Maksiller sinüste alveolar pnömatizasyon ve ilişkili faktörlerin panoramik ve KIBT görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilmesi

Abstract

Sinüs pnömatizasyonu; büyüme periyodu boyunca bütün paranazal sinüslerde meydana gelerek, sinüs hacimlerinin artmasına sebep olan fizyolojik bir süreçtir. 20 yaşında üçüncü molar dişlerin erüpsiyonunun tamamlanması ile maksiller sinüsün pnömatizasyonu durur. İlerleyen zamanlarda görülen ek pnömatizasyon neticesinde maksiller sinüs tabanı, komşu diş köklerinin arasına veya dişler arasındaki dişsiz alana doğru genişleyerek alveolar girinti oluşturur ve alveolar pnömatizasyon meydana gelir.Bu çalışmada, klinikte sık tercih edilen panoramik görüntülemenin, konik ışınlı bilgisayarlı tomografiye (KIBT) kıyasla alveoler pnömatizasyon ve diş kökü- sinüs ilişkisini belirlemedeki sensitivite, spesifite ve tanısal doğruluk değerini tespit etmek, ayrıca alveoler pnömatizasyon prevelanslarının belirgin farklılık göstermesi nedeniyle, KIBT görüntüleme ile, Türk sub-populasyonundaki pnömatizasyon prevalansı ve alveoler pnömatizasyonların sinüs patolojileriyle ilgili olası ilişkilerini değerlendirmek amaçlanmıştır.Bu amaç doğrultusunda 2015-2016 yılları arasında Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'ne başvuran 300 hastanın 600 maksiller sinüs görüntüsü 'panoramik röntgen ve KIBT' ile incelendi.Hastaların %81,3'ünde alveolar pnömatizasyon, %63'ünde mukozal kalınlaşma ve %31,7'sinde diğer patolojiler tespit edildi. Panoramik röntgenin maksiller sinüslerde alveolar pnömatizasyonu ve diş kökünün sinüs tabanından uzakta, sinüs tabanına komşu ve sinüsün içinde konumlanmasını belirlemede sensitivite değerleri sırasıyla; %97,7, %85,2, %26,3 ve %96,8; spesifite değerleri sırasıyla %62,1, %96,3, %96,7 ve %78,8 olarak bulundu.Sonuç olarak; pnömatizasyon prevalansı oldukça yüksek olup yaş grupları ve diş varlığı ile anlamlı ilişki içindedir. Panoramik radyografiler özellikle dişin sinüse komşu olduğu durumlarda olmak üzere, diş köklerini sinüslerle daha ilişkili seviyede göstermektedir. Ortaya çıkan bu sonuçlar hekimi bazen gereksiz bir perforasyon beklentisine soksa da, hasta açısından bir risk oluşturmayacağından, panoramik röntgen diş kökü-sinüs ilişkisinin değerlendirilmesinde kullanılabilir ancak kesin tanı için KIBT tercih edilmelidir.Anahtar kelimeler: Maksiller sinüs, pnömatizasyon, konik ışınlı bilgisayarlıtomografi, panoramik radyografi

Sinus pneumatization; is a physiological process that causes all sinus volumes to increase during growth period in all paranasal sinuses. With the completion of the eruption of the third molar teeth at age 20, the pneumatization of the maxillary sinus ceases. As a result of the additional pneumatization seen in later times, the maksillary sinus floor expands to the toothless area between the teeth or between adjacent tooth roots and creates alveolar recess and alveolar pneumatization occurs.This study aimed to identify the sensitivity, specificity and diagnostic accuracy of panoramic radiography that is usually preferred in dental clinics, in detecting alveolar pneumatization and the relations between dental roots and sinüs floor compared to KIBT. Additionally, the aim of this study is to evaluate the prevalence of pneumatization in the Turkish sub-population and possible associations with sinus pathologies with KIBT imaging because of the wide range of prevalence of alveolar pneumatizon. For this purpose, 600 maxillary sinus images of 300 patients who referred to Cumhuriyet University Faculty of Dentistry between the years of 2015 and 2016 were examined with 'panoramic radiography and KIBT'. Alveolar pneumatization in 81.3% of patients, mucosal thickening in 63% and other pathologies in 31.7% of patients was found. In detection of pneumatization in maxillary sinuses and the position of tooth root away from sinus, adjacent to sinus, in sinus with panoramic radiography, the sensitivity values were found 97,7%, 85,2% ,26,3% and 96,8% , the specificity values were found 62,1%, 96,3%, 96,7% and 78,8% respectively.Consequently, prevalence of pneumatization is quite high and is in significant relation with age groups and dental existence. Panoramic radiographs show tooth roots more closely related to the sinuses, especially when tooth root is adjacent to sinus. Because of these outcomes, physician sometimes anticipates an unnecessary perforation risk, but this condition doesn't pose a risk for the patient. Therefore panoramic radiography can be used to evaluate the relation between tooh root and sinus floor, but CBCT should be preferred for definite diagnosis.Keywords: Maksillary sinus, pneumatization, cone beam computed tomography, panoramic radiography