Fen bilimleri öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme uygulamaları ve uygulamalarını etkileyen faktörler

Abstract

Bu araştırmanın amacı Fen Bilimleri öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme uygulamaları ve değerlendirme uygulamalarını etkileyen faktörleri belirlemektir. Araştırmada karma yöntem desenlerinden birisi olan ve nicel ile nitel aşamaların aynı zamanda kullanıldığı yakınsayan paralel desen esas alınmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun örneklemini Sivas merkez ilçede görev yapan 154 Fen Bilimleri öğretmeni ve nitel boyutun çalışma grubunu ise görüşmeler için 10, gözlemler ise için dört Fen Bilimleri öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada nicel veriler Genç (2005) tarafından geliştirilen `Merkezi Sınavlara Yönelik Düşünceler Ölçeği` ve `Değerlendirmeye Yönelik İnanç Ölçeği` ile nitel veriler ise Susuwele-Banda (2005) tarafından geliştirilen `Sınıf İçi Gözlem Formu`, gözlemler esnasında araştırmacının aldığı alan notları ve araştırmacı tarafından geliştirilen `Görüşme Formu` ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen nicel verilerin analizinde; `Bağımlı Örneklemler için t-testi`, `Tekrarlı Ölçümler için ANOVA`, `Tek yönlü ANOVA`, `Bağımsız Örneklemler için t-testi` ve `MANOVA`, nitel verilerin analizinde betimsel analiz ve kategorisel analiz teknikleri esas alınmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin farklı değerlendirme türlerine (biçimlendirmeye yönelik, düzey belirlemeye yönelik, alternatif ve geleneksel) yönelik inanç düzeylerinin anlamlı olarak farklılaştığı ve bu inançlarının da ölçme ve değerlendirme uygulamalarıyla paralellik gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin değerlendirmeye yönelik inançlarının ve uygulamaya yönelik görüşlerinin cinsiyet ve mezun olunan fakülte türü değişkenlerine göre farklılaşmadığı ancak mesleki kıdem açısından farklılaştığı tespit edilmiştir. Diğer taraftan öğretmenlerin merkezi sınavlara yönelik olumlu ve olumsuz görüşlere sahip oldukları ancak olumsuz görüşlerin anlamlı olarak daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin merkezi sınavlara yönelik görüşlerinin cinsiyet, mesleki kıdem ve mezun olunan fakülte türü değişkenleri açısından anlamlı olarak farklılaşmadığı belirlenmiştir Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme uygulamalarını etkileyen faktörlerle ilgili bulgulara göre bu uygulamalarını etkileyen pek çok faktör olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme uygulamalarını inançları ve merkezi sınavların varlığı dışında zaman, okul imkânları ve çevresel etkenler vb. dışsal faktörlerin oldukça etkilediği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme uygulamalarını bu faktörlere göre şekillendirdikleri ve uygulamalarında özellikle merkezi sınavların önemli bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme uygulamalarını etkileyen bu faktörler nedeniyle derslerinde performansa dayalı değerlendirmelere çok sık yer veremedikleri tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Ölçme ve değerlendirme, merkezi sınavlar, değerlendirmeye yönelik inanç

This research aims to determine science teachers' assessment practices and the factors affecting their assessment practices. In this research, [one of the mixed method designs] which namely convergent parallel design, contains both quantitative and qualitative approaches was used. The study group of the quantitative part of the research involved 154 science teachers working in the center at Sivas while the qualitative part of the research was conducted with 10 science teachers for the interviews and 4 science teachers for the observations. In this research, quantitative data was collected by the `General Views About High Stakes Testing Scale` and `Beliefs About Assessment Scale` developed by Genç (2005), qualitative was collected with an Observation Form developed by Susuwele-Banda (2005), field notes and interview forms developed by the researcher. In the quantitative data analysis, dependent samples t-test, İndependent samples t-test, Repeated measures for ANOVA, One-way ANOVA and MANOVA and in the qualitative data analysis, descriptive analysis and categorical content analysis were used.The results of the study showed that teachers' beliefs intended for different assessment types (such as formative, summative, alternative and traditional) changed prominently and these beliefs of teachers were parallel with their assessment applications. In addition, teachers' beliefs about assessment and their views on applications didn't show a significant difference depending on their year of experience. We could not find their gender and graduation an impact of their beliefs and views. On the other hand, teachers had positive thoughts and negative thoughts which were very high scored about High-Stake Testing according to the results. Moreover, teachers' views didn't show a significant difference depending on their gender, year of experiences, and faculty of graduation. As to the factors that affect teachers' assessment applications there were many factors affected these applications. It has been found that external factors such as time, school facilities and environmental factors are very influential on teachers' assessment practices. It has been determined that teachers shaped assessment practices according to these factors. Additionally, it was found that teachers didn't use different kinds of application approaches due to the factors affecting their assessment applications.Key Words: Assessment, high stakes testing, beliefs about assessment