Fen eğitiminde biçimlendirici değerlendirme uygulamalarının öğrencilerin üst bilişsel bilgi ve becerilerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada alternatif (performansa dayalı) ölçme ve değerlendirme teknikleriyle yürütülen biçimlendirici değerlendirme uygulamalarının, öğrencilerin üst bilişsel bilgi ve becerilerine olan etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçla sürecin, öğrencilerin üst bilişsel bilgi ve üst bilişsel düzenleme becerileri üzerindeki etkileri incelenmiştir.Araştırmada karma yöntem esas alınmıştır. Araştırmanın nicel bölümü deney, plasebo ve kontrol gruplu ön test-son test yarı deneysel desene göre yürütülmüştür. Araştırmanın nitel bölümünde ise durum çalışması esas alınmıştır. Deneysel desenin çalışma grubunu 37 [Deney (n=12), Plasebo (n=12) ve Kontrol (n=13)] 7. sınıf öğrencisi oluştururken, durum çalışmasının çalışma grubunu deney grubunda yer alan 12 öğrenci oluşturmuştur. Ayrıca yine durum çalışması kapsamında, deney grubu içinde yer alan ve gönüllülük esasıyla belirlenen üç öğrenci ile süreç boyunca görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda veriler Çocuklar için Üst Bilişsel Farkındalık Ölçeği ve Üst Bilişe Yönelimli Sınıf Çevresi Ölçeği-Fen ile toplanırken nitel boyutunda ise görüşme formları aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada elde edilen nicel verilerin analizinde; `Kruskal Wallis Testi` ve `Mann Whitney U Testi` kullanılırken, nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz ve kategorisel içerik analizi teknikleri kullanılmıştır.Araştırma sonucunda alternatif (performansa dayalı) ölçme ve değerIendirme teknikleriyle yürütülen biçimlendirici değerlendirme uygulamalarının öğrencilerin üst bilişsel bilgi ve üst bilişsel düzenleme becerileri üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Deney kontrol ve plasebo grubundaki öğrencilerin üst bilişsel bilgi ve üst bilişsel düzenleme becerilerinde, ön test puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık yokken son test puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir farklılık elde edilmiştir. Benzer şekilde üst bilişe yönelimli sınıf çevresinin; duygusal destek, paylaşılan kontrol, öğrenci-öğrenci etkileşimi, öğrencinin sesi ve üst bilişsel talepler faktörlerine ilişkin deney, plasebo ve kontrol grubu öğrencilerinin ön test puan ortalamaları anlamlı olarak farklılaşmazken son test puan ortalamaları arasında deney grubu lehine anlamlı farklılık gözlenmiştir. Nitel bulgular da, genel olarak deney grubundaki öğrencilerin çok büyük bir kısmının üst bilişsel bilgi ve becerilerinde önemli gelişmeler olduğunu göstermektedir. Üç öğrenci ile yapılan süreç boyu görüşmelerde; görüşmeler ilerledikçe öğrencilerin üst bilişsel farkındalık, izleme, değerlendirme ve kendini kontrol becerilerinin geliştiği gözlemlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Üst biliş, biçimlendirici değerlendirme, alternatif (performansa dayalı) ölçme ve değerlendirme

The current study aimed to investigate the effects of a formative assessment process carried out with alternative (performance-based) techniques on students' metacognitive skills. For this purpose; the effects of the process on students' metacognitive knowledge and regulation skills were examined.Mixed method was embraced in the study. Pre-test post-test quasi-experimental design with experiment, placebo and control group was employed in the quantitative part of the study and the qualitative part was based on the case study. The sample of the case study consisted of 12 and the sample of the experimental design consisted of 37 [Experiment (n = 12), Placebo (n = 12) and Control (n = 13)] students of 7th grade. In addition, three voluntary students were interviewed in the experimental group throughout the process within the context of the case study. The quantitative data were collected by Meta-cognitive Awareness Scale for Children and Metacognition-oriented Group Domain-Science. The qualitative data, though, were collected by interview forms. `Kruskal Wallis Test` and `Mann Whitney U Test` were performed in the quantitative data analysis whereas descriptive analysis and categorical content analysis techniques were used in the qualitative data analysis.The results showed that the assessment process based on alternative (performance based) techniques were effective on the students' metacognitive skills. While there was no difference among pre-test mean scores for metacognitive knowledge and regulation skills of the participants in the experimental and placebo groups, a significant difference was found among pre-test and post-test scores of the experimental group. Accordingly, the pre-test mean scores for emotional support, shared control, student-student interaction, student's voice, and meta-cognitive demands factors of Metacognition-oriented Group Domain Scale were not significantly different in the control, placebo and experimental groups whereas a significant difference was observed for the post-test mean scores of the experimental group for all factors. The qualitative findings also showed that a large part of the participants in the experimental group displayed a remarkable improvement in metacognitive knowledge and skills. The interviews made with three students showed that they improved in metacognitive awareness, monitoring, evaluation and self-control skills as the process proceeded.Key Words: Metacognition, formative assessment, alternative (performance-based) testing and assessment.