Kronik böbrek yetmezlikli hastalarda antioksidan enzimlerden glutatyon peroksidaz ve süper oksit dismutaz aktivitelerine hemodiyalizin etkisinin araştırılması

Abstract

ÖZET Amaç: Kronik böbrek yetmezlikli hastalar prematür kardiovasküler hastalık bakımından oldukça yüksek bir insidansa sahiptir. Hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda, reaktif oksijen türleri ve antioksidan mekanizmalar arasındaki denge bozulmaktadır. Lipid peroksidasyonu artışı ve antioksidan kapasite azalması, ateroskleroz riskinin artmasına neden olmaktadır. Çalışmamızın amacı, kronik böbrek yetmezliği ve hemodiyalizin, oksidatif stres artışı ile ilişkisini araştırmaktır. Materyal ve Metod: Hemodiyalizle ortaya çıkan oksidatif hasan ortaya koymak için, hemodiyaliz tedavisindeki 41 kronik böbrek yetmezlikli hastada, plazma malondialdehid (MDA) düzeyi ve eritrosit süperoksit dismutaz (SOD), glutatyon peroksidaz (GSHPx) aktiviteleri ölçüldü ve sağlıklı kontrol grubu değerleri ile karşılaştırıldı. Bulgular: Sağlıklı kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, hemodiyaliz öncesi KBY'li hastaların eritrosit SOD ve GSHPx aktiviteleri anlamlı oranda daha düşük bulundu (her ikisi içinde p<0.001); halbuki Aynı hasta grubunun plazma MDA düzeyleri kontrollere göre daha yüksekti (p<0.01). Bu sonuçlar üremik toksinlerin eritrosit GSHPx ve SOD aktivitesini etkileyebileceğini göstermektedir. Hemodiyaliz sonrası GSHPx ve SOD enzimleri, anlamlı olarak daha yüksekti (sırasıyla p<0.01 pO.001), fakat hemodiyaliz sonrasında her iki enzimin aktiviteleri kontrollere göre düşüktü (pO.001, pO.Ol). Bunun yanında, diyaliz sonrasında plazma MDA düzeylerinin, hemodiyaliz öncesi ve kontrol değerlerine göre daha yüksek (3.51±0.61, 1.82±0.49, 0.85±0.15 nmol/mL) olduğu bulundu (pO.001). Sonuç: Bulgular, kronik böbrek yetmezliğinde hemodiyalizin yol açtığı bir oksidatif stresi ve serbest radikalleri detoksifike edici enzim sistemlerinde bir bozukluğu ortaya koymaktadır. Bu çalışma kronik böbrek yetmezlikli hastalarda eritrositlerde enzimatik antioksidan savunma mekanizmasının baskılandığını göstermektedir. Oksidan stres bu hastalarda ateroskleroz dahil bir çok olayın patogenezinde rol oynayabilir. Kronik böbrek yetmezliğinde, azalmış antioksidan kapasitenin lipid peroksidasyonuna, sonuçta hemoliz ve anemiye yol açan önemli faktörlerden biri olduğu ileri sürülebilir. Anahtar kelimeler: lipid peroksidasyonu, süperoksit dismutaz, glutatyon peroksidaz, hemodiyaliz, kronik böbrek yetmezliği,

SUMMARY Objective: Patients with chronic renal failure (CRF) have a high incidence of premature cardiovascular disease. The balance between reactive oxygen species (ROS) generated during metabolism and defence mechanism is changed in patients on chronic haemodialysis. Increased lipid peroxidation and depletion of antioxidant may contribute to increased risk of atherosclerosis. The aim of this study was to determine if chronic renal failure and haemodialysis were associated with increased oxidative stress. Material and Methods: In order to test the existence of a possible oxidative damage during haemodialysis, plasma malondialdehyde (MDA) level, erytrocyte superoxide dismutase (SOD) and glutathione peroxidase (GSHPx) activities were measured in 41 patient with chronic renal failure on maintenance haemodialysis and compared with values obtained from a group of healthy controls. Results: When compared to healthy control group, the activities of erytrocyte GSHPx and SOD were found to be significantly lower in patients (CRF) before haemodialysis ( for both of them pO.OOl); whereas the levels of plasma MDA were higher (p<0.01) in the same patient group than those of controls. These results suggest that uremic toxins may influence the activities of erythrocyte GSHPx and SOD. GSHPx and SOD enzymes were significantly higher after a single haemodialysis than before haemodialysis (respectively p<0.01 pO.OOl), but these enzymes were significantly lower in the patients after haemodialysis than in the controls (pO.OOl, p<0.01). Also, plasma MDA levels were found to be higher in dialysis patients in comparison to CRF and control group ( 3. 51 ±0.61, 1.82±0.49, 0.85±0.15 nmol/mL). Conclusion: The results confirm the existence of an oxidizing stress resulting from haemodialysis and a disturbance in the enzyme sistems which detoxificate free radicals in CRF patients. This study suggested that enzymatic antioxidant defense mechanism were suppressed in the erytrocytes from the patients with CRF. Oxidant stress may play a role in the patogenesis of a variety of conditions, including atherosclerosis in CRF. It is proposed that reduced antioxidant defense mechanism is one of the important factors leading to lipid peroxidation and thereby to hemolysis and anemia in the patient with chronic renal failure. Key words: lipid peroxidation, superoxide dismutase, glutathione peroxidase, chronic renal failure, haemodialysis