kadın-erkek ilişkileri, değişen hayat şartlarıyla birlikte sosyal, siyasî ve hukukî bakımdan kadın ve erkek algısı üzerinden Roma toplumunun sosyal yapısı ele alınmıştır.

WOMEN AS A SUBJECT OF ROMAN LAW IN IMPERIAL PERIOD(27 BC-AD 305)In general, while heroism, political and military successes of men were brought into fore frontof history, women were recognized as ready to applaud the achievements of men or mourn to their deceased bodies after wars. Women's names are appraised conditionally in Roman history writer's opus, emperor commandments, law texts and Senatus records. And these works are able to be supported partially with material cultural remains. Women's social life is closed in their `own worlds`, required different legal regulations, parallel with changing economic, political and social structure of emperorship. In this framework, dynasty women's political affects and power continued surreptitiously Roma Emperor Period, woman-man relationships in Roma social and family life, gender concept, changing women perception in progress and how this perception find reflection in social, political and legal regulations will be undertaken and evaluated in order to analyze gender based applications in society and enlighten their undergrounded history. Additionally, woman identity in Rome society, woman-men relationships, and woman-man perception with changing life conditions in social political and legal life from Roma society's social construction will be researched.The reason of evaluating especially Roma Emperorship process is Political, financial and social crises appeared in transition period from Republic to Empire and afterwards in Roman State. Traditionalform of the family and society started to be scatteredwithin this crisis period. The traditional type of Roman women has changedunder long endless wars, urbanization and changing perception of theworld. Although women or men have personal manners and attitudes, a new type of woman generation emergedunder these fluid conditions. Hence women initiated a struggle to be placed within the public and social life. Women were tussled in order to enter public places from which they were kept away as emperor's wives and emperor's mothers to reach public area and power. In this period, some of imperial family women gained some titles and privileges which weren't exist in Roman society before. Imperial women started to have a voice in administration and they achieved to enter political arena though indirectly. Dynasty women started to have a word in government gradually. They succeeded in entering political arena indirectly thus they started to find a place for themselves in social life and also indirectly in legal life. Some sort of legal regulations about women are brought into laws. However these aren't direct regulations they still have indirect dictums. Women's contestations on their rights are responded partially. In social life new generation women who adapt themselves to time's changing conditions and who want to live freely, recorded themselves in prostitute lists and targeted to live more freely and comfortably. Male dominated and in a society where men are free exceptionally, pressured and behaved injustice women go outside of house barriers and find a place outside for themselves. Nevertheless women find appropriate to use their sexuality as much as their intelligence for getting this freedom or they find a media only for this in this period.It is questionable how much they are successful. This period Roman women succeeded in expanding their action areas with their own contingency and possibilities. Naturally it is seen that these efforts reflected in antique resources. Especially and primarily aristocrat and noble women's fight in this period started to construct `new women identity` legally and socially. In this study the question of `who is this new woman` is carried out to be answered in general framework of Rome's society.