`İlköğretimin ikinci kademe fen bilgisi öğretmenlerinin öğretmenlik bilgi ve becerilerine ilişkin yeterliliklerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi`

Abstract

ÖZET Günümüzde bir ülkenin, her alanda kalkınabilmesi ve ilerlemesi o ülkenin sahip olduğu kaliteli insan gücüne bağlı olduğu görülmektedir. Kaliteli insan gücüde nitelikli bir eğitimin sonucudur. Nitelikli eğirim ise öğretmenin niteliği, mesleki bilgi ve becerisiyle yakından ilgilidir. Başka bir deyişle uygarlık, öğretmenlerin görevlerindeki başarılarıyla doğru orantılı olarak değişmektedir. Çünkü eğitim kurumlarının temel görevi olan öğretim sürecinde başrolü öğretmen oynamaktadır. Bu anlamda öğrencilerin öğrenmelerinin en yüksek düzeyde gerçekleşip gerçekleşmemesinden asıl sorumlu öğretmendir. Özellikle bilim ve teknolojideki ilerlemeye paralel olarak fen eğitimine verilen önem artmaktadır. Çünkü, bilim ve teknolojiyi üretebilecek bireyler fen eğitimi sayesinde yetiştirilebilir. Bununla birlikte fen eğitiminin temel amacı bilim adamı yetiştirmek değil, bireylere bilim okur yazarlığı kazandırmaktır. Bu nedenle örgün eğitim kurumlarında öğrencilere hem bilim okur yazarlığı kazandırmak hem de istenilen davranış değişikliğini meydana getirmek üzere öğretim tekniklerini planlama, gerekli fiziksel ortamı hazırlama, araç-gereç sağlama, öğretim etkinliklerini uygulaması ve sonucu değerlendirme gibi işlemleri yürütme sorumluluğu fen bilgisi öğretmenine aittir. Sonuç olarak diyebiliriz ki yeni nesillerin verimli, yapıcı, yaratıcı niteliklere sahip birer meslek adamı, ülkesine karşı görev ve sorumluluklarının bilincine varmış vatandaşlar olarak yetiştirilmelerinden öğretmenler sorumludur. örgün eğitim kurumlarında fen bilgisi öğretmenlerinin bir ülkenin bilim ve teknolojideki ilerlemesinde bu kadar önemli bir yere sahip olması, onların mesleklerinin her alanında kusursuz ve üretici olmalarını gerektirdiğinden dolayı ilköğretimin II. kademe fen bilgisi öğretmenlerinin mesleki bilgi ve becerilerine ilişkin yeterliliklerini bazı değişkenlere göre tespit etmek, bu alanlarda karşılaşılan sorunlara çözüm önerileri getirmek ve fen bilgisi öğretmenlerine bazı konularda ışık tutmak amacıyla bu araştırma yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2000-2001 öğretim yılı bahar döneminde Manisa il genelinde görev yapan yaklaşık 196 fen bilgisi öğretmeni (85 bayan, 111 erkek) oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini Manisa il merkezi, çevre ilçe, kasaba ve köylerinde görev yapan fen ilgisi öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan fen bilgisi öğretmenlerinin mesleki bilgi ve becerilerini ölçmek için Ten Bilgisi Öğretmenliği Mesleki Yeterlilik Ölçeği(FBÖMYÖ)` kullanılmıştır. Bu araştırma kapsamında kullanılan ölçme aracı ile ilgili deneme uygulaması, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış, işlemeyen maddeler çıkarılarak son hali verilmiştir. Ölçme aracı; öğretim ilkeleri, öğretim yöntemleri, öğretim teknikleri, sınıf yönetimi ve disiplini, araç-gereç kullanımı, araştırma, rehberlik ve ölçme ve değerlendirme olmak üzere sekiz alt ölçekten oluşmaktadır. Araştırmanın bağımsız değişkenlerine ait veri toplamak amacıyla `Öğretmenlik Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Araştırma sonunda toplanan verilerin istatistiksel analizlerinde; yüzde hesabı, öğretmenlerin her alt alandan aldıkları puanların ortalamaları bağımsız değişkenler açısından ele alınıp incelenirken, ortalamalar arasındaki farkın anlamlı olup olmadığını ortaya çıkarmak için; grupların iki olması durumunda değişkenler açısından karşılaştırma yapılırken `Z-testi` uygulanmıştır, grupların ikiden fazla olması durumunda ise Tek Yönlü Varyans analizi uygulanmıştır. Tek Yönlü Varyans analizinden elde edilen F değerinin anlamlı bulunduğu durumlarda bu etkinin hangi ortalamalar arasındaki farklardan kaynaklandığını bulmak amacıyla da varyans analizi sonuçlarına göre Scheffee testi kullanılmıştır. Bütün analizler 0,05 anlamlık düzeyinde yapılmıştır. VIVAraştırma sonucunda elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir; 1. Fen bilgisi öğretmenlerinin öğretim ilkeleri ile ilgili yeterlilik düzeylerinde görev yaptıkları yerleşim birimine, görev yaptıkları okulun fiziki ve sosyal imkanlarına ve mesleğe devam etme nedenine göre anlamlı bir farklılık bulunurken; cinsiyete, kıdeme ve mezun oldukları okul türüne göre anlamlı bir faklılık bulunmamıştır. 