Erişkin bireylerde koşu bandı ile yapılan ılımlı egzersizin denge üzerine etkisi

Abstract

Amaç ve kapsam: Günümüz toplumlarında giderek artan sedanter yaşam, fiziksel aktivitenin azalmasına, buna bağlı olarak kardiyovasküler ve hareket sisteminin kapasitesinin giderek düşmesine neden olmaktadır. Bu durum dengenin sağlanması ve sürdürülmesi bakımından önemli rol oynayan nöromuskuler kontrol mekanizmalarında yetersizliğe neden olmaktadır. Sedanter yetişkinlerin submaksimal egzersiz düzeyinde fiziksel faaliyete maruz kaldıklarında ortaya çıkacak algılanan zorlanma düzeyi ve fizyolojik parametrelere göre statik denge durumlarının nasıl etkilendiğini ve bu duruma cinsiyet faktörünün nasıl etki ettiğini araştırmayı amaçladık.Gereç ve Yöntem: Çalışmada 20 kadın ve 14 erkek gönüllü yer aldı. Gönüllülerin egzersiz öncesi kardiyolojik muayeneleri yaptırılarak, ılımlı egzersiz yapmalarına engel bir durum olmadığı belirlendi. Gönüllülere egzersiz öncesi pedobarografi cihazı ile statik denge ve laktat ölçümü yapıldı. Daha sonra modifiye Bruce koşubandı protokolü ile submaksimal egzersiz sınırlarını oluşturan kriterlere ulaşılana kadar egzersiz yaptırıldı. Her aşamada algılanan zorluk derecesini belirlemek için gönüllülere modifiye Borg skalası ile sorgu yapıldı. Test bitiminde hemen, 5 dakika sonra ve 10 dakika sonra statik denge ölçümü ve kan laktat ölçümleri tekrarlandı. Elde edilen veriler istatistiksel olarak ve cinsiyete göre SPSS 15.0 programı yardımıyla değerlendirildi.Bulgular:Deneklerin tümü değerlendirildiğinde denge statik parametrelerinde anlamlı fark saptanmadı. Ancak cinsiyete göre bakıldığında kadınlarda AREA 0. ve 10. dakikalar arasında (p=0.021) ve APexc parametresi 0. ve 10. dakikalar arasında (p=0.018) anlamlı farklılık gösterdi. Erkeklerde tüm parametrelerde farklılık saptanmadı.Sonuç ve Öneriler:Aerobik egzersiz sınırları içinde yapılan ılımlı egzersizin 18-45 yaş arası erişkin sedanter bireylerde metabolik parametreleri önemli oranda etkilediğini ve hem solunumsal hem de laktik asit gibi metabolit birikiminin bireysel ve cinsiyete bağlı önemli değişkenlik gösterdiği anlaşılmaktadır. Kadınların aynı algılanan zorluk derecesinde erkeklere göre fizyolojik kapasitelerinin düşük olduğu gözlendi. Buna karşılık denge parametrelerine bakıldığında kadınların biraz daha hızlı toparlandığı söylenebilir. Gündelik ve iş yaşamında algılanan zorlanma derecesinin bir yorgunluk kriteri olarak değerlendirilmesi, özellikle dikkat ve denge gerektiren fiziksel faaliyetlerde istenmeyen kazalardan kaçınmak için göz önünde bulundurulması gerekir. Anahtar kelimeler: Statik denge; postural kontrol; cinsiyet; ılımlı egzersiz; Borg skalası.

Objective and scope: Increase in the occurrenceof sedentary life with concurrent decrease in physical activity, result ina gradual reduction incardiovascular and locomotor capacities. This, in turn, causes a deficiency in neuromuscular control mechanisms that are involved in restoring and maintaining balance. We aimed to examine how static balance was affected with regard to perceived degree of difficulty and physiological parameters when sedentary individuals are subjected to physical activity at the level of submaximal exercise and whether sex was a factor in this relation.Material and Method:Twenty female and 14 male volunteers participated in the study. Subjects underwent cardiac examination prior to the exercise program and all were deemed fit to exercise moderately. Static balance by pedobarograph and blood lactate measurements were carried out before the exercise. Subjects then started exercising using modified Bruce treadmill protocoluntil they fulfilled the criteria for submaximal exercise. At every stage, modified Borg scale was given to the subjects to determine the perceived degree of difficulty. Static balance and blood lactate measurements were repeated right after the exercise, 5 and 10 minutes after the exercise. Data was fed into SPSS v15.0 statistical package for analysis.Findings: There were no statistically significant differences between static balance parameters. However, when sex was factored in, there were significant differences in AREApost0 and AREApost10 (p=0.021) and APexc at 0 and 10 minutes (p=0.018) in females. There were no significant differences in males. Conclusion and Suggestions: Results indicate that moderate aerobic exercise performed by sedentary adults aged between 18 and 45 significantly affected metabolic parameters. There are not only significant sex differences but also individual variability in both respiratory parameters and accumulation of metabolic products such as lactic acid. The physiological capacities of females were lower than those of males at the same perceived degree of difficulty. On the other hand, the balance parameters were restored more rapidly in females. We suggest that perceived degree of difficulty should be taken as a criterion for fatigue in daily living activities and business life and that it shouldbe taken into account to prevent accidents during activities that especially require attention and balance. Key words: Static balance; postural control; sex; moderate exercise; Borg scale