Osmanlı basınında Said Halim Paşa suikastı

Abstract

Said Halim Paşa, 1864 yılında Kahire'de doğmuş,daha sonraki süreçte İstanbul'a gelmiştir. Eğitimini bitirdikten sonra Osmanlı Devleti hizmetinde çalışmaya başlamıştır. İttihat Terakki Cemiyeti mensubu olarak genç yaşta siyasetle uğraşmış ve II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Yeniköy Belediye Başkanlığı'na seçilmiştir. Daha sonra önce Hariciye Nazırlığı yapmış, Mahmut Şevket Paşa'nın öldürülmesinden sonra da sadrazam olmuştur. Sadrazamlık görevinden 4 Şubat 1917'de istifa etmiş, I. Dünya Savaşı'nagirmesinde ve 27 Mayıs 1915 tarihli Ermeni sevk ve iskânınınsorumlusu olarak yargılanmıştır. 10 Mart 1919'da tutuklanarak Bekir Ağa Bölüğü'ne götürülmüştür. İngilizler tarafından buradan alınarak önce Mondros'a, orada birkaç ay tutulduktan sonra da Malta Adası'na sürgüne gönderilmiştir.Ankara Hükümeti ile İngiliz Hükümeti arasında yapılan esir değişimi kapsamında 29 Nisan 1921'de Malta Adası'ndan serbest bırakılan Said Halim Paşa, Roma'ya gitmiştir.Said Halim Paşa, 6 Aralık 1921'de Roma'da bir Ermeni komitacı olan ArşavirŞıracıyan tarafından bir suikast neticesinde şehit edilmiştir. Paşa'nın suikasta uğramasından sonra basında lehinde ve aleyhinde yazılar, makaleler ve şiirler yayınlanmıştır. Yine basında Said Halim Paşa'nın siyasi bir cinayete kurban gittiği ve katil zanlısının Ermeni olduğu ifade edilmiştir. Said Halim'in şehit edilmesinden sonra İtalyan polisi suçluların yakalanması için özellikle Roma'da yoğun kovuşturmalar yapmış, birçok Ermeni, Rum, Bulgar ve Türk vatandaşı sorguya çekilmiştir. Tüm uğraşlara rağmen katil zanlısı yakalanamamıştır. Said Halim Paşa'nın ilk cenaze merasimi Roma'daki Osmanlı Sefareti'nde yapılmıştır. Ardından cenaze Roma'dan Brindisi Limanı'na kadar trenle, buradan da İtalya bandıralı Giraç Vapuru ile İstanbul'a getirilmiştir. Said Halim Paşa'nın naaşı Osmanlı Hükümeti tarafından tertiplenen cenaze merasimi ile 29 Ocak 1922'de Sultan II. Mahmut Türbesi'ndebulunan babası Halim Bey'in yanına defnedilmiştir. Anahtar kelimeler: Said Halim Paşa, Arşavir Şıracıyan, Suikast, Ermeni, Osmanlı Basını.

Said Halim Pasha was born in Cairo in 1864 and later came to Istanbul. After finishing his education, he started to work in the service of the Ottoman State. As a member of Committee of Union and Progress, he was involved in politics at a young age and he was elected as the mayor of Yeniköy Municipality after the Second Constitutional. Later, he first served as a minister of the High Court and became the Grand Vizier after the murder of Mahmut Şevket Paşa. He resigned from the Grand Vizier's office on February 4, 1917 and was put on trial in charge of being responsible for World War I and Armenian deportation. He was arrested on 10 March 1919 and taken to the Bekir Aga Division. He was taken from there by the British forces, and then he was sent to Mondros. After a few months, he was sent to exile to Malta Island. After being released from Malta Island on April 29, 1921 as part of a prisoner exchange between the Ankara Government and the British Government, Said Halim Pasha went to Rome. Said Halim Pasha was martyred on 6 December 1921 as a result of an assassination by Arshavir Şıracıyan, an Armenian committee in Rome. After Pasha's assassination, articles in favor of and against him were published and he was praised by the poems on the press. On the press, it was claimed that Said Halim Pasha had been a victim of a political murder that the murderer was Armenian. After Said Halim was martyred, the Italian police made intensive prosecutions, especially in Rome, for the arrest of the criminals, many Armenians, Greek, Bulgarian and Turkish citizens were questioned. Despite all the efforts, the killer suspect was not caught. Said Halim Pasha's first funeral was held at the Ottoman Embassy in Rome. Then the funeral was taken from Rome to the Port of Brindisi and from here it was brought to Istanbul by the Italian flagged Girat Vaporetta. After a funeral ceremony organized by the Ottoman Government on January 29, 1922, Said Halim Pasha was buried next to his father Halim Bey, whowas in Sultan Mahmut II'stomb.Key Words: Said Halim Pasha, Arshavir Şıracıyan, Assassination, Armenian, Ottoman Press.