2. Fen bilgisi öğretmenlerinin öğretim yöntemleri ile ilgili yeterlilik düzeylerinde cinsiyete, kıdeme, mezun oldukları okul türüne, görev yaptıkları yerleşim birimine, görev yaptıkları okulun fiziki ve sosyal imkanlarına ve mesleğe devam etme nedenine göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. 3. Fen bilgisi öğretmenlerinin öğretim teknikleri ile ilgili yeterlilik düzeylerinde kıdeme, mezun oldukları okul türüne, görev yaptıkları yerleşim birimine, görev yaptıkları okulun fiziki ve sosyal imkanlarına ve mesleğe devam etme nedenine göre anlamlı bir farklılık bulunurken; cinsiyete göre anlamlı bir faklılık bulunmamıştır. 4. Fen bilgisi öğretmenlerinin sınıf yönetimi ve disiplini ile ilgili yeterlilik düzeylerinde kıdeme ve görev yaptıktan yerleşim birimine göre anlamlı bir farklılık bulunurken; cinsiyete, mezun oldukları okul türüne, görev yaptıkları okulun fiziki ve sosyal imkanlarına ve mesleğe devam etme nedenine göre anlamlı bir faklılık bulunmamıştır. 5. Fen bilgisi öğretmenlerinin araç-gereç kullanımı ile ilgili yeterlilik düzeylerinde kıdeme, mezun oldukları okul türüne, görev yaptıkları yerleşim birimine, görev yaptıkları okulun fiziki ve sosyal imkanlarına ve mesleğe devam etme nedenine göre anlamlı bir farklılık bulunurken; cinsiyete göre anlamlı bir faklılık bulunmamıştır. 6. Fen bilgisi öğretmenlerinin araştırma ile ilgili yeterlilik düzeylerinde cinsiyete, kıdeme, mezun oldukları okul türüne, görev yaptıkları yerleşim birimine ve görev yaptıkları okulun fiziki ve sosyal imkanlarına göre anlamlı bir farklılık bulunurken; mesleğe devam etme nedenine göre anlamlı bir faklılık bulunmamıştır. 7. Fen bilgisi öğretmenlerinin rehberlik ile ilgili yeterlilik düzeylerinde kıdeme, görev yaptıkları yerleşim birimine, görev yaptıkları okulun fiziki ve sosyal imkanlarına ve mesleğe devam etme nedenine göre anlamlı bir farklılık bulunurken; cinsiyete ve mezun oldukları okul türüne göre anlamlı bir faklılık bulunmamıştır. 8. Fen bilgisi öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme ile ilgili yeterlilik düzeylerinde cinsiyete, kıdeme, mezun oldukları okul türüne, görev yaptıkları yerleşim birimine, görev yaptıkları okulun fiziki ve sosyal imkanlarına ve mesleğe devam etme nedenine göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. V

ABSTRACT In todayîs world, everybody knows that development of a country depends on, qualities of the people. The power of qualified people can abtacined whit good education. Quality of can education depends on the qualitiy and quantity of teacher. In other words, civilization is changed directly proportional by teacher's achivement or un succcessful ness. Because, In the basis duty of or association of training that tecachers play the leading role in the theaching process. In this respect students are learnt by the teacher. And teachers are responsible from improving the student completely. Particularly the importance of science education is increasing with improving the science and technology. In as much sa, science and techlogy is produced only people who get a good science education. Never the less, the basis purpose of science education doesn't train scientist, bring persons in science literacy. Hence, at the association of formal education that students are got science literacy and also there are changed to be a desirable behaviour according to the planning of instruction method, the preparation of required physical ambit, the provision of tool-equipment, application of schooling activity and the evaluation of result as the duty of proceeding execution. Only one person is responsible who is science teacher. Even tually, we can say, the improving of in coming lineage depends on science in order to be efficient, meker and creative. In the association of formal education, science teachers are required in the country in order to improve science and technolgy. Science teacher must be flawless and generative therefore, in the primary school, science teacher of second gratels professional knomledge and deftness should test by some variable. In this Investigation, science teacher's knowledge and deftness are tested and also the solution of these problems are researched, In addition, the objective of this investigation istried to help science teacher. The investigation is done inthe 2000-2001 spring semester in the province of Manisa. The investigation is comprised of 85 women, 111 men. The sampling of investigation is comprised of science teachers who officiate in the province of Manisa, near counties, towns and willages. We used `The Scale