Ortaokul öğrencilerinde internet bağımlılığı ve siber zorbalık davranışları ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi

Abstract

Küreselleşen dünya ile birlikte bilgi ve bilişim alanındaki gelişmeler hızlanmaktadır. Bu değişim ve gelişmelerden birisi de internet kullanım alanında yaşanmaktadır. İnternet kullanımındaki artış insanoğlunun yaşamına pek çok yenilik getirmiştir. Bu yenilikler kişilerin hayatlarını kolaylaştırabildiği gibi bazı problemlere de yol açabilmektedir. İnternetin problemli kullanımından kaynaklanabilecek durumlardan birisi olan siber zorbalık davranışı da son zamanlarda ortaya çıkan kavramlardan olmuştur. Günümüzde internetin yaşamın her alanında kullanımı nedeniyle olumlu ve olumsuz pek çok sonucu ortaya çıkmış ve bu nedenle siber zorbalık davranışı da son zamanlarda internet bağımlılığı ile birlikte literatüre giren kavramlardan birisi olmuştur. Bunun sonucu olarak da son yıllarda siber zorbalık ve internet bağımlılığı konuları araştırmacılar tarafından üzerinde çalışma yapılan önemli konular haline gelmeye başlamıştır. Ortaokul öğrencilerinde internet bağımlılığı ve siber zorbalık davranışı arasında ilişkinin olup olmadığını ve hangi değişkenlere göre farklılık gösterdiğini belirlemek amacıyla yapılmış olan bu çalışmayla da özellikle ortaokul kademesinde (7. ve 8. sınıf öğrencileri) yer alan öğrencilerin internet bağımlılığı ve siber zorbalık davranışları arasındaki ilişki incelenmek istenmiştir. Bu amaçla araştırma Sivas İl merkezinde yer alan 6 ortaokuldan 779 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, İnternet Bağımlılık Ölçeği ve Siber Zorbalık Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler korelasyonel analiz ve çok yönlü varyans analizi tekniği olan MANOVA teknikleri kullanılarak SPSS 17 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir.Yapılan analizler sonucunda öğrencilerin internet bağımlılık davranışları ile eğitim gördükleri sınıf düzeyi, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, evde bulunan kitap sayısı, çalışma masasının olması, öğrencinin evinde kendisine ait bilgisayar olup olmaması ve evde internet bağlantısı olup olmaması değişkenleri arasında manidar bir ilişkinin olmadığı belirlenirken; internet bağımlılığı davranışı ile cinsiyet ve internet kullanım yeri değişkenleri arasında manidar bir ilişkinin olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Yapılan analizde internet bağımlılık davranışının cinsiyet açısından erkek öğrencilerde kız öğrencilere göre daha fazla olduğu görülürken internet bağımlılığı ve internet kullanım yeri arasındaki ilişki sonucunda ise internet kafede ve evde internet kullanan öğrencilerin okulda internet kullanan öğrencilere göre internet bağımlılık davranışını daha çok gösterdikleri sonuçlarına ulaşılmıştır.Araştırma kapsamında öğrencilerin siber zorbalık davranışlarının değişkenler açısından analizi sonucunda ise siber zorbalık davranışı ile anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, evde bulunan kitap sayısı, çalışma masasının olması ve evde internet bağlantısı olup olmaması değişkenleri arasında manidar bir ilişkinin olmadığı belirlenirken siber zorbalık davranışı ile eğitim görülen sınıf düzeyi, cinsiyet, evde bilgisayar olması ve internet kullanım yeri değişkenleri arasında manidar bir ilişkinin olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Sınıf düzeyi ile siber zorbalık davranışı ilişkisine bakıldığında 8. sınıf öğrencilerinin 7. sınıf öğrencilerine göre daha fazla siber zorbalık davranışı gösterebildikleri sonucuna ulaşılmıştır. Siber zorbalık davranışı ile cinsiyet değişkeni arasındaki ilişki incelendiğinde erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre daha fazla siber zorbalık davranışında bulunduğu görülmüştür. Ayrıca analizler sonucunda internet kafede internet kullanan öğrencilerin evde ve okulda internet kullanan öğrencilere göre daha çok siber zorbalık davranışı gösterdikleri sonucuna ulaşılmıştır.Araştırmanın sonucunda öğrencilerin internet bağımlılığı ve siber zorbalık davranışları arasındaki ilişki de incelenmiş ve analiz sonucunda öğrencilerin siber zorbalık ve internet bağımlılık davranışları arasındaki korelasyon değerinin manidar (r=0.37) olduğu görülmüştür. Bu sonuç doğrultusunda ortaokul öğrencilerinin siber zorbalık ile internet bağımlılık davranışları arasında (r2=0.14) orta düzeyde pozitif bir ilişkinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Bağımlılık, İnternet Bağımlılığı, Zorbalık, Siber Zorbalık

Along with the globalizing world, developments in the field of knowledge and information are accelerating. One of these changes and developments is experienced in internet usage. The increase in the use of the ınternet has brought many innovations to the lives of human beings. However these innovations can make people's lives easier they can cause some problems. The cyber bullying behaviour, which is one of the situations that can arise from the problematic use of the ınternet, has also come from the concepts that have emerged recently. Today, many positive and negative consequences have arisen due to the use of the internet in all areas of life, and for this reason, cyber bullying behaviour has recently been one of the concepts that entered the literature together with internet addiction. As a result of this, cyber bullying and internet addiction in recent years have become important topics for researchers to study.The aim of this study is to investigate the relationship between ınternet addiction and cyber bullying behaviours of middle school students (7th and 8th grade students), especially with regard to internet addiction and cyber bullying behaviours in secondary school students. For this purpose, the research was carried out on 779 students from 6 secondary schools located in the city center of Sivas. Personal Information Form, Internet Addiction Scale and Siberian Bullying Scale were used to collect data in the study. The obtained data were analyzed by SPSS 17 packet program using correlation analysis and MANOVA techniques, which are versatile variance analysis techniques.As a result of the analyzes made, it was determined that there was no meaningful relationship between internet dependency behaviours of students and the variables such as classroom level, mother education level, father education level, number of books available at home, working desk, whether the student had his own computer at home and internet connection at home ; It is concluded that there is a meaningful relationship between internet addiction behaviours and gender and internet use place variables. In the analyzed analysis, internet addiction behaviours were found to be higher in male students than female students in terms of gender, whereas the result of the relationship between internet addiction and internet usage place showed that students who use the internet in internet cafes and at home show more internet addictive behaviour than students who use internet in school.Under the scope of the research, it was determined that there was no significant relationship between cyber bullying behaviours and parents education status, father education status, number of books at home, working table and whether there was internet connection at home in the results of analysis of variables of cyber bullying behaviours there is a meaningful relationship between variables such as class level, gender, computer at home and internet use. When the relationship between class level and bullying behaviour is examined, it is concluded that 8th grade students can show more cyber bullying behaviours than 7th grade students. When the relationship between bullying behaviours and gender variables was examined, it was observed that male students had more cyber bullying behaviours than female students. In addition, as a result of the analysis, the students who use the internet in internet cafes reached the result that they showed more cyber bullying behaviours than the internet users at home and at school.As a result of the research, the relationship between students 'internet addiction and bullying behaviours was examined and it was seen that the correlation value between students' cyber bullying and internet addiction behaviours was significant (r = 0.37). As a result, it was concluded that middle school students had a moderately positive relationship between cyber bullying and internet addiction behaviours (r2 = 0.14).Keywords: Addiction, Internet Addiction, Bullying, Cyber Bullying