Manisa için uygun talep yönetimi önlemlerinin belirlenerek su tasarruf potansiyelinin tahmini

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Manisa merkez için uygun talep yönetimi önlemlerinin belirlenerek su tasarruf potansiyelinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Başlangıç olarak, Manisa'nın mevcut içme suyu sistemi hakkında bilgiler verildikten sonra mevcut içme suyu sisteminde meydana gelen su kaçağı oranı tahmin edilmiştir. Su kaçak oranı belirlenirken Fidanlık su deposundan beslenen mahalleler dikkate alınmıştır. Belirlenen kısımda meydana gelen su kaçağı oranının tahmin edilmesi için depoda ölçümler yapılmıştır. Yapılan ölçümlerde depodan şehre bir saatte ne kadar su gönderildiği ve bu suyu şehre hangi pompalarla gönderildiği belirlenmiştir. 1 saatte 1 kW lık pompanın şehre gönderdiği birim su debisi hesaplanmıştır. Manisa belediyesinden alınan 2001 yılı pompa çalışma tutanaklarından hesaplanan toplam aylık çalışma saatleri ile bulunan birim su debisiyle çarpılarak pompaların aylık gönderdiği su miktarları hesaplanmıştır. Böylece pompaların aylık şehre gönderdiği su miktarları iki aylık dönemler halinde toplanarak bir fatura döneminde şehre verilen su hesaplanmıştır. Şehrin bu dönemlerde kullandığı suyun hesaplanması iki kısımda yapılmıştır. Birinci kısımda kullanımı ölçülen sular, Manisa belediyesinin iki aylık dönemler halinde hazırladığı su faturalarından hesaplanmıştır. İkinci kısmı oluşturan kullanımı ölçülmeyen sular, Vakıflara ait ev ve işyerlerinde, parklar ve bahçelerde ve camilerde meydana gelmektedir. Buralarda kullanılan miktarlar benzer yerlerdeki su kullanım değerlerine göre çeşitli yaklaşımlar ile hesaplanmıştır. Kullanımı ölçülen ve ölçülmeyen suların hepsi hesaplandıktan sonra birbiriyle toplanarak şehrin fatura dönemlerinde kullandığı sular bulunmuştur. Şehirde meydana gelen su kaçak oranın tahmin edilmesinde; şehre gönderilen sulardan şehirde kullanılan suların farkından şehirde meydana gelen su kaçak oranı tahmin edilmiştir. Bulunan değerler %70 mertebelerindedir. Manisa içme suyu sisteminin kaçak oranının belirlenmesinden sonra, Manisa'da evsel su tasarruf potansiyelinin belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. İlk olarak evsel su kullanımlarının analizleri yapılmıştır. Bu analizler sonucunda tüm evsel kullanımların, su kullanım yer ve çeşidine göre kullanım oranları bulunmuştur. Kullanım yer ve çeşitlerine göre uygulanabilecek evsel su tasarruf önlemleri araştırılmıştır. Önerilen evsel su tasarruf önlemlerinin Manisa için uygulanabilirliği anket çalışması yapılarak araştırılmıştır. Bu çalışmanın gerçeği mümkün olduğunca yansıtması için; anket çalışması eğitim seviyesi, meslek gurupları ve gelir düzeylerine göre farklılık gösteren kişiler üzerinde yapılmıştır. Anket çalışması sonucunda çıkan sonuçlar su tasarruf önlemlerine ve potansiyellerine göre değerlendirilmiştir. Çıkan sonuçlarla çeşitli kombinasyonlar yapılarak Manisa merkezi için evsel su tasarruf önlemlerinin uygulanabilirliği ve bunun sonucunda yapılabilecek toplam tasarruf oranları tahmin edilmiştir. Yapılan çalışmalar, Manisa'da belirtilen önlemlerin etkin bir şekilde tanıtılıp uygulanması halinde %27 ler civarında bir su tasarrufunun yapılabileceğini ortaya koymuştur. iv

SUMMARY In this study, it is aimed to assess water saving potential for Manisa city center by appropriate demand management measures. Firstly, water leakage ratio in Manisa water distribution system was estimated. The neighborhoods feed by Fidanlık reservoir was considered to determine the water leakage ratio. To achieve this, some measurements were done in the depot to estimate the leakage ratio region considered. The purpose of these measurements is to determine how much water is sent from depot to the city for per hour and which pumps are used. The unit water quantity sent to the city for a pump of 1 kW per hour was calculated. The water quantity pumped monthly was the calculated by multiplying unit water quantity with total monthly working hours of pumps during the period considered that were taken from Manisa municipality. The water quantity given to the city is organized in two months periods to be consistent with the billing periods of Manisa municipality. Calculation of water quantities used in the city in two months periods is carried out in two parts. The first part, comprise the quantity measured by the municipality. This is taken directly from municipality's records. The second part, comprises the water quantities that are not measured. The uses such as those used in park irrigation, in mosques and in residences and commercial places that belong to State Foundations Authority are legal. The estimates in relation to these uses were made according to similar measured uses. For example, the water use in normal commercial places is used for the one that belong to State Foundations Authority. Having assessed the water quantity given to the city an the quantity used in the city, the water leak ratio is calculated. The ration is found approximately 70 %. The second part of the research is to assess water saving potential in Manisa. In doing this, firstly, domestic water used forms are analyzed in an attempt to estimate how much water is used by a particular use practice in total domestic use. Then, the water conservation measures (applicable) in each water - use practices are examined an some easy to apply measures are proposed. Finally, an experimental study was conducted to determine if the domestic water conservation measures proposed are applicable. For this purpose, a questionnaire was developed and 200 respondent were asked to fill the questionnaire. The responses collected from the different people on to education level, financial status have shown that the measures proposed are quite applicable and around 27 % saving is manageable if the proposed measues are publicized and applied effectively.