of Science Teachers Professional Adequacy (SSTPA)` in order to measure science teacher's professional knowledge and deftness, in the coverage of this investigation used the measuring tool. The measuring tool was tested by the appliance of testing, and it was done the study of acceptability and confidence, and omitted the false drop. In this way, obtained excellent data. The measuring toll; teaching principle, teaching methods, teaching techniques, the management of class and discipline, the using of tool-equipment, research, guidance, measuring and evalmation that it is comprised of eigth sub-measuring. We used `masreship individual information from` in order to accumulated the data of the independent variables of Investigation. In the statistical analgsis of the data gathered at the end of the investigation, avorege points teaches got from each sabsection are investigated using independent variables. In order to undertand the difference between anerage points is meaning or not; it there are two groups, `Z-test` is used, it there are more than two groups, One Sided Variance analysis is used. If the value of `F` found from One Sided Voriance analysis is meaningful `Scheffee test` is used. All of the analysis is done on 0,05 meaningful level. v/rrThe result of the investigation can be concluded as follows: 1. It is found that while there is a meaningful difference between the satisfaction level of teaching principles of the science teachers and the city they work, the physical and social facilities of their school, the reason of continuing to work as teacher; there is not any meaningful difference between the satisfaction level of teaching principles of the science teachers and their sexs, the kind of the school they graduated from. 2. It is found that there is a meaningful difference between the satisfaction level of teaching methods of the science teachers and their sexs, the kind of school they graduated from, the city they work, the physical and social facilities of their school, the reason of continuing to work as a teacher. 3. It is found that while there is a meaningful difference between the satisfaction level of teaching techniques of the science teachers and the city they work, the physical and social facilities of their school, the reason of continuing to work as teacher, the kind of the school they graduated from, there is not any meaningful difference between the satisfaction level of teaching principles of the science teachers and their sexs. 4. It is found that while there is a meaningful difference between the satisfaction level of the teachers on the managenet and disopline of the class and the ctiy they work. But there is no meaningful difference between the satisfaction level of the teachers on the managenent and discipline of the class and their sexs, the kind of the school they graduated from, the reason of continuing to work as a teacher, the physical and social facilities of their school. 5. It is found that while there is a meaningful difference between the satisfaction level of the teachers on using tools and equipments and the city they work, the reason of continuing to work as a teacher, the kind of the school they graduated from, the physical and social facilities of their school. However, there is not meaningful difference between the satisfaction level of the teachers on using tools-equipments and their sexs. 6. It is found that while there is a meaningful difference between the satisfaction level of the teachers on research and the school they graduated from, their sexs, the city they work, the physical and social facilities of their school. But there is not meaningful difference between the satisfaction level of the teachers on research and the reason of continuing to work as a teacher. 7. It is found that while there is a meaningful difference between the satisfaction level of the teachers on guidance and city they work, the physical and social facilities of their school, the reason of continuing to work as a teacher,, there is not meaningful difference between the satisfaction level of the teachers on guidance and the school they graduated from, their sexs. 8. It is found that while there is a meaningful difference between the satisfaction level of the teachers on measuring and on gevaluation and their sexs, the kind of the school they graduated from, the city they work,, the physical and social facilities of their school and and the reason of continuing to work as a teacher. V/7TT