Okul müdürlerinin etkin dinleme becerilerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi( Sivas ili örneği)

Abstract

Bu araştırma okul müdürlerinin etkin dinleme becerilerini öğretmen görüşlerine göre ortaya çıkarmayı amaçlayan betimsel bir çalışmadır. Araştırma da hem nicel hem de nitel boyutları içerisine alan, açımlayıcı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda ilişkisel tarama modeli, nitel boyutta ise durum deseni kullanılmıştır. Nicel boyut çalışma grubunu 2016-2017 eğitim öğretim yılında Sivas ili merkez ilçe ve merkeze bağlı köy ve beldelerde yer alan 36 ilkokul, ortaokul ve liselerde görevli öğretmenler, nitel boyut çalışma grubunu ise, bu okullarda görevli öğretmenlerden maksimum çeşitlilik örnekleme yoluyla seçilen 14 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında nicel veri toplama aracı olarak , Brandt, R., Brandt, J., Emmert, P., ve Emmert, V. (1992) tarafından geliştirilen, Shoho, A. R., Woods, J. ve Smith, P. (2006) tarafından modife edilen ve Akan, A. (2011) tarafından uyarlanan `Dinleme Uygulamaları Anketi [Müdürler ve Öğretmenler]`(DUAMÖ) kullanılmıştır. Araştırmaya ait verilerin toplaması sürecinde random örnekleme yöntemi kullanılmış, katılımcı görüşlerinin, cinsiyet, meslekteki tecrübe ve kurum türü değişkenlerine göre irdelenmesi amacıyla SPSS paket programı kullanılmıştır. Nitel veri toplama aracı olarak öğretmenlerin okul müdürlerinin etkin dinleme becerilerini belirlemeye ilişkin görüşlerinin alındığı yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda şu bulgular yer almaktadır: Öğretmenlerin genel olarak okul müdürlerinin etkin dinleme becerilerine ilişkin görüşleri `genellikle` düzeyindedir. Öğretmenlerin cinsiyet değişkenine göre okul müdürlerinin etkin dinleme becerilerine ilişkin görüşlerinde anlamlı bir farklılık oluşmamıştır. Öğretmenlerin kurum türü değişkenine göre okul müdürlerinin etkin dinleme becerilerine ilişkin görüşlerinde anlamlı bir farklılık oluşmamıştır. Öğretmenlerin kıdem değişkenine göre, okul müdürlerinin etkin dinleme becerilerine ilişkin yapılan ANOVA sonuçlarına göre öğretmenlerin görüşlerinde anlamlı bir fark oluşmuştur. Yapılan Ki-Kare testi sonunda, öğretmenlerin cinsiyetlerinin, etkin bir dinleyicinin sahip olması gereken üç özelliği sıralamalarına ilişkin algılarında birinci, ikinci ve üçüncü özelliğe verdikleri cevaplar açısından istatistiksel bakımdan anlamlı bir ilişki olmadığı belirlenmiştir. Öğretmenlerin mesleki tecrübelerinin, etkin bir dinleyicinin sahip olması gereken üç özelliği sıralamalarına ilişkin algılarında birinci ve üçüncü özelliğe verdikleri cevaplar açısından istatistiksel bakımdan anlamlı bir ilişki olduğu, ikinci özelliğe verdiği cevaplar arasında anlamlı bir ilişki olmadığı belirlenmiştir. Öğretmenlerin çalıştıkları kurum türünün, etkin bir dinleyicinin sahip olması gereken üç özelliği sıralamalarına ilişkin algılarında birinci, ikinci ve üçüncü özelliğe verdikleri cevaplar açısından istatistiksel bakımdan anlamlı bir ilişki olmadığı belirlenmiştir.Nitel veriler incelendiğinde, öğretmenlerin okul müdürlerinin etkin dinleme becerilerinin alt boyutları olan katılım, empati, tepki ve güvenilirliğe ilişkin görüşlerinin olumlu olduğu görülmüştür. Nitel ve nicel bulgular birlikte değerlendirildiğinde, öğretmenlerin gerek DUAMÖ ölçeğine vermiş oldukları cevaplar konusunda gerekse ortaya çıkan kategoriler bağlamında DUAMÖ hakkında olumlu algı ve görüşlere sahip oldukları söylenebilir. Bu durum ise nitel bulguların nicel bulguları desteklediği ve açıkladığı şeklinde yorumlanabilir. Bu kapsamda araştırmanın nitel ve nicel bulgularından faydalanarak alanyazına ve uygulayıcılara yönelik okul müdürlerine, etkin dinleme becerilerini geliştirmek adına, sağlıklı bir iletişimin temeli olan katılım, empati, güvenilirlik ve tepki konusunda hizmet içi eğitim verilmelidir.Anahtar Sözcükler: İletişim, etkin dinleme becerileri, okul müdürü

This research is a descriptive study aimed at revealing the effective listening skills of school principals according to their teachers' views.The exploratory mixed method, which includes both quantitative and qualitative dimensions, has been used in the research. Relational screening model was used in the quantitative dimension of the research and case designation was used in the qualitative dimension. The qualitative dimension study group constituted 14 teachers selected by maximum diversity sampling among the teachers working in primary schools, junior high schools and high schools in 36 provinces and villages of Sivas province center and districts in the province of Sivas in 2016-2017 academic year. Shoho, AR, Woods, J. and Smith, P. (2006), developed by Brandt, R., Brandt, J., Emmert, P., and Emmert, `Listening Practices Questionnaire [Managers and Teachers]` (DUAMÖ), modulated by Akan, A. (2011), were used. Random sampling method was used in the collective process of the data belonging to the research and SPSS package program was used to analyze participant opinions according to gender, professional experience and institution type variables. As a qualitative data collection tool, a semi-structured interview form was used for teachers' opinions about determining effective listening skills of school principals.In the quantitative dimension of the study, the following findings are present: Teachers' opinions on effective listening skills of school principals in general are `generally` level. According to the gender variable of the teachers, there was no significant difference in the opinions of school principals regarding effective listening skills. There was no significant difference in the opinions of school principals regarding the effective listening skills according to the variables of institution type of teachers. According to the seniority variable of the teachers, according to the results of ANOVA on the effective listening skills of the school principals, there was a meaningful difference in the opinions of the teachers. At the end of the Chi-Square test, it was determined that the gender of the teachers did not have a statistically significant relationship in terms of the answers to the first, second and third features in order to rank the three features that an effective listener should possess. It has been determined that the teachers' professional experience has a statistically significant relationship in terms of the answers to the first and third characteristics in their perception of the three essential features of an effective listener, and that there is no meaningful relationship between the answers to the second feature. It has been determined that there is no statistically significant relationship between the responses of the teachers to the first, second and third features of their institutional approach and their ability to rank the three essential features of an effective listener.When the qualitative data were examined, it was found that teachers 'opinions about sub-dimensions of participation, empathy, reaction and reliability of school principals' effective listening skills were positive. When the qualitative and quantitative findings are evaluated together, it can be said that they have positive perceptions and opinions about DUAMÖ in the context of the categories that arise as to the answers that the teachers have given to the DUMÖ scale. This can be interpreted as qualitative findings supporting and explaining quantitative findings. In this context, in-service training on participation, empathy, reliability and response, which is the basis of a healthy communication, should be given to the teachers of the schools and the administrators of the schools, taking advantage of the qualitative and quantitative findings of the research, in order to develop effective listening skills.Key Words: Communication, effective listening skills, school principal.