Serum nitrik oksit ölçüm parametreleri ile kronik obstrüktif akciğer hastalıkları ve astım arasındaki olası ilişkinin araştırılması

Abstract

ÖZET SERUM NİTRİK OKSİT ÖLÇÜM PARAMETRELERİ İLE KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIKLARI VE ASTIM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI Anahtar Sözcükler : Nitrik Oksit ; Nitrik Oksit Sentaz ; Nitrit ; Nitrat; Griess Reaksiyonu; Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı ; Astım. Biyolojik sistemin sinyal moleküllerinden biri olan endojen Nitrik oksit (NO), Nitrik Oksit Sentaz tarafından sentezlenir. NO, ayrıca solunum yoluyla kirlenmiş atmosferden alınan ve zararlı etkilere yol açabilen ekzojen gaz molekülüdür. NO, serbest radikal olarak yüksek toksisiteye sahiptir ve 3-6 saniye gibi kısa bir ömrü vardır. Metabolize edilen NO, oksijen ve su ile nitrit ve nitrata dönüştürülür. Serumdaki NO'nun son ürünleri, Griess reaksiyonu ile saptanır. Endojen NO'nun solunum yolu fonksiyonları üzerinde birçok etkisi vardır. Kronik Obstruktif Akciğer Hastalıklarında ve Astımda nefesteki NO seviyesi yükselmektedir. Çalışmanın temel amacı, NO'nun son ürünleri olan serum nitrit, nitrat ve nitrit + nitrat düzeylerini ölçerek astım hastalığı ile NO arasındaki olası ilişkinin varlığını araştırmaktır, ikinci derecede ise, astım hastalarının ilaçla tedavisinde serumdaki NO'nun prognostik bir değeri olup olamayacağını belirlemektir. Bu bağlamda Manisa Celal Bayar Üniversitesinde 20 sağlıklı bireyden oluşan kontrol grubu ile 43 astımlı hastadan oluşan çalışma grubu oluşturuldu. Bireyler, hastalık derecelerine ( Grup 1 : Hafif intermittan+hafif persistan ; Grup 2 : Orta ve ağır persistan ) ve kullandıkları ilaçlara ( Grup A : inhaler kısa etkili (32 agonist + inhaler steroid ; Grup B : inhaler kısa ve uzun etkili [32 agonist + inhaler steroid ) göre gruplandırıldı. Serumlarında saptanan nitrit, nitrat ve nitrit + nitrat değerleri kendi içinde ve kontrol grubu ile karşılaştırıldı. Bulguların karşılaştırmalı analizinde, nitrit, nitrat ve nitrit + nitrat düzeyleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark saptanmadı. Literatürde, astım hastalarında solunum yoluyla havaya verilen NO konsantrasyonunun, sağlıklı insanlarınkinden yüksek olduğu belirtilmektedir. Literatürde tedavi gören hastaların atmosfere verilen NO konsantrasyonu ile sağlıklı insanlarınki arasında önemli bir fark saptanamamıştır. Bu çalışmada elde edilen ölçüm değerleri, bu bakımdan mevcut literatür bilgileriyle paralellik göstermektedir. Tedavi görmeyen astım hastalarının hem solunum yolu ile havaya verdikleri hem de balgamdaki NO konsantrasyonu, hastalık ve hastalığın derecesi hakkında bir marker olarak kullanılabilir. Ancak tedavi gören hastaların solunum ile havaya verdikleri ve balgamdaki NO miktarı, birincil astım markeri olarak kullanılmaz. Ayrıca serumdaki NO konsantrasyonunun yüksek olması sadece astıma bağlı olmayacağından, serum nitrit ve nitrat konsantrasyonu astım hastalığı için temel marker olamayacaktır. Ancak, serum nitrit ve nitrat ölçümleri, astım hastalığında hastalığın seyrinin izlenmesinde yardımcı prognostik parametre olarak kullanılabilir. Sonuç olarak serumdaki NO ölçüm parametrelerinden daha ziyade, balgamdaki ve solunum yoluyla atmosfere verilen NO'nun, astım hastalığı için daha önemli bir prognostik marker olabileceği sonucuna varıldı. VIII

YABANCI DİLDE ÖZET (ABSTRACT) INVESTIGATION OF POSSIBLE CORELATION BETWEEN CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASES, ASTHMA AND SERUM NITRIC OXIDE MEASUREMENT PARAMATERS. Key Words : Nitric Oxide; Nitric Oxide Synthase; Griess reaction; Nitrite; Nitrate; Chronic Obstructive Pulmonary Disease; Asthma. Endogenous Nitric Oxide(NO), which is one of the signal molecules of biological system, is synthesized by Nitric Oxide Synthase. Nitric Oxide is also an exogenous gas molecule inhaled from polluted air. It may cause some harmful effects. NO as a free radical has a high level of toxicity and has a short lifespan of 3-6 seconds. Metabolized NO is transformed into nitrite and nitrate with water and oxygen. The derivatives of serum NO is determined by Griess reaction. Endogenous NO has a lot of influences over the functions of airway. Exhaled NO increases in cases of chronic obstructive pulmonary diseases and asthma. The main objective of this study is to investigate the presence of the possible correlation between NO and asthma by measuring the level of serum nitrite, nitrate and nitrite+nitrate, which are the derivatives of NO. The secondary aim is to find out whether NO in the serum has a prognostic value in medical treatment of asthma. In this respect, a control group of 20 healthy people and a study group of 43 patients of asthma were sampled from Celal Bayar University in Manisa. The patients were put into groups according to the intensity of their illness (Group 1 : intermittant+ slightly persistant ; Group 2 : medium and acute persistant ) and to the type of medication they were using ( Group A : inhaler of short effect (32 agonist + inhaler steroid; Group 2 : inhaler of short and long effect (32 agonist + inhaler steroid). Nitrite, nitrate, nitrite + nitrate values measured in their serum were compared in themselves and to the control group. In the comparative analysis of the results, no significant difference was found out statistically between levels of nitrite, nitrate, and nitrite+nitrate. The concentration level of exhaled NO by asthma patients is reported to be higher than that by healthy persons in present literature. No prominent difference between the exhaled NO concentration from the patients under treatment and that by healthy persons could not be found in the present literature. In this respect, the results of this study were similiar with the available literature data. Both concentration of exhaled NO and NO in sputum from patients who aren't treated could be used as a marker of illness and its intensity. However concentration of exhaled NO and NO in sputum should not be used a primary marker of asthma. Serum nitrite, nitrate, and nitrite + nitrate measurements could not be also a main marker of asthma since increased NO concentration in serum is not only due to the asthma. However, serum nitrite and nitrate measurements could be a prognostic parameter of illness progress. As a result, it was concluded that NO in sputum and exhaled NO could be more important prognostic marker for asthma than serum NO measurement parameters. IX