Havalimanlarının görme ve bedensel engellilerin erişebilirliği üzerinden değerlendirilmesi; İstanbul Atatürk Havalimanı örneği

Abstract

Engelli bireyler, duyusal ve fiziksel kısıtlılıkları nedeniyle hem özel hayatlarında hem de sosyal hayata katılmakta çeşitli sorunlar yaşamaktadırlar. Var olan kısıtlılıkları sebebi ile yaşamsal etkinliklerini gerçekleştirmekte sıkıntı yaşayan engelli kişilere, fiziksel çevredeki erişim sorunları ile sosyal alanlara ulaşılabilirliklerinde engellerle karşılaşmaktadırlar. Engelli kişilerin diğer insanlar gibi tüm sosyal ve fiziki alanları kullanmaları yapılandırılmış çevrenin onlara engelsiz olarak hizmet vermesine bağlıdır.Ulaşım, gelişen teknoloji ve hızlanan hayatla birlikte kişiler için hem güvenli, hem de hızlı bir şekilde seyahatlerini tamamlayacak bir olguya dönüşmüştür. Havayolları, mesafeleri daha hızlı kat etmesi ve diğer ulaşım yollarına göre daha güvenli olması sebebi ile daha sık tercih edilmektedir. Kişilerin zamanla yarışında havayolları büyük kolaylıklar sağlamakta ve bu kolaylıklardan faydalanmak engelli ve engelsiz tüm bireylerin bu ulaşım yoluna daha çok talep göstermesine neden olmaktadır.İstanbul Atatürk Havalimanı, hem Türkiye'nin en büyük havalimanı olması hem de uluslararası alanda önemli bir konuma sahip olması sebebi ile inceleme alanı olarak seçilmiştir.Engelsiz Havalimanı Sertifikası bulunan İstanbul Atatürk Havalimanı'nın engelli bireylere zaman kaybettirmeden, gerekli kolaylıkları sağlayarak ne gibi engelli hizmetleri verdiği üç aşamalı bir çalışma izlenerek incelenmiştir. İlk olarak havalimanında engellilere yönelik hizmetleri uygulayan kişilerle görüşülmüş, ardından havalimanı yerinde incelenerek, erişilebilirlikle ilgili uygunluğu araştırılmış, son olarak da engelli bireylerle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Engelsiz havalimanı hizmetlerini uygulayan ve yöneten birimin, bütün sistemi tamamlanmış olarak algıladıkları, kullanıcıların ise sunulan hizmetlerin tamamını kullanmadıkları ve bilgi sahibi olmadıkları gözlenmiştir. Havalimanı incelemesi sonuçlarında ise, tasarım uygulamalarının bütün içindeki eksiklikleri belirlenmiş ve tartışılmıştır. Kullanıcı deneyimlerinin ve geri bildirimlerin havalimanlarındaki erişilebilirliğin sağlanması ve geliştirilmesinde önemli bir kaynak olduğu gözlemlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Havalimanları, Engellilik, Engelsiz Havalimanı, Erişilebilirlik, Görme Engelliler, Bedensel Engelliler

Disabled people have troubles in both their personal and social life due to their sensorial and physical disabilities. When they travel, they also have problems to move in spaces and to use the services due to the physical constraints of the environment. In order to make them use all the facilities and services, structured environment has to be designed without any obstacle.Today, fast and safe transportation is a requirement of the contemporary life style. Airlines are preferred more than the other alternative traveling channels since it is faster and safer. Travelling with airlines administers great convenience; therefore it also becomes desirable for disabled people. In this study, Istanbul Ataturk Airport was selected as a case study due to the fact that it is the largest active airport in Turkey and also has a significant role in international arrival and departure. Physically and visually disabled people were investigated to find out whether design decisions contribute to the independency of these people while they use the spaces in the airport.İstanbul Atatürk Airport, which has awarded with a certificate for the accessibility of disabled people, was analyzed in three stages. First, representatives of service providers for the disabled people in the airport have been interviewed. Then, the airport has been examined with its accessibility standards and finally interviews have carried out with physically and visually disabled people. It has been observed that representatives of service providers were satisfied with the accessibility conditions and services of the airport. However it was also found that the interviewed disabled users were not aware of the available services, hence they do not demand more than what they experienced in the airport. According to the results of three staged analysis, it was found that a coordination is required between the service providers and design decision makers to overcome the inadequacy of the physical environment and services. It was also observed that user experience is the real source of feedback to provide accessibility in airports. Keywords: Airports, Disability, Disabled People, Accessibility, Visually Disabled, Physically Disabled