Ses örneklemelerindeki zaman gecikmelerinin algısal farklılığı üzerine bir inceleme

Abstract

İnsanların kulaklarına ulaşan sesi algılamasında bir çok etken vardır. Bunlardan biri; sesin, ses kaynağından çıktıktan sonra belirli bir mesafe katetmesiyle ortaya çıkan zaman gecikmeleri ve bu zaman gecikmelerinin ses dalgaları üzerinde yol açtığı faz farklılıklarıdır. Ses dalgalarında ortaya çıkan faz farklılıkları, zaman gecikmelerinin niceliğine göre; insan algısında anlaşılabilirliği güçleştirip, karmaşık bir duyum yaratır. Ses mühendisleri, çalışma alanlarında bu zaman gecikmeleriyle karşılaşmaktadırlar: Müziğin kaydı esnasında, enstrumanların mikrofonlara olan uzaklıklarından dolayı ortaya çıkan faz farkını ayırd edip düzeltir; büyük konser salonlarında gerçekleşen bir gösterinin, salonun mesafelerinin büyüklüğünden kaynaklanan zaman gecikmelerini, ses sistemlerinin konumlarına göre hesaplamalar yaparak, engellerler. Tezin amacı, belirli zaman aralıkları ile gecikmeler verilmiş ses örneklemelerinin, ses mühendisleri ve genel müzik dinleyicileri arasındaki algısal farklılığının araştırılmasıdır. Ses mühendislerinin yaygın olarak kullandığı bir Digital Audio Workstation üzerinde kontrollü olarak oluşturulmuş ses örneklemeleri, ses mühendisleri ve genel müzik dinleyicilerine dinletilerek aradaki farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Ses Teknolojileri, Ses Mühendisliği, Seste Zaman Gecimesi, Algı, Psikofizik

Many factors play essential role on the perception of sound which arrives at human's ear. One of them is the time delay arising from a certain distance covered by the sound thus phase differences caused by delays on sound waves. Phase differences arising in sound waves create a complex sensation hampering the intelligibility of human perception caused by the quantity of time delays. Sound engineers encounter such delays in their working areas; the engineer recognizes the phase difference arising due to the distances of instruments to microphones during the recording of music and prevents time delays arising from the magnitude of distances during a performance held in concert halls by calculating time delays according to the positions of sound systems. The purpose of this thesis is to conduct research on the perceptive differences between sound engineers and general listeners concerning the sound examples with delays given in a variety of time periods. The audio samples have been formed on Digital Audio Workstation, which is commonly used by sound engineers, were listened by sound engineers and general listeners and the results mere evaluated. Keywords: Sound Technology, Sound Engineering, Delayed Audio, Perception, Pshychophysics